July 2015 - Page 2 of 3 - The Official Website of Senator Bam Aquino #BAMsaSenado

NEGOSYO, NOW NA!: Problema sa Tax

Mga Kanegosyo, sa mga nakalipas na linggo, sinasagot natin ang mga katanungang ipinapadala sa atin ng ating mga kababayan ukol sa kanilang karanasan sa pagnenegosyo.
Ito pa ang isang sulat na mula sa isang negosyanteng PWD:

Kanegosyong Bam,

Good day po. I’m a PWD with chronic illness (lupus with pulmonary hypertension). Tanong ko lang po kung ano pong klaseng annual tax exemption po iyong P25,000 na isinusulong ninyo? Ito po ba ay para sa income tax?

Sana isama ninyo na rin iyong municipal/local tax para sa pagkuha ng business permit. Ang laki po kasi ng binabayaran ko po — P4,417 tax bracket para sa P100,000 gross sales para sa computer shop dito sa Montalban, Rizal. Ngunit hindi naman po umaabot ng P100,000 ang 4 units na pinapa-rent ko po.

Halos hindi na nga po kumikita ang shop ko lalo na’t ‘di na ganoon ka-in demand ang mga Internet shop ngayon. Pinaalam ko na rin po ito sa OIC ng BPLO sa amin.

Iyong P4,417 at iba pang binabayaran pa po para sa business permit ay makakatulong po para maipambili po sana ng aking mga gamot, medical laboratories at medical check-up. Sana mabigyan n’yo po ng aksyon ito.

Maraming salamat at more power po!

Sa ating letter sender, marami pong salamat! Tama kayo na ang inihain nating panukala ay layong rebisahin ang Magna Carta for PWDs.

Nais nating bigyan ng taunang P25,000 tax exemption sa income tax ang mga PWDs at sa mga pamilyang may PWD dependents.
Layon nating mapagaan ang hamon na inyong hinaharap sa pang-araw-araw.

Kapag naisabatas na ito, bibigyan ang PWDs ng exemption sa value added tax, maliban pa sa income tax, para mailagay ang naipon sa panggastos sa wheelchairs, hearing aids, nurses at caregivers, learning disability tutors at marami pang iba.

Hinahangaan ko ang mga kababayan nating PWDs na kahit mas mahirap ang kanilang kinalalagyan, patuloy pa rin silang lumalaban para sa kanilang mga pangarap at sa kanilang mga pamilya.

***

Subalit, mga Kanegosyo, ibang usapin pagdating sa municipal at local taxes sa mga negosyo. Mayroong awtonomiya at kapangyarihan ang sanggunian ng lokal na pamahalaan sa ilalim ng Local Government Code at National Internal Revenue Code na magtakda kung magkano ang kanilang business tax, na depende sa klasipikasyon nila kung sila’y 1st class municipality, 2nd, 3rd at iba pa.

Maaari nating pag-aralan at makipagtulungan sa mga LGUs kung sobra-sobra na ang buwis na sinisingil ng ating lokal na pamahalaan upang makahain tayo ng mga panukala na siyang magpapagaan sa ating mga negosyo.

***

Mga Kanegosyo, tuluy-tuloy tayo sa pagsagot sa inyong mga katanungan. Mag-e-mail lang sa negosyonowna@gmail.com, mag-iwan ng mensahe sa fb.com/BenignoBamAquino, o makinig tuwing Miyerkules, 11:00 a.m.-12:00 p.m. sa RMN Manila DZXL 558 sa ating programang “Status Update”.

Pangarap natin ang inyong tagumpay sa inyong pagnenegosyo!

First Published on Abante Online

Ingat sa Peke, Depektibo

July 16, 2015
In Bida Ka! (Abante), Columns

Mga Bida, kamakailan lang, naalarma ang mga mamimili sa mga ulat na nakapasok na sa merkado ang pekeng bigas.

Nagsimula ang balitang ito matapos makabili ang isang pamilya sa Davao City ng bigas na naging tila styrofoam matapos lutuin.

Hindi pa humuhupa ang pangambang ito nang pumutok ang isa pang balita na may nakabili ng pekeng bihon noodles sa isang palengke sa pareho ring siyudad.

Kasabay nito ang ulat na humigit-kumulang 2,000 katao ang nabiktima ng umano’y nakalalasong durian candy sa CARAGA Region.

Sa mga pangyayaring ito, nangamba ang ating mga mamimili. Ligtas pa ba ang mga pagkaing binebenta sa merkado?

***

Agad namang kumilos ang mga kaukulang ahensiya ng pamahalaan upang alamin ang buong katotohanan sa mga ulat na ito.

Sa pangunguna ni Administrator Renan Dalisay, nagsagawa ang Food Development Center ng National Food Authority (NFA) ng mga inspeksyon sa iba’t ibang pamilihan sa bansa upang alamin kung nakapasok na ang sinasabing pekeng bigas.

Isinailalim na rin ng Food and Drug Administration (FDA) sa pagsusuri ang sample ng sinasabing pekeng bigas at bihon upang malaman kung may masamang epekto ito sa kalusugan ng mamimili.

Sa pagharap ni Administrator Dalisay sa Senado noong Lunes sa imbestigasyon sa sinasabing pekeng bigas, napag-alamang hindi naman malawakan ang isyu.

Kinumpirma niya na hindi peke ang bigas na nabili sa Davao City. Kontaminado lang daw ang bigas at hindi ligtas kainin. Ang mga larawan naman ng sinasabing plastic rice na inilabas sa mga balita ay eksperimento lang at hindi totoong kaso.

Kahit na isolated case lang ito, hindi pa rin nakakampante ang NFA. Patuloy pa rin ang ginagawang monitoring ni Administrator Dalisay at ng NFA sa mga tindahan sa iba’t ibang bahagi ng bansa upang walang makalusot na kontaminadong bigas sa merkado.

Pinapaigting na rin ng NFA ang pagpapatupad ng Food Safety Act of 2013 para matiyak na ligtas ang mga ibinebentang produkto sa merkado.

***

Sa paliwanag na ito, makakahinga tayo nang maluwag, mga Bida.

Gayunman, hindi pa rin tayo puwedeng mag-relax dahil marami pa ring mga mapanlinlang na pipiliting magpalusot ng mga peke at kontaminadong produkto para lang kumita.

Sa lahat ng panahon, kailangang maging mapagbantay tayo sa ating mga binibili, lalo pa’t buhay at kalusugan natin ang nakataya rito.

Sa bahagi ng mga negosyante, may tungkulin tayong tiyakin na ang mga produktong ating ibinebenta ay ligtas at puwedeng kainin, upang makaiwas sa anumang aberya.

Mahalagang ingatan ang kapakanan ng mga mamimili dahil sila ang bumubuhay sa mga negosyo natin.

***

Upang mapapanagot naman ang iilang tiwaling negosyante at maprotektahan ang ating mga mamimili, isinusulong natin ang mga pagbabago sa Consumer Act of the Philippines.

Sa inihain kong Senate Bill No. 2699, mabibigyan ng ngipin at gagawing akma sa kasalukuyang panahon ang nasabing batas upang masuportahan ang paglago ng merkado at paigtingin ang karapatan ng mga mamimili.

Mga Bida, kapag ito’y naaprubahan, may kapangyarihan na ang Department of Trade and Industry (DTI) na magpasara ng anumang negosyo na mahuhuling nasa pagkilos ng pagbebenta, pagpapakalat, paggawa, pag-display o pag-aangkat ng mapanganib na produkto.

Sa kasalukuyan, ang mga fines laban sa tiwaling negosyante o manufacturer ay mula sa P500 hanggang P300,000. Sa ating panukala, nais nating palakasin ang DTI at itaas ang mga fines mula P50,000 hanggang P10 million.

Sa kaso naman ng product recall, oobligahin din ang manufacturer ng depektibong produkto na magbigay ng notice sa lahat ng tao na pinagbigyan o nakabili nito.

Kapag naisabatas ang panukalang ito, may dagdag nang proteksiyon ang mga mamimili, at mailalayo pa ang merkado laban sa mapanganib at depektibong produkto!

First Published on Abante Online

7 Tips sa Magaling na Pagdo-DOTA

July 14, 2015
In Listahan

Kung libangan mo ang paglalaro ng DOTA, huwag maging pabigat sa iyong team. Huwag ka lang basta maglaro, be at your best din. Strive for excellence! Narito ang ilan sa mga tips mula sa award-winning Team Rave para hindi ka na matatawag na noob!

By ListAvengers and TeamRave

1. Know your Role. Sa ilang oras mong paglalaro ng DOTA kasama ng barkada, siguradong na-figure out mo na kung saan ka magaling at kung saan ka medyo tagilid. Ok naman ang pagfocus sa kagalingan pero huwag kalimutan na ang DOTA ay isang team sport. Pag oras na para umatake o dumipensa na magkakasama, mag-volt in at tulungan ang mga kalaro!

2. Ask Help and Learn from Others. Sa dinami-daming characters at items, hindi mo pa rin masasabing alam mo na ang lahat kahit gaano ka kagaling. Huwag matakot magtanong sa mga kaibigan o sa mga taong matagal ng naglalaro. Iwan mo muna sa bahay ninyo ang pride at makinig sa payo ng ibang manlalaro. In return, gawin din ito sa mga taong gustong matuto sa iyo. Ang saya kaya ng usapang DOTA pag joke time lang ang yabang.

3. Map Control and Awareness. Aralin ang mapa at maging aware sa iyong posisyon sa lahat ng oras. Palaging maglagay ng observer wards sa rune spots o sa mga lugar na sa tingin mo ay makakakuha kayo ng sapat na vision upang makaiwas sa pag gank ng kalaban. Isa rin ang tip na ito sa makakapagpanalo sa inyo sa laro.

4. Watch Professional Games. Kumuha ng inspirasyon hindi lang sa crush mong DOTA player kundi sa panonood ng mga replays/live games ng mga professional players. Tingnan mabuti kung ano ang style at moves nila para manalo. Subukan itong i-apply sa sarili mong laro. I-replay din ang sarili mong matches at i-check kung saan ka nagkulang o nagkamali.

5. Show Respect and Stay Calm. Be humble at down to earth sa tuwing sasalang sa match. Maging responsable at makitungo nang maayos sa ibang player mapa-kakampi man o kalaban. Iwas-iwasan ang trash talking dahil bukod sa maingay na at nakakasira ng focus, baka blood pressure mo lang ang tumaas at hindi ang score ninyo sa laban. Huwag ding magbintang ng kakampi, sa halip ay turuan ito para mas gumanda ang laro ng team ninyo.

6. Practice. Practice. Practice. Ito na yata ang pinaka-overused na tip na applicable kahit saan pero aminin ninyo, ito rin naman ang pinakamadali. Subukang maglaro nang hanggang 5 matches tuwing practice day para ma-preserve ang consistency ng iyong laro.Makakatulong nang malaki ang pag-master ng “last hit” at pag “deny” upang makalevel-up nang mabilis. Alamin din ang tamang pag kunsumo ng iyong mana, range ng iyong spells at huwag matakot mag-ekspiremento ng mga bagong item build at magbasa ng mga guidelines para pagdating ng totoong labanan ay ready na ready ka na!

7. Don’t Give Up! Ito ang kakambal ng tip #6, huwag kang susuko kung gusto mo talagang maging magaling. Puwedeng malungkot ng ilang oras kapag natatalo sa mga match, pero huwag mo ng paabutin pa ng days and weeks ang pagmumukmok. Lahat ng professional players, naging beginners muna. Walang shortcut sa greatness! Subok lang uli pagkatapos matalo. Ika nga ng kasabihan, “Don’t expect to win if you don’t know how to lose!”

Kung mayroon kayong naiisip na lis7ahan at nais maging miyembro ng Listavengers, mag-e-mail sa team.bamaquino@senado.ph!

Bam to Consumers: Be Vigilant against Fake, Tainted Products

July 13, 2015
In Issues, Other Issues

Senator Bam Aquino has called on consumers to be more vigilant on what they purchase, with the reported entry of fake rice and noodles and tainted candies in the market.

“Consumers have to be always on guard on what they buy, now that fake and tainted products have made it to the market,” said Sen. Bam, chairman of the Senate Committee on Trade, Commerce and Entrepreneurship.

“Mahalagang malaman at mabantayan kung ligtas ba o hindi ang ating binibiling produkto dahil buhay at kalusugan natin ang nakataya,” added Sen. Bam.

Sen. Bam made the pronouncement amid reports of fake rice and noodles reportedly being sold in Davao City. At the same time, around 2,000 people suffered food poisoning after consuming tainted durian candies in the Caraga region.

“We call on our small businesses to ensure that our products are safe and fit for consumption for the welfare of our consumers,” Sen. Bam, a staunch advocate of the growth of micro, small and medium enterprises (MSMEs) in the country, stressed.

Earlier, Sen. Bam has filed a measure seeking to amend the 23-year-old Consumer Act of the Philippines to give it more teeth and make it more effective in protecting the welfare of consumers.

“In order to build stronger commercial systems and maintain thriving markets, there is a need to bolster the rights of consumers and we need to do this at the soonest possible time,” Sen. Bam said in his Senate Bill No. 2699.

If enacted into law, the Department of Trade and Industry (DTI) will be authorized to close down any establishment caught in the act of selling, distributing, manufacturing, producing, displaying or importing hazardous products.

In case of product recall, manufacturers of defective products will also be required to give notice to every person to whom such consumer product was delivered or sold to.

The measure also raises the administrative fines against erring manufacturers from P50,000 up to P10 million, depending on the discretion by the Trade Secretary. The current law imposes a fine of P500 to P300,000.

Negosyo, Now Na!: Be Hapee

Mga Kanegosyo, anong naiisip ninyong produkto kapag narinig ninyo ang kantang, “Kumukuti-Kutitap?”

Ito ang Hapee Toothpaste na gawa ng Lamoiyan Corporation, na nagpabago sa merkado ng toothpaste sa bansa. Nagawa nitong makipagsabayan sa international brands dahil bukod sa abot-kaya na, world-class pa ang kalidad ng kanilang produkto.

Kamakailan, nagkaroon tayo ng pagkakataong makapanayam si Cecilio Pedro, ang may-ari ng Hapee Toothpaste, sa ating programang, “Status Update”, sa DZXL 558.

Sa ating talakayan, ikinuwento niya ang mga hirap at pagsubok na dinaanan ng kanyang kumpanya bago narating ang estado bilang top local toothpaste manufacturer.

Noong 1986, manufacturer siya ng aluminum tubes para sa dayuhang kumpanya na Colgate. Sa isang malawakang desisyon, inabisuhan sila na tatapusin na ang kanilang kontrata dahil hindi na gagamit ang Colgate ng aluminum tubes, kundi plastic laminated tubes na.

Pinagsakluban siya ng langit at lupa nang malaman nila ang desisyong iyon. Milyun-milyong tubes na kada buwan ang inilalabas niya kaya sangkatutak ang kanyang stock. Bukod doon, mayroon siyang 200 empleyado na mawawalan ng trabaho — 200 pamilyang maaapektuhan sa pagtapos na kanilang kontrata.

Napaiyak na lang siya. Ano ang kanyang gagawin sa tambak na tubes at sa mga empleyadong mawawalan ng pangkabuhayan?

***

Mga Kanegosyo, maaaring tumumba at tumupi ang mga negosyante sa gitna ng krisis na ito. Subalit para kay Cecilio, ginamit niya ang pagsubok na ito upang makabalik sa kanilang paa at magtagumpay.

Gamit ang kung anong mayroon siya — tubes at tauhan — nagpasya siya na sila mismo ang gumawa ng toothpaste, gawang Pinoy na para sa Pinoy.

Ipinadala niya ang kanyang mga chemist sa Japan para pag-aralan ang paggawa ng toothpaste. Gumawa sila ng iba’t ibang flavor ng toothpaste para sa mga batang Pinoy at panlasang Pinoy.

Naisip nila na masayang karanasan ang pagsisipilyo. Kaya ipinangalan nilang “Happy” ang kanilang produkto. Upang mas lalong maging Pinoy, ginawa nilang “Hapee” ito. Ginamit pa nila ang napaka-catchy na “Kumukuti-kutitap” na slogan.

Higit sa lahat, nailabas nila ang kanilang toothpaste sa unang bagsak ng merkado sa napakamurang halaga dahil gawa na ang kanilang aluminum tubes.

***

Mga Kanegosyo, napakaraming mga aral ang matutunan sa kuwento nila.

Sa ating buhay pagnenegosyo, kailangang tibayan talaga ang loob sa gitna ng pagsubok. Kahit gaano kalaki ang kumpanya, may mga pangyayaring hindi maaasahang puwedeng magpasara sa negosyo.

Mahalaga rin na maging malaya tayo sa kung anong kalakasan at kahinaan ng negosyo at gamitin ang kaalamang ito para sa lalong pagpapalago o panimula ng pangkabuhayan. Sa kaso nila, sumuong sila sa paggawa ng toothpaste dahil mayroon silang mga aluminum tubes, factory at tauhang gagawa nito.

Gaya rin nang nabanggit natin noon, kailangang napakataas ng kalidad ng ating mga produkto, lalo na kung nais nating makipagsabayan sa mas malalaking kumpanya. Nakagawa ng iba’t ibang flavor ng toothpaste ang Hapee na siyang ikinagiliw ng mamimili, lalo na ang mga bata.

Panghuli, hindi rin natin isasantabi ang marketing ng ating produkto. Sa napakamalikhaing pangalan at slogan, nakuha ng Hapee Toothpaste ang kiliti ng ating mga mamimili.

Mga Kanegosyo, sana’y nabigyan kayo ng inspirasyon at aral ang kuwento nina Cecilio. Sa susunod na linggo, tatalakayin naman natin ang kanilang pag-empleyo ng mga PWDs at kung paano nakatutulong ito sa kanilang patuloy na tagumpay.

First Published on Abante Online

NEGOSYO, NOW NA!: Direct Selling

Mga Kanegosyo, kamakailan lang ay naging panauhin natin sa programang ‘Status Update’ sa RMN Manila DZXL 558 si Thomanny Tan, ang may-ari ng sikat na Fern-C, na isang negosyong direct selling, na siyang usung-uso ngayon.

Ayon kay Thomanny, sa kanyang pag-iikot sa iba’t ibang bahagi ng bansa para ipakilala ang produkto ng kanyang kumpanya, marami siyang nakikilalang nasunog na sa direct selling o networking.

Lahat ng kuwento ng kabiguan ay narinig niya nang lahat mula sa mga nagsara o ‘di kaya’y naluging kumpanya, hindi mabentang produkto hanggang sa mga natangayan lang ng kanilang pinaghirapang ipon.

Nanghihinayang siya sa pangyayari dahil para sa kanya, ang direct selling ang unang tikim sa pagnenegosyo na maaaring gamiting hakbang tungo sa pag-asenso.

***

Kaya sa aming pag-uusap, nasabi niya na pagdating sa mga miyembro ng Direct Selling Association of the Philippines (DSAP), dalawang bagay ang kailangang tingnan kung mayroong produkto at kung paano kumikita ang kumpanya.

Unang-una, tingnan kung may produkto ba ang kumpanya kung ito ba’y mapakikinabangan at sulit ang halaga. Kung walang produkto at pera-pera lang ang pinapaikot, marahil hindi iyan lehitimong direct selling company.

Pangalawa, mahalaga na ang paraan para kumita ay dapat dahil sa benta at hindi dahil sa recruitment fees. Mahalaga ito, mga Kanegosyo, dahil sa huli, kung recruitment ang nagpapataas ng kita, ito’y isa ring dahilan para pag-aralan pang mabuti ang kumpanya.

***

Kailangang maging handa ang mga may-ari ng kumpanya na makilala ang mga nais maging bahagi nito at kailangang transparent sa lahat ng transaksyon.

Pagdating sa mga pagpupulong, sana ay ang may-ari mismo ang siyang humaharap sa mga nais sumali at nagtatalakay ng mga detalye ng negosyo.

Upang lalo pang makumbinsi ang mga nais sumali sa Fern-C, binibigyan sila nina Thommany ng Diamond Tour, kung saan iniikot nila ang mga gustong sumali sa kanilang pabrika hanggang sa kanyang opisina.

Ito’y upang maipakita na subok at matibay ang kanilang kumpanya kung saan maaari silang kumita nang sapat sa kanilang ikabubuhay.

***

Mga Kanegosyo, sa kuwentong ito napagtagumpayan niya ang buhay sa direct selling. Ngunit, gaya ng ibang negosyo, ang direct selling ay hindi instant negosyo.

Kailangan pa ring pagkayuran, pagpaguran at bigay todo para magtagumpay, negosyong direct selling man iyan o ibang uri.
Ang maganda lang diyan, may tulong na ang kumpanya pagdating sa product development, training at paraan ng pagbenta.

Ngunit sa huli, nasa atin pa rin kung bagay sa atin ang direct selling o hindi. Nasa atin pa rin kung kikita sa ganitong uri ng negosyo o hindi.

Gamitin ang 8-point system ng DSAP upang matiyak na totoo ang papasuking direct selling company. Tawagan sila sa (02)638.3089 o bisitahin ang kanilang website sa http://dsap.ph!

***

Mga Kanegosyo, tuluy-tuloy tayo sa pagsagot sa inyong mga katanungan. Mag-e-mail lang sanegosyonowna@gmail.com, mag-iwan ng mensahe sa fb.com/BenignoBamAquino, o makinig tuwing Miyerkules, 11:00 am – 12:00 pm sa RMN Manila DZXL 558 sa ating programang ‘Status Update’.

Pangarap natin ang inyong tagumpay sa inyong pagnenegosyo!

What is newsworthy?

A few months ago, a tito of mine asked me about what we have been working on in the Senate.

I told him about the Negosyo Centers being put up around the country and we discussed the challenges and implications of the Philippine Competition Act – 30 years in the making and now, finally, ratified and waiting for the President’s signature.

My uncle was surprised to hear of the reforms we were busy working on. He asked, “Why haven’t I heard of about any of these on the news?”

I teased that he should be more tech-savvy and make a Facebook account so he could like my page and get updates on his virtual newsfeed.

Indeed, the Internet is a great equalizer that allows us to pick and choose what to see, read, and share. We can find any sort of information online, from conspiracy theories to the cutest cat videos. The only question is: what are you interested in?

But, truth be told, while it has been a struggle getting our policies and advocacies out in mainstream media, an even bigger challenge is getting the public interested in the policy discussion.

Since the corruption scandal erupted last year, our headlines seem to be hijacked by Napoles and the PDAF scandals, Makati City Parking Building II investigations, the Mamasapano tragedy and the BBL, and, more recently, survey results and the 2016 elections.

Even on the Internet,where we curate our own personal newspaper, people seem disinterested in anything but the scandals,complaints, fights, and government slip-ups.

While these issues are worthy of attention, we need to fuel our desire to move the discussion further into the much-needed reforms and systemic changes.

Take the news on the potential candidates for the 2016 elections as an example.

No one is asking questions about their vision, goals, and dreams for the country and how they hope to achieve them.

The country is growing leaps and bounds economically while making significant strides in curbing corruption within the government. How will they distribute this wealth throughout the sectors and continue the battle against corruption?

There have been landmark bills passed into law under the current administration, from the K-to-12 basic education program and the RH Act to the opening up of our ports to foreign ships and the Philippine Competition Act. How do they ensure these are implemented well?

Where do they stand in the Mindanao peace process and the Anti-Discrimination Act filed in Congress? How do they hope to unite the country, instill tolerance among our people, and bolster human rights in the Philippines?

We have yet to ask these questions. But will the answers even be considered newsworthy?

Media outlets, including online and social media, will give the readers what they clamor for. It is our likes, shares, comments, re-tweets, and hash tags that will determine the headlines. Our collective chatter will define what is newsworthy.

The Filipino people have peacefully rallied for their rights against an intimidating dictator and have cried for a change in system, reinstating democracy.We have pushed for justice against the most powerful in our country including sitting Philippine presidents and even a Supreme Court chief justice. We have even called for a change in entrenched systems, successfully abolishing the PDAF.

Is it then too far to hope for our countrymen to seek for concrete, detailed platforms, and sophisticated policies among our leaders?

We have the power to influence the narrative of the 2016 elections.

We can ask our presidentiables questions about their stance on controversial issues. We can demand a concrete platform detailing the policies and programs they wish to put in place to create a better future for the country. We can even hold them to their word and police their administration once they are elected into office.

With our voices and with our votes, we can endeavor to shape the future of our country.We can steer our country in the direction of unyielding public service, inclusive progress, and prosperity for all.That would, truly, be newsworthy.

First Published on Manila Bulletin

Trahedya sa Ormoc City

July 9, 2015
In Bida Ka! (Abante), Columns

Mga Bida, muling natuon ang pansin ng sambayanan sa isyu ng kaligtasan ng mga sasakyang pandagat sa bansa sa paglubog ng M/B Kim Nirvana noong nakaraang linggo sa karagatan ng Ormoc City.

Sa huling bilang, 61 ang namatay sa nasabing trahedya, na isinisisi sa overloading ng mga pasahero at kargamento. Kamakailan, sinampahan na rin ng kasong kriminal ang mga may-ari, kapitan at 17 crew ng M/B Kim Nirvana.

Subalit hindi matutuldukan ang usapin sa pagsasampa ng kaso. Sa halip, manganganak pa ito sa mas malaki at mas mahalagang isyu.

Sa nangyari, muling lilitaw ang mga katanungan ukol sa kaligtasan ng mga barko, lantsa, roro at iba pang uri ng sasakyang pandagat na nagdadala ng mga pasahero’t kargamento sa iba’t ibang bahagi ng Pilipinas.

***

Sa tala ng Maritime Industry Authority (MARINA), sa huling bilang noong 2013, nasa 8,112 sasakyang pandagat ang bumibiyahe sa bansa.

Sa nasabing bilang, 4,837 o 60% ay passenger vessels, na karamiha’y motor banca gaya ng lumubog na M/B Kim Nirvana. Nasa 2,291 naman ang cargo ships at 795 ang tankers at tugboats.

Ang nakababahala rito, ang average na edad ng passenger vessels na bumibiyahe sa labing-apat na pangunahing ruta sa bansa ay nasa 30 taon na.

Nakaranas na rin ang bansa ng maraming trahedya sa karagatan. Sino ba naman ang makakalimot sa paglubog ng M/V Doña Paz noong 1987 kung saan nasa 4,000 katao ang namatay? Nananatili ito sa ating kasaysayan bilang “worst maritime disaster” sa kasaysayan ng mundo.

Isang taon ang nakalipas, 389 na pasahero ang patay nang lumubog ang sister ship ng M/V Doña Paz na M/V Doña Marilyn matapos maipit sa bagyong Unsang. Noong 1998, 150 pasahero naman ng M/V Princess of the Orient ang nasawi matapos itong lumubog habang bumibiyahe patungong Cebu.

Maliban sa malalaking trahedya, may mga maliliit ding insidente sa karagatan, gaya ng M/B Sunjay noong 2006 sa Leyte na ikinamatay ng 16 na katao.

Noong 2006 din, lumubog ang M/B Leonida II sa karagatan malapit sa Surigao City kung saan 19 na katao ang namatay.

Sa trahedyang kinasangkutan ng M/V Catalyn-D at M/V Blue Water Princess noong 2007, nasa 16 na katao naman ang nasawi.

***

Mga Bida, ang mga nakalipas na trahedyang ito ang nagtulak sa akin na maghain ng resolusyon noong Mayo 2014 na humihingi na imbestigahan ang kaligtasan ng mga sasakyang pandagat sa bansa.

Layon ng imbestigasyong ito na alamin kung ipinatutupad ng mga kaukulang ahensiya ng pamahalaan ang mga kailangang hakbang upang matiyak na hindi na mauulit pa ang mga nakalipas na trahedya.

Sa imbestigasyong ito, aalamin din kung tumutupad ang mga kumpanyang nagmamay-ari ng mga sasakyang pandagat na naglalayag sa iba’t ibang parte ng bansa sa mga ipinatutupad na patakaran sa mga pantalan.

Sa kasamaang-palad, nalunod lang ito sa pila ng mga resolusyon at hindi dininig ng kaukulang komite ng Senado.

***

Magsilbi sanang “wake-up call” ang nangyari sa Ormoc City sa atin para seryosohin ang pagsilip sa kaligtasan ng mga sasakyang pandagat na nagdadala ng mga pasahero sa iba’t ibang lugar sa bansa.

Panahon na para tiyaking nasusunod ang mga umiiral na patakaran sa mga pantalan, gaya ng pagbabawal sa overloading ng pasahero at kargamento, gayundin sa disenyo ng mga bangkang naglalayag, para sa kaligtasan ng lahat.

Sampahan na rin kung may mga tiwaling opisyal ng pamahalaan ang nagkulang sa pagpapatupad ng mga patakaran. Dapat managot ang lahat ng may kasalanan lalo na’t napakaraming buhay ang nawala.

Dapat na ring paigtingin o magpatupad ng mga pagbabago sa kasalukuyang sistema sa pagtukoy kung ligtas bang maglayag o hindi ang isang sasakyang pandagat upang maiwasan na ang ganitong uri ng insidente sa hinaharap!

First Published on Abante Online