Columns

NEGOSYO, NOW NA!: Bagong bida sa negosyo (1)

Mga kanegosyo, kahit chairman na tayo ng Committee on Education at Science and Technology ngayong 17th Congress, hindi pa rin natin iniiwan ang isa sa pangunahin nating adbokasiya sa Senado, ito ay ang pagtulong sa mga negosyanteng Pilipino, lalo na ang mga micro, small and medium enterprises (MSMEs).

Kung inyong maaalala,­ ang kauna-unahang batas na naipasa natin bilang senador noong 16th Congress ay ang Go Negosyo Act o Republic Act 10667, na naisabatas noong July 15, 2014.

Sa ilalim ng Negosyo Act, magkakaroon ng Negosyo Center ang lahat ng lalawigan, siyudad at munisipalidad sa buong bansa na siyang magbibigay ng iba’t ibang tulong upang mapalago ang ating MSMEs.

Dalawang taon ang nakalipas, nais kong ibalita sa inyo na 270 na ang Negosyo Centers sa buong Pilipinas. Inaasahan natin na ito’y lalampas sa 300 bago matapos ang taong kasalukuyan.

Ngayon, mas marami nang Negosyo Centers na puwedeng lapitan ang mga negosyante para makakuha ng puhunan nang walang collateral­ mula sa iba’t ibang ­financing institutions.

Makakakuha na rin ng iba pang tulong ang ating mga negosyante, tulad ng training, mga payo sa pagtatayo ng negosyo, pagpapatakbo, product development, marketing, access sa merkado at iba pang suporta.

Isa sa mga nakinabang sa tulong ng Negosyo Center ay ang mag-asawang Melvin at Myrna Rojo, dating OFWs sa Brunei na ngayo’y may-ari ng ‘Myrnz Creation Philippines’ na gumagawa ng masarap na cake sa Iloilo City.

Ngunit isa lang ang mag-asawang Rojo sa libu-libong mga nego­syante na natulungan ng Negosyo Centers.

Sa mga susunod nating kolum, ilalahad natin ang mga kuwento ng tagum­pay ng mga negosyanteng lumapit at natulungan ng Negosyo Centers.

***

Unahin natin ang kuwento ng tagumpay ng Lemunada de Concepcion, na mula sa aking bayan sa Concepcion, Tarlac.

Ang Concepcion Calamansi Growers and Rice Cooperative, na pinamumunuan ni Nemencio Calara. Noong 2013, nagsimula silang magtanim ng kalamansi na ginagawa nilang juice.

Sa una, limitado lang ang kanilang nagagawang produkto at naaabot na merkado dahil sa kakulangan ng pasilidad at kaalaman upang ito’y maipakilala at maipakalat sa iba’t ibang bahagi ng lalawigan.

Noong December 2015, nabigyan ng pagkakataon ang koopera­tiba na palakasin ang produksiyon at benta ng kanilang mga produkto nang magbukas ang Negosyo Center sa munisipyo­ ng Concepcion.

Sa tulong ng Nego­s­yo­­ Center, nakakuha sila ng kasanayan sa product development kung paano mapaganda ang kanilang produktong calamansi juice, mula sa packaging hanggang sa produksyon.

Nabigyan din sila ng technical support sa paggawa ng calamansi juice at kailangang kagamitan para gumawa nito, sa pamamagitan ng shared service facilities ng Department of Trade and Industry (DTI).

Malaki rin ang naitulong ng Negosyo Center sa pagpapakilala ng Lemunada de Concepcion sa iba’t ibang bahagi ng munisipalidad, pati na rin ng buong lalawigan.

Ngayon, ibinalita sa amin ni Ginoong Calara na patok na Lemunada de Concepcion sa merkado. Dagsa na rin ang alok sa kanilang dalhin ito sa iba pang parte ng lalawigan.

Isa ang Concepcion Calamansi Growers and Rice Cooperative at ang produkto nilang Lemunada de Concepcion sa mga Bagong Bida sa Negosyo, sa tulong ng Negosyo Center.

Kung mayroon kayong ideya sa negosyo, huwag na kayong mag-atubiling lumapit sa Negosyo Center sa inyong lugar. Malay niyo, kayo na ang susunod nating tampok sa Bagong Bida sa Negosyo.

***

Mga Kanegosyo, kung may tanong kayo sa pagnenegosyo, mag-e-mail kay Kanegosyong Bam sa negosyonowna@gmail.com o mag-iwan ng mensahe safb.com/BenignoBamAquino.

Ugaliin ding makinig tuwing Biyernes, alas-dos hanggang alas-tres ng hapon sa DZRH 666 sa programang “Go Negosyo sa Radyo” kasama si Cheska San Diego. Ang programa’y sa kagandahang loob ng Go Negosyo at MBC.

Pangarap namin­ na magkaroon kayo ng kabuhayan sa pamamagitan ng ­pagnene­gosyo!

BIDA KA!: Aral ng kasaysayan

Mga bida, marami sa atin ay pamilyar na sa kasabihang “ang hindi lumingon sa pinanggalingan, hindi makararating sa paroroonan”.

Madalas, ikinakabit ang kasabi­hang ito sa utang na loob sa ­kapwa ngunit ito’y maiuugnay rin sa ­kasaysayan.

Mahalaga na alam natin ang nilalaman ng ating kasaysayan, maging mabuti man ito o masama, upang matuto tayo sa karanasan ng nakaraan.

Kung ito ma’y masama, ang aral ng nakaraan ay magsisilbing paalala sa atin na huwag nang hayaang ito’y mangyari muli.

Sa ibang bansa sa Europa, gaya ng Germany, itinuturo ang holocaust na madilim na bahagi ng kanilang kasay­sayan sa mamamayan upang magsilbing gabay sa kasalukuyan at ­susunod na henerasyon.

May panukala pa silang inilatag upang tiyaking tama at batay sa katotohanan ang mga itinuturo ukol sa malawakang pagpatay sa mga Hudyo.

Dito sa atin, nakasaad sa Section 27 ng Martial Law Victim Reparation Act of 2013 na dapat magtulungan ang CHED at DepEd sa pagpapakalat ng impormasyon ukol sa Martial Law upang hindi na ito muling mangyari.

***

Ito ang isa sa pangunahing dahilan kaya tayo naghain ng resolusyon upang alamin kung paano itinuturo ang Martial Law sa ating mga paaralan.

Ginawa natin ang hakbang matapos tayong tumanggap ng balita na hindi tama at kulang ang impormasyong nakalagay sa mga aklat sa mga eskuwelahan.

 

Hindi nakalagay rito ang libu-libo katao na namatay, pinahirapan o bigla na lang nawala o ang sampung bilyong dolyar na ninakaw sa kaban ng bayan.

Maliban pa rito, may tangka rin sa Internet na baguhin ang kasaysayan at palitawin na ang Martial Law ay isa sa pinakamagandang panahon sa ating bansa.

Ang masakit nito, marami sa ating mga kabataan ang ­naniniwala sa mga maling kuwento sa Internet dahil na rin sa kawalan ng sapat na kaalaman sa nangyari noong panahon ng Martial Law.

***

Sa pagdinig noong Martes, natutuwa tayo sa ibinalita ni Department of Education (DepEd) Secretary Leonor ­Briones, na isa ring biktima ng Martial Law, na kasalukuyan nang ­inilalatag ng ahensiya ang bagong curriculum na bahagi ng K to 12 program.

Sa nasabing pagbabago, ilalatag na ang mas kumpetong larawan ng ating kasaysayan, kung saan makikita ng ating mga kabataan ang lahat ng aspeto ng mga nangyari sa naka­lipas, lalo nang katiwalian at pag-abuso na nangyari noong Martial Law.

Ang mga pagbabagong ito ay bunga ng pagtutulungan ng mga personalidad mula sa iba’t ibang larangan, mula sa kasaysayan gaya ng National Historical Commission of the ­Philippines at Commission on Human Rights.

May panawagan din ang DepEd na sa mga susunod na pagbuo ng bagong curriculum at mga aklat na ukol sa kasay­sayan, magtulung-tulong ang iba’t ibang historian, mga abogado at iba pang may alam sa batas upang mabuo ang mas akmang nangyari sa nakalipas.

Ayon sa DepEd, ginagawa nila ang lahat upang mapa­dali ang paglabas ng mga bagong libro na nag­lalaman ng mga bagong detalye ukol sa ating kasaysayan, hindi lang ng Martial Law, kun’di ng iba pang pag-abuso na nangyari sa mga nakalipas na ­panahon.

Kapag kumpleto na ang paglalabas ng DepEd ng mga aklat na naglalaman ng bagong impormasyon ukol sa kasaysayan, magkakaroon ang mga kabataan ng matibay na pundasyon ng kaalaman.

Sa tulong nito, mas madali nilang masusuri at masasala ang nakikita nila sa Internet kung ito ba’y may katotohanan o pawang kasinungalingan lang.

Sabi nga, sa anumang larangan, lamang ang may alam.

BIDA KA!: Aral ng kasaysayan

Mga bida, marami sa atin ay pamilyar na sa kasabihang “ang hindi lumingon sa pinanggalingan, hindi makararating sa paroroonan”.

Madalas, ikinakabit ang kasabi­hang ito sa utang na loob sa ­kapwa ngunit ito’y maiuugnay rin sa ­kasaysayan.

Mahalaga na alam natin ang nilalaman ng ating kasaysayan, maging mabuti man ito o masama, upang matuto tayo sa karanasan ng nakaraan.

Kung ito ma’y masama, ang aral ng nakaraan ay magsisilbing paalala sa atin na huwag nang hayaang ito’y mangyari muli.

Sa ibang bansa sa Europa, gaya ng Germany, itinuturo ang holocaust na madilim na bahagi ng kanilang kasay­sayan sa mamamayan upang magsilbing gabay sa kasalukuyan at ­susunod na henerasyon.

May panukala pa silang inilatag upang tiyaking tama at batay sa katotohanan ang mga itinuturo ukol sa malawakang pagpatay sa mga Hudyo.

Dito sa atin, nakasaad sa Section 27 ng Martial Law Victim Reparation Act of 2013 na dapat magtulungan ang CHED at DepEd sa pagpapakalat ng impormasyon ukol sa Martial Law upang hindi na ito muling mangyari.

***

Ito ang isa sa pangunahing dahilan kaya tayo naghain ng resolusyon upang alamin kung paano itinuturo ang Martial Law sa ating mga paaralan.

Ginawa natin ang hakbang matapos tayong tumanggap ng balita na hindi tama at kulang ang impormasyong nakalagay sa mga aklat sa mga eskuwelahan.

Hindi nakalagay rito ang libu-libo katao na namatay, pinahirapan o bigla na lang nawala o ang sampung bilyong dolyar na ninakaw sa kaban ng bayan.

Maliban pa rito, may tangka rin sa Internet na baguhin ang kasaysayan at palitawin na ang Martial Law ay isa sa pinakamagandang panahon sa ating bansa.

Ang masakit nito, marami sa ating mga kabataan ang ­naniniwala sa mga maling kuwento sa Internet dahil na rin sa kawalan ng sapat na kaalaman sa nangyari noong panahon ng Martial Law.

***

Sa pagdinig noong Martes, natutuwa tayo sa ibinalita ni Department of Education (DepEd) Secretary Leonor ­Briones, na isa ring biktima ng Martial Law, na kasalukuyan nang ­inilalatag ng ahensiya ang bagong curriculum na bahagi ng K to 12 program.

Sa nasabing pagbabago, ilalatag na ang mas kumpetong larawan ng ating kasaysayan, kung saan makikita ng ating mga kabataan ang lahat ng aspeto ng mga nangyari sa naka­lipas, lalo nang katiwalian at pag-abuso na nangyari noong Martial Law.

Ang mga pagbabagong ito ay bunga ng pagtutulungan ng mga personalidad mula sa iba’t ibang larangan, mula sa kasaysayan gaya ng National Historical Commission of the ­Philippines at Commission on Human Rights.

May panawagan din ang DepEd na sa mga susunod na pagbuo ng bagong curriculum at mga aklat na ukol sa kasay­sayan, magtulung-tulong ang iba’t ibang historian, mga abogado at iba pang may alam sa batas upang mabuo ang mas akmang nangyari sa nakalipas.

Ayon sa DepEd, ginagawa nila ang lahat upang mapa­dali ang paglabas ng mga bagong libro na nag­lalaman ng mga bagong detalye ukol sa ating kasaysayan, hindi lang ng Martial Law, kun’di ng iba pang pag-abuso na nangyari sa mga nakalipas na ­panahon.

Kapag kumpleto na ang paglalabas ng DepEd ng mga aklat na naglalaman ng bagong impormasyon ukol sa kasaysayan, magkakaroon ang mga kabataan ng matibay na pundasyon ng kaalaman.

Sa tulong nito, mas madali nilang masusuri at masasala ang nakikita nila sa Internet kung ito ba’y may katotohanan o pawang kasinungalingan lang.

Sabi nga, sa anumang larangan, lamang ang may alam.

***

Mga Bida, makipagkuwentuhan kay Sen. Bam sa fb.com/BenignoBamAquino o sa e-mailbidakacolumn@gmail.com

BIDA KA!: Libreng Internet

Mga bida, marami tayong­ natuklasan sa pagdinig ng ­Committee on Science and ­Technology at ­Committee on Education noong naka­raang linggo.

Sa mga nasabing hearing, tina­lakay natin ang ilang panukalang batas ukol sa paglalagay ng libreng wi-fi sa mga pampublikong lugar at sa ating pampublikong paaralan,­ kasama na ang state colleges at ­universities.

Nagsumite ako ng panukala­ na maglagay ng libreng Internet c­onnection, kasama na ang wi-fi, sa l­ahat ng pampublikong paaralan sa paniniwalang kaila­ngan ito ng mga estudyante sa kanilang pag-aaral at kailangan din ng mga guro para updated at epektibo ang kanilang materya­les­ sa pagturo.

Subalit nasorpresa at nabahala ako nang malaman mula sa mga opisyal ng Department of Education (DepEd) na 26 porsiyento lang ng mga pampublikong paaralan sa buong bansa ang may Internet connection.

***

Paliwanag ng DepEd, mayroong sapat na pondo ang ahensiya para sa nasabing proyekto subalit ang problema, walang sapat na imprastruktura upang matugunan ang pangangailangan ng mga paaralan.

Ayon sa DepEd, may mga lugar na mahina ang signal ng telcos kaya mabagal din ang Internet connection, bagay na iniiwasan ng ahensiya upang hindi masayang ang ibinabayad nito.

Marami ring lugar sa bansa ang walang Internet connection dahil kulang ang imprastruktura ng telcos, lalo na sa mga liblib na paaralan.

Sa parte naman ng bagong tatag na Department of ­Information and Communications Technology (DICT), plano nilang maglagay ng libreng wi-fi sa mahigit 12,000 lugar sa buong bansa bago mag-Nobyembre 2017.

Ang problema, hindi pa sila nangangalahati dahil din sa kakulangan ng imprastruktura ng telcos.

Nang tanungin ang telcos, isinisi nila ang kakulangan sa imprastruktura sa bagal at higpit ng pagkuha ng permit sa ­local government units (LGUs) kung saan nila ilalagay ang kailangang kagamitan para mapabilis ang serbisyo.

Reklamo ng telcos, nakakasa na ang kanilang planong maglagay ng dagdag na cell sites at iba pang imprastruktura na magpapaganda ng serbisyo ng Internet.

Ngunit hindi umano sila makausad dahil sa bagal ng ­proseso ng pagkuha ng permit. Madalas, hindi bababa sa 25 permit ang kailangan para lang makapaglagay ng cell site.

Binanggit pa ng isang telco na nakalinya na ang paglalagay ng dagdag na 1,000 cell sites sa iba’t ibang bahagi ng bansa­ ngunit sa bagal ng proseso, nasa 500 pa lang ang kanilang naipupuwesto.

Isa pang problema ang mahal at paiba-ibang halaga ng bayad na sinisingil ng LGU sa bawat cell site na kanilang ­inilalagay.

***

Upang masolusyunan ang problema, plano nating isama­ sa pagbalangkas ng batas ang pagpapabilis ng proseso sa ­pagkuha ng permit mula sa LGUs.

Sa paraang ito, mas madali na ang paglalagay ng cell sites at iba pang equipment ng telcos para mapaganda ang Internet connection sa bansa.

Nabanggit din ng DICT na plano ng admi­nistrasyong Duterte na maglabas ng Executive Order na mag-aatas sa LGUs na madaliin ang pagpoproseso ng permits ng telcos.

Inatasan na rin natin ang DepEd, mga telco at iba pang kaukulang ahensiya na magbalangkas ng plano para maisama ang public schools at state colleges at universities sa paglalatag ng libreng wi-fi project ng pamahalaan sa susunod na dalawang taon.

***

Mga bida, ­isinusulong ko na mabigyan ng ma­gandang Internet connection ang ating mga pampublikong paaralan dahil kumbinsido ako na makatutulong ito sa lalo pang paglago ng kaala­man ng mga batang ­Pilipino.

Malaking bagay ang Internet sa kanilang research dahil makaka­kuha sila rito ng mga materyales na puno ng kaalaman at mga ­video na makatutulong sa kanilang pag-aaral.

Mapupunuan nito ang kakulangan sa libro at iba pang materyales na kailangan sa pagpapalago ng kanilang kaalaman.

Kapag may sapat na kaalaman ang ating mga estudyante sa public schools, hindi sila magpapahuli at kaya nilang makipagsabayan sa mga mag-aaral ng pribadong paaralan.

Ito rin ang magbibi­gay sa ating mga estu­dyante ng sapat na kakayahan upang makipag­tagisan para sa trabaho na magbibigay sa kanila ng magandang kinabukasan.

***

Mga Bida, maki­pagkuwentuhan kay Sen. Bam sa fb.com/BenignoBamAquino o sa e-mail bidakacolumn@gmail.com!

BIDA KA!: Davao City bombing

Mga bida, napakaespesyal po ng Davao City para sa akin at sa aking pamilya.

Kilala po ako at ang aking ­pamilya bilang tubong Tarlac ngunit sa mga hindi nakakaalam, ang akin pong ina at ang kanyang angkan ay mula Davao.

Ang aking lolo na si ­Segundo Aguirre ay naging principal ng ­University of Mindanao. Ang lola ko naman na si Victoria Aguirre ay naging chairperson ng Filipino ­Department sa nasabing unibersidad.

Sa Davao po lumaki at nagtapos ang aking ina. Sa Davao po niya nakilala ang aking ama habang sila ay nagtatrabaho sa Davao branch ng SGV. Davao po ang setting ng kanilang love story at sa Davao rin sila ikinasal.

Sa aking paglaki, pumupunta kami sa Davao para bisitahin­ ang aking lolo at lola at hanggang ngayon, mayroon pa rin kaming mga kamag-anak na nakatira sa tinaguriang “Crown Jewel of Mindanao”.

***

Nang malaman namin na sila’y ligtas, ang kaba na aming naramdaman ay unti-unti na naging galit.

Nagdurugo ang aking puso dahil ang karumal-dumal na pangyayaring ito ay gawa ng mga Pilipino sa kapwa Pilipino.

At pinili pa nila ang lugar na dinadagdsa ng mga nagde-date, mga pamilyang namamasyal at kung saan nagtatagpo ang mga magkakaibigan.

Kabilang dito si Ruth Merecido, isang dalagang ina na nagta­trabaho bilang therapist. Nasawi rin si Pipalawan ­Macacua, isang senior education official of CHED sa ARMM na isang masugid na sumusuporta sa usapang pangkapayapaan sa Mindanao.

Ilan lang sila sa mga nasawi noong gabi ng Biyernes nang punitin ng isang malakas na pagsabog ang kasiyahang nangyayari sa lugar na iyon.

***

Sa aking privilege speech noong Lunes, binanggit ko na ngayon ang panahon upang tayo’y magpalakas ng puwersa sa pamamagitan ng suporta sa ating mga pulis at militar.

Subalit magagawa lang nila ito kung ibibigay natin ang ­lahat ng kanilang kailangan para imbestigahan, hulihin at ­papanagutin sa batas ang mga nasa likod ng pagsabog.

Ikalawa, kailangan na nating mas maging mapagbantay sa ating kapaligiran laban sa anumang banta sa ating buhay.

Subalit hindi lang tayo dapat maging alerto sa mga naiwanang­ bag o kahina-hinalang kilos ng sinuman.

Higit sa lahat, dapat tayong mas maging mapagbantay sa mga maling impormasyon na kumakalat sa Internet at sa ating lipunan.

Nakalulungkot dahil may ilang grupo na nagpapakalat ng maling balita na ginagamit ang insidenteng ito upang lalo pang paghati-hatiin ang mga Pilipino.

Dahil nakataya rito ang ating buhay at sistema ng pamumuhay, dapat nating timbangin ang mga impormasyon na ating natatanggap kung ito ba’y totoo o malaking kasinu­ngalingan.

Ikatlo at pinakamahalaga sa lahat, dapat tayong magkaisa.

Ang layunin ng terorismo ay maghasik ng lagim at lagyan ng malaking dibisyon ang ating bansa.

Kapag hinayaan natin na tayo’y magkahati-hati, mananalo ang terorismo sa ating bansa.

Ngayon, higit sa lahat, dapat tayong magsama-samang ­kumilos upang tiyakin na hindi na mauulit ang nasabing ­insidente.

Sa madaling salita, isantabi natin ang pulitika at ibigay ang lahat ng kanilang kailangan upang masugpo ang banta ng ­terorismo sa bansa.

Marami nang nalampasang pagsubok ang mga Pilipino — mula sa mga bagyo, lindol, baha at iba pang kalamidad. At ito’y dahil sa ating pagkakaisa.

Ito rin ang gamitin nating susi upang tayo’y makabuo nang mapayapa at ligtas na lipunan.

***

Mga Bida, makipagkuwentuhan kay Sen. Bam sa fb.com/BenignoBamAquino o sa e-mail bidakacolumn@gmail.com!

BIDA KA!: Ipaglaban ang SK

Mga bida, isa sa mainit na pinag-uusapan ngayon ay ang pagpapaliban ng halalang pambarangay at Sangguniang Kabataan (SK) na nakatakda sa Oktubre.

Argumento ng iba, katatapos lang ng pambansang eleksiyon noong Mayo masyadong maikli ang panahon ng paghahanda ng Commission on Elections (COMELEC) para sa barangay at SK elections.

Nais naman ng ilang mambabatas na ipagpaliban ang halalan ng dalawang taon at gawin na lang sa 2018 upang mapaghandaan ito nang husto.

May lumitaw ring panukala na tuluyan nang i-abolish ang barangay council at SK dahil wala raw itong pakinabang at walang naitutulong sa mga komunidad.

***

Bilang isa sa mga nagsulong ng Republic Act No. 10742 o SK Reform Act bilang co-author at co-sponsor noong 16th Congress sa Senado, hindi ko matatanggap ang panukalang ipagpaliban ng dalawang taon ang halalan o buwagin nang tuluyan ang SK.

Kaya nga natin isinulong ang mga reporma sa SK upang mailayo ito sa dating sistema na puno ng katiwalian at walang nagawa para sa kapakanan ng mga kabataan.

Sayang naman ang mga ikinasang reporma kung hindi natin agad ito maipatutupad sa lalong madaling panahon o kung wala nang SK para magpatupad nito.

Huwag tayong magpadalus-dalos sa ating desisyon. Bakit hindi natin bigyan ng pagkakataong maikasatuparan ang mga repormang ito at tingnan kung ito’y magiging epektibo para sa kasalukuyang henerasyon.

***

Bilang kauna-unahang batas na mayroong anti-dynasty provision, malaking panghihinayang kung hindi natin makikitang naipatupad ang SK Reform Act.

Sa ilalim ng batas, bawal nang tumakbo bilang SK officials ang mga kamag-anak ng halal na opisyal, hanggang sa tinatawag na second level of consanguinity.

Itinaas na rin natin ang edad ng SK officials patungong 18 hanggang 24 taong gulang, upang magkaroon sila ng legal na pananagutan sa kanilang mga aksiyon.

Upang mahasa ang kanilang kaalaman sa pagganap ng tungkulin, obligado na ang mga SK official na dumaan sa leadership training programs.

Makatutulong na rin ang tinatawag na Local Youth Deve­lopment Council (LYDC) sa pagbalangkas ng mga programa’t proyekto para sa mga kabataan.

Sa pamamagitan ng LYDC, mabibigyan ang mas mara­ming grupo ng kabataan na lumahok, makialam at bantayan ang kanilang kapakanan.

Walang dapat ipangamba dahil sa mga repormang ipinasok natin sa bagong SK, ibang-iba na ito sa ating nakasanayan noon na madalas ay paliga ng basketball at beauty contest ang proyekto para sa mga kabataan.

***

Noong Martes, lumabas na ang committee report ng Senado na nagpapaliban sa SK elections sa Oktubre 2017.

Sa una, nanghihinayang tayo sa pagpapaliban na ito ngunit mas maganda na ito kaysa sa panukalang gawin ang halalan sa 2018.

Isa pa, tiniyak din sa atin ni Sen. Sonny Angara na tututulan ng Senado ang anumang pagkilos na buwagin ang SK.

Maaaring gamitin ng COMELEC ang dagdag na panahon upang mapaghandaan nang husto ang SK, gaya ng pagpapalawig ng registration at paghikayat sa ating mga kabataan na tumakbo.

Bigyan natin ng pagkakataon ang SK na humubog ng mga bagong bayani mula sa ating mga kabataan na tutulong sa pagpapalakas ng ating mga komunidad.

Article first published on Abante Online

Hope in the hopeless

I’m a firm believer in the power of the youth, their idealism, and their can-do attitude. But I will concede that there is a problem.

There are young Filipinos that commit terrible crimes – robbing, doing drugs, raping, even killing.

Yes, there are Filipino children who are not only exposed to systemic violence but also perpetuate and reinforce it by joining gangs and syndicates.

But while we must acknowledge this sad reality, we must not discount the youth’s capacity to positively impact the lives of fellow Filipinos.

We must also acknowledge the youth’s remarkable ability to change their lives for the good and even make the world a kinder, better place.

These are two polar ends of the same reality and we see the full range of this spectrum in the story of Rustie Quintana.

I met Rustie a few years ago. He was part of Dire Husi, which is a youth organization in Cagayan de Oro, and at that time, he was receiving the Ten Accomplished Youth Organizations (TAYO) Award in behalf of his organization.

The members of Dire Husi use arts and crafts to give streetchildren an alternative to their vices, such as drugs and gang violence.

What’s remarkable about Rustie is that he used to be one of those kids – a true batang kalye who would sniff rugby, snatch cellphones, do petty crimes and even be involved with syndicates in Cagayan de Oro City.

He was in and out of DSWD’s program for juvenile delinquents and even landed in Lumbia City Jail before being sent to the Regional Rehabilitation Center for Youth (RRCY).

But after years of being in and out of these institutions, he decided to make a change for himself. He decided to join Dire Husi and transform his life.

When he received the TAYO Award, he told me, “Kuya, noong ako’y nasa kalsada ng Cagayan de Oro, hindi ko po napangarap na balang araw mapupunta ako sa Malacanang at makakamay ko pa ang presidente para sa isang award para sa kabataan.”

Just recently, he graduated from Xavier University-Ateneo de Cagayan with the course Development Communications. The icing on the cake came when Rustie Quintana’s story was featured in Maalaala Mo Kaya.

It is this story of Rustie that came to mind when I reviewed House Bill Number 2, which seeks to amend the Juvenile Justice and Welfare Act (Republic Act 9344).

This initiative pursues a lowering of the age of criminal liability from 15 years down to 9 years old.

While I am relieved the policy’s author asserted that his objective is to rehabilitate juvenile delinquents and not throw them in jail with hardened criminals or worse, the bill filed does not seem to point to that path.

If the age of criminal liability is lowered, 9-year-olds might be tried as adults and be meted the corresponding penalties in our Revised Penal Code and other special laws.

So if a 9-year-old snatches your smart phone, this child who acted with discernment could be sentenced to 6 to 12 years in prison.

The current Juvenile Justice and Welfare Act already focuses on rehabilitation more than punishment. Erring children are likely sent to a Bahay Pag-Asa where they undergo therapy and are assessed periodically to check if they have been successfully rehabilitated and whether they can rejoin society.

The Bahay Pag-Asa in Davao and Bataan come to mind as institutions that do their task of helping and transforming these children well.

Instead of lowering the age of criminal liability, why not further support the already established youth care facilities and Bahay Pagasa centers first?

Why not improve the rehabilitation programs and make these centers more effective at addressing trauma and providing alternatives to a life of crime?

Why rush into solutions that could make matters worse instead of taking the extra effort to transform these young lives for the better?

Surely there are solutions that can address our problems of criminality and still have the best interests of our children at heart.

Hindi nag-iisa si Rustie.

There are numerous young Filipinos like him who have shown that given the opportunity to change, they can become Filipinos we can be proud of. And that ability and capacity to be better, gives us hope that our country can change for the better as well.

First Published on Manila Bulletin

NEGOSYO, NOW NA!: Negosyo mula sa bente pesos

Mga kanegosyo, una sa lahat, humihingi ako ng paumanhin sa matagal na pagkawala ng kolum na ito.

Ilang buwan din tayong nawala dahil tumayo ako bilang campaign manager ni vice president Leni Robredo noong nakaraang halalan.

Kasabay nito, pansamantala ring nahinto ang ating programa sa radyo – ang Status Update – sa DZXL 558.

Sa ating pagbabalik, nais kong ibalita na nagbabalik tayo sa radyo bilang co-host ni Cheska San Diego sa programang Go Negosyo sa Radyo – sa DZRH 666 KHZ — sa pakikipagtulungan ng Go Negosyo at MBC.

Mapakikinggan ito tuwing Biyernes, mula alas-dos hanggang alas-tres ng hapon. Mapanonood din ito sa livestream sa dzrhnewstelevision.tv.

Sa nasabing programa, pinalitan natin si Mon Lopez, na itinalaga ni Pangulong Duterte bilang kalihim ng Department of Trade and Industry (DTI).

***

Kabilang sa mga naging panauhin namin sa programa ang mag-asawang Rosiell at Rudy de Leon, may ari ng Bianca and Nica’s Ice Candy Factory.

Maganda ang istorya ng mag-asawa dahil sinimulan at pinalaki nila ang negosyo gamit lang ang bente pesos na puhunan.

Kung titingnan ngayon, malayo ang kalagayan sa buhay ng mag-asawa nang simulan nila ang negosyo noong 2011.

Walang trabaho noon si Rudy at naubos na ang kanilang ipon sa bangko. Nag-aaral din ang dalawa nilang anak, kaya desperado na si Rosiell sa paghahanap ng ikabubuhay.

Hawak ang bente pesos na natitira nilang pera noon, naisip ni Rosiell na magtinda ng yelo dahil sila lang ang may refri­gerator sa kanilang lugar noon sa Antipolo.

Ginastos ni Rosiell ang bente pesos para bumili ng 100 pirasong plastic ng yelo. Nang maibenta ito, lumago ang kanilang puhunan sa P300.

Ginamit naman ito ni Rosiell para bumili ng sangkap sa paggawa ng 100 piraso ng ice candy. Ibinenta niya ito sa ha­lagang limang piso kaya lumago sa P500 ang kanilang kita.

Dito na nagsimulang lumaki ang negosyo ng mag-asawa, na ipinangalan nila sa dalawang anak.

Ayon kay Rudy, nakuha nila ang ideya na magtinda sa paaralan mula sa kanilang mga anak.

Upang pumatok sa mga bata ang kanilang produkto, itinakda nila sa tatlong piso ang presyo ng ice candy at dinagdagan pa ang flavor.

Nagbunga naman ang hakbang na ito dahil sa unang buwan, kumita ang mag-asawa ng P400,000 sa eskuwelahan ng kanilang mga anak.

Sa sumunod na dalawang taon, umakyat sa labintatlo ang mga eskuwelahan na naaabot ng kanilang produkto.

Sa kasalukuyan, nagbebenta na ang Bianca and Nica’s Ice Candy Factory ng 24 flavors sa mahigit 100 paaralan sa National Capital Region at sa lalawigan ng Rizal.

Ang kuwento nina Rosiell at Rudy ay magandang inspirasyon at aral sa mga nais magnegosyo. Walang imposible sa pagnenegosyo, basta’t tama ang lokasyon at swak ang ibebentang produkto sa merkado.

BIDA KA!: Patok pala ang K to 12

Mga bida, kasabay ng kontrobersiyal na pagdinig ukol sa extrajudicial killings (EJK) sa bansa, tahimik na nagsagawa ng hearing ang Se­nate Committee on Education, Arts and Culture noong Lunes.

Habang siksikan ang session hall sa Senado ng mga panauhin at mga mi­yembro ng media, naging laman naman ng Laurel room ang mga opis­yal ng iba’t ibang ahensiya ng pamahalaan na may kinalaman sa edukasyon.

Mabuti na lang at nakadalo sa pagdinig ang mga kapwa ko senador na sina Sherwin Gatchalian, Joel Villanueva, Nancy Binay at Alan Peter Cayetano, na tulad ko ay may mga isinusulong ding mga adbokasiya na may kinalaman sa edukasyon.

Sabi nga ng isa nating panauhin na si Department of Education (DepEd) Sec. Leonor Briones, hindi kasi seksi ang paksa ng ating pagdinig kung ihahambing sa mabentang isyu ng extrajudicial killings.

Hindi man kasing sexy ng EJK, kung titimbangin ay napa­kahalaga ang ating dinidinig na isyu, lalo pa’t kinabukasan ng ating mga kabataan ang nakasalalay rito.

Kabilang sa mga sinilip ng kumite na ating pinamumunuan ang estado ng K to 12 program sa bansa, na todong ipinatupad ngayong taon.

Naisama rin sa agenda ang iba’t ibang panukalang nagpapa­lakas sa edukasyon sa bansa, kasama na ang nauna na­ting tinakalay sa kolum na ito na Senate Bill No. 170 (Trabaho Center in School Act), Senate Bill No. 172 (Abot Alam Act of 2016) at Senate Bill No. 173 (Free Education for Public School Teacher’s Children Act).

***

Unang natuon ang usapan sa K to 12 program, na inaasahan ng marami na sasablay dahil sa umano’y pahirap na dala nito sa mga estudyante at mga magulang.

Ngunit taliwas sa tantiya ng karamihan, pumatok pala ang K to 12 program dahil mahigit 1.5 milyon ang nag-enroll sa Senior High Schools (SHS) para sa school year 2016-2017.

Sa kabuuang 1,517,610 SHS enrollees, 1,460,970 ay nakakumpleto ng Grade 10, 54,262 ang Balik-Aral students at 2,378 ay nakapasa sa Accreditation and Equivalency (A&E) examination.

Ang 1,460,970 ay 98 porsiyento ng kabuuang bilang ng nagtapos ng Grade 10 na nagpasyang magpatuloy sa SHS.

Ibig sabihin nito, walang katotohanan ang mga ulat sa pahayagan na malalayo at mahihirapan ang mga estudyante na puntahan ang iba’t ibang senior high schools sa bansa.

Sa mataas na bilang ng nag-enroll, patunay ito na sasamantalahin ng mga Pilipino ang pagkakataong  mag-aral basta’t naririyan ang libreng edukasyon at tuluy-tuloy na tulong ng pamahalaan.

Kasabay naman ng mataas na bilang ng nag-enroll, naririyan rin ang hamon ng kakulangan ng classroom at gurong may sapat na kasanayan sa ilalim ng K to 12 program.

Ngunit sa pangunguna ni Sec. Briones ng DepEd, tiwala ako na malalampasan ang mga pagsubok na ito.

***

Isa rin sa mga nabigyang pansin sa pagdinig ang panukala nating bigyan ng scholarship ang mga anak ng public school teachers sa lahat ng SUCs sa buong bansa

Ang panukalang ito ay pagkilala sa kabayanihan ng ating public school teachers na patuloy na nagsisilbi sa mamamayan sa kabila ng maliit na suweldo.

Ito, at iba pa nating mga panukala, ay isinumite na natin sa DepEd para sa kanilang komento at pagbabago, kung mayroon man, upang maisama sa pinal na bersiyon.

Bilang chairman ng education committee, tiwala ako na magiging mabunga ang susunod na tatlong taon sa tulong na rin ng masisipag na opisyal ng DepEd at CHED at mga senador na kaisa ko sa pagnanais na pagandahin ang kalidad ng edukasyon sa bansa.

Article first published on Abante Online

BIDA KA!: Garantiyang trabaho pagkatapos ng senior high school

Mga bida, bilang chairman ng Committee on Education ngayong 17th Congress, isa sa ating tinututukan ay ang pagsusulong at lalo pang pagpapalakas ng K to 12.

Ang programang ito ay binuo, isinabatas at isinakatuparan ng nakaraang administrasyon upang maiangat ang estado ng edukasyon sa bansa patungo sa pagiging world-class.

Natutuwa naman tayo na ipinagpatuloy ni Pangulong Rodrigo Duterte ang nasabing programa dahil alam niya na malaki ang maitutulong nito upang mabigyan ang ating mga estudyante ng de-kalidad na edukasyon.

Sa tulong nito, mas malaki ang pagkakataon nilang magkaroon ng magandang hanapbuhay o ‘di kaya’y kabuhayan para sa kanilang hinaharap.

***

Bago pa man pormal na nagsimula ang K to 12, may ilang paaralan na sa bansa ang nagsilbing “early implementers” ng programa.

Kabilang na rito ang Fidelis Senior High sa Tanauan, Batangas na nagbukas ng pinto noong 2014 sa dalawampu’t anim na Grade 11 students bilang pioneer batch ng Senior High School.

Habang ang iba nilang kaklase ay nagtuloy sa kolehiyo, buong tapang namang hinarap ng 26 ang hamon ng programa, na tumakbo sa ilalim ng sistemang “study now, pay later” at may garantiyang trabaho pagsapit ng graduation.

Sa nasabing paaralan, agad sinabak ang 26 sa mga kasana­yang may kinalaman sa trabaho at entrepreneurship upang maihanda sila sa papasuking hanapbuhay sa hinaharap.

Sa unang taon, kasabay ng pag-aaral ng iba’t ibang paksa ay bumisita rin sila sa mga kumpanya sa science park sa Batangas at Laguna upang malaman ang mga sistema sa paghahanap ng trabaho.

Sa isang kompanya, tinuruan pa sila kung paano mag-fill-up ng application form, kumuha ng exam at humarap sa iba’t ibang interview.

Pagsapit ng Grade 12, ipinadala sila sa iba’t ibang kumpanya para sa on-the-job training.

Noong March 19, 2016, gumawa ng kasaysayan ang dalawampu’t anim bilang unang batch ng graduates ng Fidelis Senior High Grade 12.

Habang ang karamihan sa kanila ay nagpasyang magtuloy sa kolehiyo, ito sa kanila ang nabigyan ng trabaho pagka-graduate.

***

Ito ang pakay ng isinumite nating Senate Bill No. 170 o panukalang magtatag ng Trabaho Centers sa lahat ng Senior High Schools sa buong bansa.

Ang Trabaho Center ay tutulong sa Senior High School graduates, na nais nang maghanapbuhay at huwag nang magpatuloy pa sa kolehiyo, upang makakita ng trabaho.

Kapag naisabatas, tatlong pangunahing aspeto ang tututukan ng Trabaho Center — career counseling services, employment facilitation at industry matching.

Sa ilalim ng career counseling, bibigyan ang mga estudyante ng bagay sa career na kanilang pipiliin sa Senior High School.

Sa Employment Facilitation, bibigyan ng lahat ng kinakailangang tulong ng senior high school student sa paghahanap ng trabaho.

Sa pamamagitan naman ng industry matching, mapupunuan ang pangangailangan ng mga kumpanya sa pagbibigay sa kanila ng listahan ng mga graduate at profile ng bawat estudyante.

Magtutulungan naman ang Public Employment Services Office (PESO) at TESDA sa paglikha ng database ng mga bakanteng trabaho sa lokalidad at kung anong dagdag na training ang hinahanap para sa isang partikular na trabaho.

Naniniwala tayo na edukasyon ang magandang tulay tungo sa pagkakaroon ng hanapbuhay.

Sa tulong ng Trabaho Center, magiging abot-kamay na para sa isang Senior High School student ang inaasam na trabaho.

Ito’y isa lang sa marami pa nating plano upang mapalakas ang edukasyon sa bansa at makalikha ng marami pang trabaho para sa ating mga kababayan.

Article first published on Abante Online

Scroll to top