Columns

2016’s Big Show

The spotlight is on the stage. The crowd is divided in colors. They chant, they cheer, and they jeer as their champion puts on a show. They’ve seen this before, but it doesn’t dull the excitement. Catchy lines, below the belt jabs, and the much anticipated signature moves still evoke enthusiastic applause from fans who have already chosen a side.

I happen to be one of the biggest wrestling fans that I know. Even when wrestling companies no longer hid the fact that their shows were choreographed and scripted, we fans still enjoyed the mix of athleticism, conflict, and storylines. We applauded the entire spectacle.

But the scene I described wasn’t of a wrestling match; they were acts that unfolded during our PiliPinas 2016 debates.

Propose a good policy measure and the venue remains silent, probably unimpressed. But throw a personal jab or ask a question that makes a candidate squirm and the audience erupts.

In that sense, what stood out at our debates weren’t the contents of what was said but the manner in which they were said. The delivery and the showmanship won the crowd, just like in wrestling.

I’m not the only one who has said this. A lot of people who watched the debates commented that it had a wrestling vibe, given the decorum of the crowd and the booing candidates had to speak over to say their piece.

It’s fun cheering for your champion and the debates were definitely high on entertainment value.

But it fell short on being a medium to get to know more about the candidates – their motivations, their reasons for running, what they offer to us, the Filipino people.

Much less so, the candidates had a difficult time sharing their plans in solving longstanding and complicated issues that have plagued our country for decades. 

It was a struggle for candidates to express what they stand for, what they believe in, what they’re fighting for, and what they want to do for the country within the allotted time limits.

Candidates were challenged to cram an ocean into a jar, fitting solutions to complicated problems, like the Internet, agriculture, education, and the West Philippine Sea dispute into 60-second bits.

If you notice, most were only able to get to a very superficial layer and a lot of the answers would sound similar because it’s in the second and third levels of detail that usually reveal their knowledge and true stance on the issue.

As a voter, I wanted to get to that kernel of truth in each candidate and see if I could resonate with that person.  I wanted to find out whether our candidates share the same hopes and dreams I have for my country.

But I have yet to find a debate format in these elections that enables this, rather than hinders it.  

As campaigns came to a close, Filipinos were left to their own devices in sifting through the smoke and mirrors and getting to the core of each candidate, their platforms, and their policies before casting their one significant ballot.

Still, I am hopeful that smarts, ability, selfless intentions, and genuine love for the country has shone through, if only in glimpses, throughout the campaign season and that Filipino voters elected the leaders our country needs.

First Published on Manila Bulletin

BIDA KA!: Boto Ko, Leni Robredo

Mga Bida, sa Lunes, dadagsa ang mahigit limampung milyong Pilipino sa mga presinto upang pumili ng mga susunod na pinuno ng bansa.

Mahalaga ang pagpapasyang ito dahil dito malalaman kung ano bang landas ang tatahakin ng bansa sa susunod na anim na taon.

Tayo ba’y babalik sa dating nakagawian o magpapatuloy ang mga nasimulang pagbabago at malinis na pamamahala?

 Ilang buwan bago ang halalan, nabigyan ang taumbayan ng sapat na kaalaman tungkol sa ating mga kandidato sa presidente at pagka-bise presidente.

 Tig-tatlong debate ang ginawa para sa mga kandidato sa pagka-pangulo at pagka- pangalawang pangulo.

 Sa tulong ng mga debateng ito, umaasa tayo na magkakaroon ng kaalaman ang ating mga botante na siyang magagamit nila sa pagpili ng tamang mga lider bukod sa mga patalastas at balita.

 

-000-

 Nitong mga huling araw, kabi-kabila ang mga batuhan ng putik ng ating mga kandidato, mula sa isyu ng kakayahan, kalusugan hanggang sa tagong yaman.

 Tinalo pa ng mga kontrobersiyang ito ang mga telenovela na napapanood natin sa TV. Mas madrama pa ang totoong buhay kaysa sa mga eksenang natutunghayan natin sa telebisyon.

 Ito’y natural nang kalakaran tuwing halalan. Para makakuha ng bentahe, babatuhin ng isang kandidato ang kalaban ng kung anu-anong isyu sa diyaryo, telebisyon, radio at maging sa Internet.

 Kaya nga paborito kong naririnig mula kay Liberal Party (LP) vice presidential candidate Leni Robredo ang linya na “sa huli, karakter pa rin ng kandidato ang titingnan ng tao at katotohanan pa rin ang mananaig”.
-ooo-

Kaya nga sa ating pagboto, huwag tayong basta maniwala lang sa balitang nababasa natin sa mga diyaryo, naririnig sa radyo at napapanood sa telebisyon. Maiging tingnan natin ang karakter ng isang kandidato.

 Tataya ba tayo sa isang kandidato na may record ng katiwalian o di kaya’y pagnanakaw o sa walang bahid ang record sa pagseserbisyo sa publiko?

 Pipiliin ba natin ang kandidatong maluho sa buhay o simple ang pamumuhay?

 Papanig ba tayo sa kandidato na gumagamit ng lakas at dahas sa pamamahala o doon tayo sa binibigyang boses ang lahat, hanggang sa nasa laylayan ng lipunan?

 Pabor ba tayo sa kandidato na gumagamit ng perang nagmula sa nakaw sa kampanya o doon tayo sa nakasandal sa lakas ng sambayanan para magwagi?

 Doon ba tayo sa kandidato na puro dada lang o iboboto natin ang taong subok na sa paglilingkod, kahit noong wala pa sa pamahalaan?

 Mga Bida, ako’y napagpasya na ng aking pipiliin sa balota. Isa lang ang nasa isip ko sa pagpili ng bise presidente, ang numero singko at ito’y si Robredo.

 

The money trail back to Bangladesh

We are finally making headway in locating portions of the $81 million stolen from Bangladesh and siphoned into the Philippines.

So far we have confirmed that Solaire Resort & Casino received P1.365 billion ($30 million) and Eastern Hawaii Leisure Company, owned by casino junket operator Kim Wong, received P1 billion ($23 million) of the stolen money.

Based on money transfer firm PhilRem’s testimony before the committee, it was alleged that around $30.64 million, broken down to $18 million and P600 million, was delivered to Weikang Xu over 6 tranches.

It was only during the Senate hearing last March 29 that we were able to dissect further the location of a portion of the stolen money with the testimony of Kim Wong.

Wong contested PhilRem’s testimony and claimed that they only released P400 million and $5 million over 4 tranches.

Wong also testified to receiving P1 billion from Philrem: P450 million ($9.7 million), which he accepted as payment for a debt of one Shuhua Gao, and P550 million entered to Midas Hotel and Casino. However, of the P550 million, P510 million was lost to Midas and only P40 million is left.

Since his statement, Wong has already turned over P38 million ($863,000) and $4.63 million to the Anti-Money Laundering Council (AMLC) for safekeeping. He has also stated his willingness to return the P450 million or $9.7 million paid to him to cover Gao’s debt, but requested for a month to deliver.

Today, a total of about $5.5 million has already been reclaimed from Wong. And once he is able to return the additional $9.7 million, we will have recovered $15.2 million of the $81 million stolen from Bangladesh.

On the other hand, PhilRem offered to return the P10.47 million (about $232,000) representing the fee they purportedly received for conducting the transactions. However, this was rejected by Bangladesh.

In the case of Bloomberry Resorts, operator of Solaire, they’ve stated that they were able to freeze $2.33 million or P107 million of the stolen money in their casino – another amount we can add to the pot for Bangladesh, should they agree to turn it over.

We will continue to probe the money trail through Solaire and will seek to verify if there is still recoverable dirty money in Midas.

Plus, there is the issue of the other junket operators that are still in the process of confirming receipt of over P1 billion from Solaire.

In the next few weeks, we should be able to pinpoint the rest of the illicit funds so we can return as much as we can to Bangladesh.

The AMLC already said that it is within their powers to reclaim money that is laundered ‘regardless of where the money went. However, they would need to go through a court process and the necessary legal proceedings, which will inevitably take time.

The question is whether these institutions will contest a possible civil forfeiture of laundered money still within their coffers.

If I were them, instead of fighting the court case, I would, in good faith, turn over to the AMLC all illicit funds that coursed through their internal systems.

“Yung maduming pera, dapat ibalik,” said Wong. We can hope everyone shares this sentiment.

This flagrant crime perpetrated in our shores with the involvement of Philippine individuals and institutions has tarnished our country’s reputation and now the world is watching our every move.

A crucial step in redeeming ourselves is to return as much of the stolen money to Bangladesh at the soonest possible time.

Are you following the investigation of the stolen $81 million from Bangladesh? Whose story do you believe? What questions would you ask the resource persons?

First Published on Manila Bulletin

NEGOSYO, NOW NA!: Pambansang Sanglaan

Mga Kanegosyo, isa sa mga takbuhan ng mga kababayan tuwing nangangailangan ay ang sanglaan.

Dito, maaari tayong makautang kapalit ng ating alahas, gaya ng singsing, kuwintas, hikaw at relo, bilang sangla.

Isa sa mga kilalang sanglaan sa bansa ay ang Cebuana Lhuillier na mayroon nang 1,800 sangay sa buong Pilipinas.

Ang may-ari nito na si Philippe J. Lhuillier ay lumaki sa industriya ng sanglaan. Ang kanyang ama, si Henry Lhuillier, ay gumawa ng marka sa nasabing negosyo nang itatag niya ang Agencia Cebuana sa Cebu noong 1953.

Habang nag-aaral, maraming oras din ang ginugol ni Philippe sa sanglaan ng kanyang ama. Inaral niya ang lahat ng trabahong may kaugnayan dito, mula sa paglilinis ng alahas, vault custodian at counter supervisor.

Sa matagal niyang paglalagi sa sanlaan, natutunan niyang pahalagahan ang negosyo ng ama.

Nang magtapos sa kursong Management noong 1968, sumunod siya sa yapak ng ama at binuksan ang unang sangay ng Agencia Cebuana sa Libertad, Pasay.

Sa gitna ng kaguluhan sa bansa noong dekada sitenta at otsenta, nadagdagan pa ang kanyang mga sanglaan.

Noong 1987, naging pambansa na ang kanyang negosyo, na kanyang binigyan ng bagong pangalan – Cebuana Lhuillier.

Ito ay nagsisilbi sa halos 100,000 customer bawat araw sa lahat ng sangay nito.

***

Bitbit ang aral na natutunan sa ama, tinitiyak niya na ang serbisyo sa customer ay sinasamahan ng totoong pagkalinga sa nangangailangan.

Sinamahan niya ang sanglaan ng iba’t ibang serbisyo para sa mga nagsasangla, tulad ng Renew Anywhere, kung saan puwede nang mag-renew ng transaction saan mang sangay ng Cebuana Lhuillier.

Ngayon, kilala rin ito bilang one-stop shop na nagbibigay ng maraming serbisyo, gaya ng international at domestic remittance service, micro-insurance, rural bank, foreign exchange, bills payment at e-load service.

Maliban sa pawnshop, sinimulan na rin niya ang iba pang negosyo, gaya ng hotel, paggawa ng alahas, information technology, at kalusugan.

***

Malayo na talaga ang narating ng Cebuana Lhuillier.

Ngunit ayon kay Philippe, isa lang ang hindi nagbago sa kanyang negosyo – ang totoong kalinga sa mga customer na sinimulan ng kanyang ama ilang dekada na ang nakalipas.

Aniya, walang halaga ang pagiging matagumpay na negosyante kung babalewalain mo ang pagbibigay ng de-kalidad na serbisyo sa customer na nangangailangan ng agarang tulong.

Ang marka ng tunay na negosyo ay ang pagbibigay ng magandang serbisyo at ang papasok na kita ay siyang resulta nito.

NEGOSYO, NOW NA!: Techie Negosyo

Mga Kanegosyo, pa­milyar ba kayo sa salitang “technopreneur”?

Ito ay ang mga negos­yanteng nakasentro sa kasalukuyang teknolohiya, gaya ng computer, Internet at cellular phones.

Isa sa mga mga tanyag na “technopreneur” sa bansa ay si Nico Jose “Nix” Nolledo, president at chief executive officer ng Xurpas Inc., isang mobile content provider.

Marami ang nais sumunod sa yapak ni Nix bilang “technopreneur” nang maging bilyonaryo ito kasunod ng pagpasok ng Xurpas Inc. sa stock market.

***

Ngunit tulad ng iba pang mga kuwento ng tagum­pay, hindi naging madali para kay Nix ang tinatamasa niya sa kasalukuyan.

Nagtapos siya ng kursong Business Management noong 1998 na nataon namang nasa kasagsagan noon ng Asian financial crisis.

Nahirapan siyang makakuha ng trabaho dahil ayaw ng mga kumpanya noong kumuha ng bagong graduates.

Kaya naman nag ikut-ikot siya sa iba’t ibang kumpanya sa Makati at nag-apply ng trabaho.

Nang walang makitang trabaho doon, sa mga restaurant naman siya lumapit. Kinuha siya ng isang fastfood chain bilang assistant store manager sa sangay nito sa SM North.

Sa trabahong iyon, naranasan niyang utusan ng manager na maglinis ng kubeta ng fastfood chain. Sa isip niya, hindi ito ang trabahong iniisip niya nang nag-aral siya.

Gayunpaman, sinunod pa rin niya ang utos ngunit ito ang nagsilbi sa kanyang hamon upang magpursigi.

Noong 1999, itinayo niya ang Pinoyexchange na mula sa ideya ng kanyang kapatid na Internet-based message board.

Sa tulong ng puhunang P9,000 lang, paglipas ng anim na buwan, ito na ang pinakamalaking online community sa Pilipinas.

Nakita ng Ayala ang potensiyal ng sinimula niyang community kaya agad nila itong binili at kinuha pa siya bilang kabahagi nito.

Sa kanyang pakikipagpulong sa matataas na opisyal ng Ayala, nakakuha pa siya maraming ideya.

Isa rito ang katotohanan na mas maraming cellphone sa bansa kumpara sa mga personal computer.

Kaya naisip niyang ituon ang pansin sa cellular phones. Doon na niya itinatag ang Xurpas noong 2001 sa capital na P62,500 kasama ang dalawa pang kaibigan.

Makalipas ang 14 na taon, ang Xurpas ngayon ay mayroon nang market capital na $400 million at ang tanging consumer tech company na nakalista sa Philippine Stock Exchange.

Mula nang magpatala sa PSE, nakapag-invest na ang Xurpas sa mga kumpanya sa Estados Unidos, Indonesia, Singapore at dalawa pa sa Pilipinas.

Kabilang sa kanilang tinututukan ngayon ay ang paggawa ng digital products tulad ng mobile games.

***

Ayon kay Nix, isa sa mga susi sa tagumpay niya ang patuloy na paghahanap ng makabago at kakaibang produkto na makakaakit sa customer.

Sa tulong ng mga bagong produkto, mananati­ling angat ang kumpanya sa mga kakumpitensiya sa merkado.

Kung mananatili na lang sa lumang ideya, mapag-iiwanan ang negosyo sa mabilis na takbo ng teknolohiya sa merkado.

***

Mga Kanegosyo, nagpapasalamat tayo sa Go Negosyo sa pagbabahagi ng ilan sa mga kuwento natin para sa kolum na ito. Kung may tanong kayo sa pagnenegosyo, mag-e-mail kay Kanegosyong Bam sa negosyonowna@gmail.com o mag-iwan ng mensahe sa fb.com/BenignoBamAquino.

Pangarap nating makamit ninyo ang tagumpay sa pagnenegosyo!

Not a Victimless Crime

Boardrooms, dinner tables, and coffee shops are abuzz with theories explaining the $81-million heist, which involved funds of the Bangladesh central bank being transferred to local RCBC accounts and eventually into our Philippine casinos.

The public is visibly intrigued and the media has covered the story as eagerly as our national campaigns.

Who were involved? Who is the mastermind? Who are the hackers and how did they get past the U.S. financial system’s safeguards? What does the branch manager know? Are bank officials involved? Who profited from this audacious crime? Is there a political angle to this heist?

These and many more questions have our minds occupied and keep casual conversations lively and engaging.

We are hopeful that throughout the course of our investigation in the senate, the truth will be revealed, the perpetrators will be brought to justice, and most of these questions will be answered.

But, sadly, no one is asking about Bangladesh.

So for the next few paragraphs, allow me to write about the real victims of this crime – the Bangladeshi people.

There are nearly 160 million people in Bangladesh as of 2015 with over 30% or 48 million living in poverty. In the 2015 Rankings of the Poorest Countries in the World based on GDP, Bangladesh ranked 46th poorest, while the Philippines ranked 68th.

Like in the Philippines, Bangladesh is dealing with issues that are rooted in poverty, such as hunger, sanitation, improved access to education, severe congestion of urban areas, and delivery of basic government services, among others.

The Bangladesh government and civil society groups are aggressive in their efforts to create better opportunities and greater wealth for the masses and they have churned out interesting, effective solutions.

One example is the world-renowned Grameen Bank spearheaded by economist and social entrepreneur Muhammad Yunus that pioneered the principles of microcredit and microfinance utilized around the world today

The government has also made leaps in improving access to government services with their ‘Digital Bangladesh, Vision 2021’ program that seeks to make all government services, public records, and even text books accessible through online channels by 2021, which sounds like the Freedom of Information (FOI) and the Open Government Partnership efforts.

They hope that ICT and an all-encompassing digital system in government will curb corruption – another one of our common adversaries.

Naturally, like in the Philippines, there is still a lot of work to be done before Bangladesh can eradicate poverty. But a key element to getting things done is adequate funding.

Can you imagine how far the stolen 81-million US dollars, which is equivalent to 6.35-billion Bangladeshi taka, could have gone to address hunger, livelihood, education, or health?

Now imagine if the tables were turned.

Think of billions of pesos worth of Philippine tax money stolen and siphoned off to the pockets of unscrupulous foreigners.

Billions of pesos that could have been used to fund infrastructure projects, livelihood programs, or improvements in government services are hacked then digitally wired to foreign nationals.

Picture the outrage in our streets and the frenzy on our social media feeds. What racist remarks will spew? What will the Philippine public demand? And what could ever appease hearts broken by this injustice?

Many of us, including politicians like myself, are caught up with the audacity of this heist, the intriguing anecdotes of the revealed personalities, and the tarnished image of the Philippines.

It is our nature to focus on the Filipino side.

But as a member of the global community and as a country known for its heart and compassion, we must realize how valuable the stolen money is in improving the lives of the millions of poor Bangladeshis.

With this in mind, it is imperative that we continue to push for reforms in our financial system, institute tighter and stricter policies, ferret out the truth, bring the perpetrators to justice, and most importantly return the stolen 81-million US dollars to the Bangladeshi people.

If this happened to us, we would expect nothing less.’

First Published on Manila Bulletin

NEGOSYO, NOW NA!: Big ‘Splash’ sa Merkado

Mga Kanegosyo, sino ba ang mag-aakala na ang isang kick-out sa paaralan ay makakapagbuo ng isang negosyo na ngayo’y nagkakahalaga ng bilyun-bilyong piso?

Muntik nang hindi matupad ni Roland Hortaleza ang pangarap na maging duktor nang paalisin siya ng isang paaralang nakabase sa Morayta dahil sa mababang grade sa kanyang pre-medical course.

Lumipat si Roland sa kalapit na paaralan at tinapos ang pre-medical course bago tuluyang nakuha ang diploma bilang duktor.

Pumasok siya sa larangan ng ophthalmology upang makatulong bigyan ang kanyang pasyente ng mas malinaw na paningin.

Pero para sa kanya, malabo ang kanyang hinaharap bilang duktor.

***

Kung pamilyar kayo sa apelyidong Hortaleza, dahil noong dekada otsenta ay pumatok ang kanilang negosyong, “The Original Hortaleza Vaciador and Beauty Supplies”.

Sa kanilang pitong sangay, makakabili ng gamit pampaganda, lalo na ang pang-manicure gaya ng acetone at nail polish.

Dahil madalas siyang nagpupunta sa tindahan noon para maghatid ng pagkain sa kanyang mga magulang, nagkaroon siya ng interes na gumawa ng sariling acetone.

Gamit ang puhunang P12,000 at sa tulong ng kanyang asawa, nagtitimpla at nagre-repack sila ng acetone sa mga bote at ibinebenta sa mga tindahan ng Hortaleza.

Nang mauso ang spray net, isa sa mga naunang nagbenta ng lokal na bersiyon nito ang Hortaleza.

Subalit napansin ni Roland na nasa bote lang ang ibinebentang spray net kaya nagpasya siyang ilagay ito sa magandang lalagyan o iyong deo-hair spray at ibenta ito sa mas murang halaga.

Pumatok sa merkado ang ibinentang hair spray ng Hortaleza. Dahil tumaas ang demand, nagpasya si Roland na palitan ang pangalan nito. Doon na isinilang ang “Splash”.

Maliban sa hair spray, pinasok din ng Splash ang merkado ng skin cleanser, na dominado noon ng isang produkto na may mukha ng sikat na aktres.

Upang makaagaw atensiyon, gumawa ang Splash ng produkto na may avocado at pipino, na agad namang pumatok sa mga mamimili.

Sa patuloy na paglaki ng kumpanya, dumating ang panahon na kailangan nang pagandahin niya ang sistema.

Hinawakan ng kanyang asawa ang pinansiyal na aspeto ng negosyo habang si siya naman ay nag-aral ng Management Program sa Estados Unidos upang epektibong mapatakbo ang kumpanya.

***

Ngayon, ang Splash Corporation na ang pinakamalaking negosyong Pilipino sa bansa pagdating sa personal care products.

Ayon sa kanila, kung minsan, ang tagumpay sa negosyo ay hindi nakikita sa mga bagay na ating gusto. Wala sa hinagap na papasukin nila ang ganitong larangan.

Ngunit napukaw ang kanilang interes nang makakita siya ng pagkakataong puwedeng pagkakitaan, tulad ng acetone, spray net at facial cleanser.

Maliban dito, mahalaga rin daw na may matinding determinasyon upang magtagumpay sa negosyo na pinasok.

Sa tulong ng determinasyon, malalampasan ng sinumang negosyante ang mga kabiguan na kanyang sasapitin sa biyahe tungo sa tagumpay.

Kaya naman, malaking “Splash” ang nilikhang negosyo ng mag-asawang Hortaleza sa merkado.

NEGOSYO, NOW NA!: Bagong Tulong sa Negosyante

Mga Kanegosyo, umiinit ang pulitika sa bansa ngayong nagsimula na ang kampanya para sa mga national positions, kabilang ang pagka-pangulo, pangalawang pangulo at mga senador.

Kasabay nito, natuon na rin ang halos buong atensiyon ng taumbayan sa mga kandidato at sa mga isyu at kontrobersiya na kanilang nililikha, na minsa’y wala namang naidudulot na maganda sa bansa.

Kaya naman halos walang nakapansin nang naisabatas ang isa sa mga panukala na isinusulong ng inyong lingkod para sa maliliit na negosyante sa bansa.

Ito ay ang Credit Surety Fund (CSF) Cooperative Act, na ngayo’y kilala na bilang Republic Act 10744.

***

Mga Kanegosyo, ilang ulit na nating nabanggit sa kolum na ito isa sa malaking hadlang na kinakaharap ng mga nais magnegosyo ay ang kawalan ng pagkukunan ng pautang para gamiting puhunan.

Sa kasalukuyan, may microfinance institutions (MFIs) na nagpapautang mula P5,000 hanggang P150,000 para sa maliliit na negosyo gaya ng sari-sari store.

Para naman sa mga medium at large na negosyo, naririyan ang malalaking bangko na nagpapautang ng higit sa limang milyong piso.

Subalit, iilan lang ang nagpapautang sa gitna ng mga ito, ang mga small entrepreneurs na nangangailangan ng puhunang naglalaro mula P200,000 hanggang P5 milyon para makapagsimula ng sariling negosyo.

May iilang financing institutions na nagbibigay ng pautang para sa mga negosyanteng ito, ngunit ito’y nangangailangan ng kolateral, na kadalasan ay titulo ng lupa.

Subalit kakaunti lang ang kumukuha ng nasabing loan sa bangko dahil karamihan sa ating mga negosyante sa estadong ito ay wala pang kolateral na ibibigay bilang garantiya.

Ito ang tinatawag “missing middle”, na layong tugunan ng Republic Act 10744.

***

Itinatakda ng batas na magtulungan ang lokal na pamahalaan, Bangko Sentral ng Pilipinas, Cooperative Development Authority, mga kooperatiba at mga government financing institutions (GFIs).

Magsama-sama sila para bumuo ng paunang pondo kung saan maaari itong gamitin na miyembro ng kooperatibang kasamang bumuo ng paunang pondo bilang alternatibong garantiya para sa uutanging puhunan sa bangko.

Sa tulong nito, puwede nang mangutang ang ating mga negosyanteng nangailangan ng kolateral.

Kailangan lang na ang negosyante na nais gumamit nito ay kabilang sa kooperatibang bumuo ng paunang pondo.

Inaalay ko ito sa aking namayapang tiyuhin na si dating senador at congressman Agapito “Butz” Aquino, na siyang ama ng kooperatiba sa Pilipinas.

Mga Kanegosyo, ito na po ang ikawalong batas ng inyong lingkod sa ating unang tatlong taon sa Senado. 

Ang Credit Surety Fund Cooperative Act ay bahagi ng ating pangakong tutulungan ang ating maliliit na negosyante para mapalago nila ang kanilang kabuhayan at makapagbigay na dagdag na trabaho sa ating mga kababayan.

People Power Is In Our DNA

Bumper to bumper traffic, honking buses, the scent of exhaust, startling potholes, and the allure of bright billboards… This is the EDSA we experience today.

30 years ago though, EDSA meant something more. EDSA, especially to my generation, meant courage in the face of fear and oppression, unity for a greater good, and the willingness to sacrifice for your fellow Filipinos. 

EDSA meant People Power. But now, some of our countrymen say that People Power is dead.

These Filipinos proclaim that the EDSA Revolution is just a ghost, whose remains have long been buried and its essence wasted.  

But these Pinoys who have lost faith are mistaken. EDSA cannot die; People Power is in our DNA.

Haven’t we all come across the iconic depiction of men and women lifting their neighbor’s kubo on their shoulders, selflessly bringing the house to safety?

During times of crisis, when a super-typhoon, massive flood, or earthquake hits our country, don’t we rush to a volunteer center with donations and a strong desire to reach out to those affected?

Do we not find joy and fulfillment in building homes for poor Filipino communities, carrying blocks of cement and painting walls with bright, happy colors along with friends from Gawad Kalinga and Habitat for Humanity?

These are all manifestations of the bayanihan spirit that is woven into our cultural fabric.

Around the country, we find strangers united in noble missions that extend beyond family ties, tapping a shared humanity and nationalism.

In the world of social enterprise, I have seen firsthand how social entrepreneurs, government agencies, corporations, microfinance institutions, cooperatives, and NGOs come together to find solutions to lift our countrymen out of poverty through business.

These mini-movements transformed the lives of the farmers turned agri-preneurs in Nueva Ecija, who now supply to Jollibee, the urban artisans of Rags2Riches, and Hapinoy’s successful sari-sari store owners.

In the youth sector, we see organizations made up of eager young Filipinos seeking to uphold noble values and uplift marginalized sectors.

Every year since 2002, we would award the Ten Accomplished Youth Organizations (TAYO Awards) and, just this year, we met the SOLACE organization that protect the rights of forgotten Filipino detainees in Mandaue City as well as the Kanlaon Theater Guild from Bacolod that educates communities on disasters through their talent, creativity, and volition – just two of thousands of youth organizations that have joined the TAYO search.

Finally, when the legislature was rocked by the Napoles-PDAF scandal two years ago, we still saw thousands upon thousands of our countrymen congregate to decry the corruption and push for reforms in an overly abused system.

The commonality is, much like in the EDSA Revolution, these people took matters in their own hands and took a collective stand, not against a dictator, but against violence, poverty, corruption, and suffering.

These are modern-day examples of the EDSA spirit, the bayanihan instinct, and People Power.

Call it what you will, these revolutions, however sizable or small, are alive and thriving in the Philippines.  And to deny that this exists is simply misleading and fraudulent.  

Much has changed over the last 30 years. From being one of the poorest countries in the 80s, we are the fastest growing economy in the ASEAN.

Then considered one of the most corrupt countries in the world, we have pushed for justice against the most powerful in all of the three branches of government.

People Power has also evolved from being centralized and primarily focused on political reform to one that includes a social and economic agenda and is dispersed throughout our country.

Historically, People Power was the well we drew upon when things took a turn for the worst; when corruption was at its highest, the rule of law least respected, our human rights and freedoms abused and trampled upon by the few for their own gain and benefit.

The challenge today is to evoke this revolutionary spirit not only in times of crisis, but in moments of opportunity as well.  

The challenge is to never forget that there is greatness in us.  And that if we stand together, much like 30 years ago at EDSA, even the most insurmountable can be overcome.

First Published on Manila Bulletin

NEGOSYO, NOW NA!: Abot-Kayang Ganda

Mga Kanegosyo, sa ating pag-iikot sa Kamaynilaan at mga kalapit probinsiya, nakakaagaw sa ating pansin ang billboard ng isang beauty salon na nag-aalok ng gupit sa halagang P49.99 lang o facial na P99.99 lang.  

Ito’y si Celestino “Les” Reyes ng Reyes Haircutters. Kung matunog sa pandinig ang kanyang apelyido, ito’y dahil kapatid siya ng sikat na beautician na si Ricky Reyes.

Iba ang naging direksiyon na tinahak ni Les. Kung ang kanyang kapatid ay para sa mas mayayaman na tinatawag na class A at B, si Les naman ang naghatid ng abot-kayang ganda para sa mas marami nating kababayan.

***

Gaya ng kanyang kapatid, hindi rin naging madali para kay Les na maabot ang tagumpay na tinatamasa niya ngayon.

Noong siya’y apat na taong gulang pa lang, inabandona sila ng kanilang ama kaya naiwan siya at siyam pang kapatid sa pangangalaga ng ina.

Sa murang edad, napilitan siyang magtrabaho bilang kargador sa palengke at nagtinda pa ng sigarilyo at diyaryo para may maipantawid ang pamilya.

Sa sobrang hirap sa buhay, noong nag-aaral siya’y isang uniform lang ang kanyang ginagamit na araw-araw nilalabhan ng kanyang kapatid na si Ricky.

***

Nagbunga naman ang pagsisikap ng magkakapatid dahil unti-unti nang nakilala si Ricky sa industriya ng pagpapaganda.

Pinag-aral siya ni Ricky ng high school at college bago siya nagpunta sa Estados Unidos at doon nagtrabaho bilang gasoline boy at waiter.

Sa sampung taon niyang pananatili sa US, naging miyembro siya ng US Navy at real estate agent. Hindi naging masaya ang kanyang buhay sa ibang bansa kaya nagpasya itong bumalik ng Pilipinas.

***

Pagbalik niya sa Pilipinas, nagtrabaho siya bilang school director ng beauty school ni Ricky.

Habang ginagawa ito, sinubukan din niyang magtayo ng sariling negosyo gaya ng music lounge at sariling salon ngunit lahat ito’y hindi nagtagumpay.

Sa halip na sumuko, nagpursige pa rin si Les. Nag-isip siya ng magandang diskarte para mapansin ang kanyang salon.

Doon nagsimula ang ideya niyang magtayo ng salon na abot-kaya ang halaga para sa masa nang hindi nasasakripisyo ang kalidad.  Noon 2001 nga, binuksan niya ang Reyes Haircutters sa puhunang P10,000 at dalawampung empleyado.

Dahil sa murang presyo, agad pumatok sa mga customer sa class C, D at E ang kanyang bagong salon.

Maliban sa customer, napansin din ng ilang mga negosyante ang kanyang parlor at nagtanong kung puwede silang bumili ng franchise. Ang pagkakataong ito ang nagbukas sa kanya para palawakin ang kanyang beauty parlor.

Sa tulong ng franchising, ngayon ay daan-daan na ang parlor ni Les sa iba’t ibang bahagi ng Pilipinas.

***

Nang tanungin ukol sa susi sa kanyang tagumpay, sinabi ni Les na “hindi siya natakot na mangarap”.

Aniya, pinasok niya ang negosyong beauty parlor kahit alam niyang mahirap at masikip ang merkado para rito.

Pero nagbunga naman ang ginawa niyang hakbang dahil ngayon, patok na patok na ang Reyes Haircutters sa ating bansa!

Scroll to top