Columns

Negosyo, Now Na!: Pautang at Training

Mga Kanegosyo, nagpapasalamat tayo sa walang sawa ninyong pakikipag-ugnayan sa aming opisina, mula sa ating programang “Status Update” tuwing Miyerkules sa DZXL 558, sa ating mga kolum dito sa Abante, hanggang sa ating mga social media platform na Twitter, Facebook at e-mail.

Sa dami ng tinatanggap nating mga tanong, nakaugalian na nating maglaan ng espasyo para sagutin ang mga ito para rin sa inyong kalinawan at kapakanan, lalo na kung tungkol ito sa pagne­negosyo.

***

Higit pa sa karaniwan ang naging dagsa ng mga tanong nang maging pa­nauhin natin sa programa sa radyo si Dr. Aris Alip, founder at managing director ng CARD-Mutual­ly Reinforcing Institutions (CARD-MRI), ang pinakamalaking microfinance institution sa bansa.

Nagpapautang ng puhunan sa mga nais magsimula ng negosyo nang walang kolateral at mababang interes ang CARD-MRI, kaya marahil ay nakuha natin ang atensiyon ng maraming nakikinig, pati na rin ng mga sumusubaybay sa ating programa sa pamamagitan ng live streaming sa Internet.

Isa sa mga natanggap nating tanong ay galing sa isang overseas Filipino worker na si Julia Fragata na nasa sa Hong Kong.Ang kabuuang mensahe niya ay, “CARD-1 graduated Batch 12, financial literacy program ng CARD OFW Hong Kong.”

Tumugon si Dr. Alip: “Mayroon kaming regular seminar on financial literacy para inyong mga nanay na nasa Hong Kong.  

Karamihan sa kanila ay nag-dedeposit sa amin.  Pag nagdeposit sila sa amin at lumaki nang lumaki ang kanilang depo­sit, pagbalik nila rito sa Pilipinas, dinodoble namin iyon para makapagtayo sila ng bahay o negosyo.

Nanghihinayang ako sa mga nanay, lalo na iyong mga nasa Hong Kong at Singapore.  Kasi sila’y mga propesyunal, at brain drain iyon sa atin. Gusto kong ibalik sila rito sa Pilipinas. Marami na kaming napabalik. Marami na ritong bumalik bilang mga guro o midwife. Tinutulungan natin silang makapagpatayo ng negosyo.”

Mga Kanegosyo, mayroon na rin programa ang CARD-MRI sa iba pang bansa tulad ng Singapore, Indonesia, Cambodia, Laos, Myanmar, at Vietnam.  Nais din nilang magtayo sa Japan sa tamang panahon.

Kung mayroon ka­yong kamag-anak sa mga bansang nabanggit, sabihin ninyo na hanapin nila ang kanilang mga programa para matulu­ngan silang palaguin ang kanilang kinikita sa ibang bansa.

***

Mula naman ito sa isa nating tagapakinig: “Nagpapautang po ba kayo ng pang-tuition o pang-negosyo lang?”

Muling tumugon si Dr. Alip: “Noong una, nais naming buuin ang pautang sa negosyo kasi gusto talaga naming lumago ang kita ng aming mga kliyente. Tapos isinunod namin ang pang-tuition.

Bumuo na rin kami ng zero-dropout program kasama si Mr. Sycip (Mga Kanegosyo, si Washington Sycip ang isa sa pinakamahusay na negosyante sa Pilipinas. Ngayon ay tumutulong na rin siya sa pampublikong edukasyon ng bansa.)

May nagtext naman: “Wala po kaming colla­teral mag-asawa. Naka­tira po kami sa Marikina. Mayroon po ba kayong branch sa Marikina?”

Mayroon daw silang opisina sa Marikina, ayon kay Dr. Alip. Tugon pa niya, “Ayaw ko ng collateral. Kung minsan, pag collateral, ipa-file mo pa iyan, aayusin mo pa ang mga papeles. Basta ang negosyo ninyo, maayos, maganda, puwede namin kayong pautangin.”

Patuloy nating sinusuportahan ang mga micro financing institution (MFI) sapagkat napakaganda ng kanilang mga serbisyo para sa ating maliliit at nagsisimulang mga negosyante. Lapitan na ang pinakamalapit sa inyong MFI nang masi­mulan na ang daan tungo sa ating tagumpay!

 

First Published on Abante Online

 

 

Bida Ka!: Umiinit na ang laban sa 2016

Mga Bida, noong nakaraang Biyernes, saksi tayo sa isa na namang makasaysayan at emosyonal na pangyayari sa Club Filipino nang pormal nang ideklara ni Pangulong Noynoy Aquino si Interior Secretary Mar Roxas bilang pambato ng Liberal Party sa 2016 elections.

Sa pangyayaring ito, tinuldukan na ni PNoy ang anumang usapan at binura ang mga pagdududa sa kung sino nga ba ang isasabak ng admi­nistrasyon sa darating na eleksyon.

Muli na namang nabuhay ang alaala ng pagdedeklara ni yumaong Pangulong Cory Aquino ng kandidatura bilang pangulo ng Pilipinas noong 1986. Dito rin nagdeklara si PNoy ng kanyang kandidatura bilang presidente noong 2009.

***

Mga Bida, muling iginiit ni PNoy ang kahalagahan ng pagpapatuloy ng tuwid na daan sa mga susunod na taon, lalo na’t malayo na ang narating ng Pilipinas pagdating sa ekonomiya at giyera kontra katiwalian.

Isa raw sa kanyang mga obligasyon na dapat gawin bago matapos ang kanyang termino ay siguruhin na hindi masasa­yang ang kanyang sinimulan na malinis at tapat na pamahalaan.

Giit pa niya, “Lahat ng mahahalagang bagay, kapag hindi mo ipinaglaban, kapag hindi mo inalagaan, maaaring mawala.”
Kaya nauunawaan natin ang kanyang sinabing, “napakalaki ng nakataya para ipaubaya sa “baka sakali”.

Mga Bida, ang paborito kong bahagi ng talumpati ni PNoy ay kung saan sinabi niya na “iisa lang naman ang boto ko, gaya ng bawat Pilipino. Baka po mas tamang sabihin: Lahat tayo, may obligasyon dito.”

Hindi lang sa iilan kundi sa buong bayan nakasalalay ang pagpapatuloy ng “tuwid na daan”. Nasa ating responsibilidad kung muling babalik ang Pilipinas sa bulok na sistema kung saan talo ang sambayanan.

***

Puno naman ng emosyon ang talumpati ni Sec. Mar, na ilang beses napaiyak habang inilalahad ang kanyang pinagdaanan sa mundo ng pulitika.

Sa bulwagang ito nagpaubaya siya para sa pagtakbo ni PNoy bilang pangulo noong 2009. Binitawan niya noon ang mga salitang “bayan muna, bago ang sarili” na prinsipyong ipinamana ng kanyang lolo na si Pangulong Manuel Roxas at amang si Sen. Gerry Roxas.

Nabanggit din niya ang kanyang pinag-ugatan sa pulitika. Nang mamatay ang kanyang kapatid na si Dinggoy noong 1993, naipasa sa kanya ang obligasyon na magsilbi sa taumbayan.

Sa kanyang pangwakas na salita, ipinangako niya na hindi niya dudumihan ang pangalan nina Tito Ninoy at Tita Cory at pati na rin ang pangalan ni PNoy.

Sa kanyang lawak ng karanasan at malinis na record, tiwala akong taglay niya ang kakayahan na ituloy ang pagtahak ng Pilipinas sa tuwid na daan.

Siyempre mga bida, lahat ng ito’y nakasalalay pa rin sa kamay ng taumbayan. Ang maganda rito, exciting ang 2016 elections dahil mas maraming mapagpipilian ang mga botante.

Kaya, mga Bida, ang panawagan natin sa taumbayan ay timbangin ang kakayahan at karanasan ng bawat kandidato sa darating na halalan. Maging matalino sa pagpili dahil kinabukasan ng bansa ang nakasalalay sa ating mga boto!

 

First Published on Abante Online

 

 

NEGOSYO, NOW NA!: Maning-mani ang negosyo

Mga Kanegosyo, isa sa parating inaabiso natin sa mga negosyante ang pagkakaroon ng bagong ideya na ipinapatupad sa ating mga negosyo.

Para makaisip ng innovation o pagbabago sa mga produkto at serbisyo, kailangan ng malikhaing pag-iisip at pag-aaral ng merkado at industriya upang makuha ang kiliti ng mamimili.

Sa kaso ni Josie See ng Peanut World, nakakuha siya ng bagong ideya sa katapat na food cart habang nagbabantay ng negosyo ng biyenan.

Sa aming pag-uusap sa programang Status Update sa DZXL 558 noong nakaraan, nang mag-asawa siya, iniwan muna niya ang pagiging duktor sa mata para tulungan ang pamilya ng kanyang asawa sa pagtitinda ng castañas.

Habang nagbabantay sa kanilang outlet, napansin niya ang katapat na cart na nagbebenta ng mani. 

Napadalas ang pagbili niya roon dahil mahilig siya sa mani. Di nagtagal, nagsawa na siya dahil apat na uri lang ng mani ang binebenta ng katapat na cart. 

Kaya naisip niya na magtayo ng sariling cart ng mani na may iba’t ibang uri at flavor upang hindi magsawa ang mamimili.

*** 

Sa umpisa, pinag-aralan nilang mag-asawa ang takbo ng merkado, kung ano bang flavor ng mani ang akma sa mga bata, kabataan at sa mga medyo may edad na.

Mga Kanegosyo, sa kanilang innovation, nakagawa sila ng labing-anim na uri ng mani  mula sa candy coated at honey flavored para sa mga bata at spicy at mixed nuts naman para sa kabataan.

Sa mga sumunod na taon, pumatok na ang franchising ng food cart business ngunit naghintay pa ng isang dekada ang mag-asawa bago tuluyang pumasok dito.

Inamin ni Josie na sarado ang isip nilang mag-asawa sa franchising ngunit nagbago ang direksiyon ng negosyo nang mapansin nilang mas mabilis ang paglago ng mga kakumpitensiya sa merkado.

Sa tulong ng isang kaibigan, nakapaglatag ng isang magandang plano at sistema para sa Peanut World, mula sa human relations, accounting at inventory, na siyang pinakamahalagang aspeto sa franchising.

Sumali sila sa Association of Filipino Franchisers Inc. (AFFI), isa sa mga kinikilalang grupo ng franchisers sa bansa.  

Mula noon, hindi na napigil pa ang paglago ng Peanut World. Sa ngayon, mayroon na itong 45 outlets kung saan 30 ay pagmamay-ari nila at 15 ay franchised.

Mga Kanegosyo, hindi natapos sa mani ang mag-asawa. Naisip nila na magkaroon ng bagong produkto na katulad sa pagluluto ng mani at nagtinda na rin sila ng iba’t ibang uri ng chicharon.

Maliban sa nakasanayang chicharon, gumawa na rin sila ng chicharong gawa sa balat ng isda para sa health conscious.

***

Mahalaga na mayroon tayong kamalayan sa ating kapaligiran araw-araw. Mga Kanegosyo, sa isang mun­ting pagsusuri sa binibilhang mani, nakaisip si Josie ng bagong ideya. 

Napaganda at napalaki nila ang isang simpleng negosyo na mas pumatok sa merkado.

Maganda ring tingnan na hindi sila nakampante sa kung anong mayroon sila at nagdagdag sila ng produkto na siyang patuloy na mag-aakit sa mga mamimili.  

Sa pagdagdag ng chicharon sa kanilang produkto, mas maraming pagpipilian ang mga mamimili na siyang ikagigiliw ng mga ito.

Ang kuwento ng Peanut World ay isa sa mga patunay na sa patuloy na pag-iisip ng makabagong ideya, kilos o produkto, lalong mapapalago ang ating negosyo at mapapalapit sa ating pinapangarap na tagumpay!

 

First Published on Abante Online

 

BIDA KA!: Go for the win!

Mga Bida, noong Lunes ay napakinggan at napanood natin ang ikaanim at huling State of the Nation Address (SONA) ni Pangulong Noynoy Aquino.

Tulad ng mga nauna niyang SONA, umani ng sari-saring reaksiyon mula sa publiko ang talumpati ng Pangulo. Iba’t ibang opinyon din ang lumutang sa mga pahayagan, radyo, telebisyon at maging sa social media ukol sa mga tagumpay at kakulangan ng pamahalaang ito.

Hindi natin inaalis sa mga kritiko na magsalita dahil may kalayaan at karapatan tayo sa pamamahayag ngunit nais kong bigyang pansin ang mga positibong naabot ng pamahalaang ito sa nakalipas na limang taon.

***

Hindi matatawaran ang matagumpay na kampanya ng administrasyon laban sa katiwalian sa pamahalaan. Ngayon, dahan-dahan nating ibinabalik ang kultura ng pagiging matino at mahusay ng mga opisyal at empleyado ng gobyerno.

Sa tulong ng kampanyang “tuwid na daan”, hindi lang nabawasan ang katiwalian sa gobyerno kundi pabalik na ang buong tiwala ng mga namumuhunan sa bansa.

Ngayon, buhay na buhay ang ekonomiya ng bansa. Kung dati’y napag-iiwanan tayo sa ASEAN, ngayon pumapangalawa na tayo sa Asya, sa likod ng China.

Marami ring naipatupad na reporma ang pamahalaan pagdating sa budget, edukasyon, social services at imprastruktura.

***

Mga Bida, sampung buwan na lang ang natitira sa admi­nistrasyong ito. Kumbaga sa karera, ito’y nasa homestretch na. Kumbaga sa basketball, nasa last two minutes na ang pamahalaang Aquino.

Kadalasan, sa basketball, ang koponan na mas may magandang diskarte at plano sa dulong bahagi ng laro ang nagwawagi.

Kaya umaasa tayo na sa huling bahagi ng administrasyong ito ay may maihahabol pang mga programa at proyekto para sa taumbayan, lalo na sa aspeto ng kahirapan, transportasyon at pulitika.

***

Mga Bida, alam natin na marami tayong naiisip na mga programang puwede pang mahabol bago ang 2016.

Sa ating tingin, may ilang mga bagay na maaari pang tutukan ng pamahalaan sa nalalabi nitong panahon sa Malacañang.

Una rito ay ang suporta para sa maliliit na negosyo sa pamamagitan ng lalo pang pagpapalakas sa mga Negosyo Center. Sa ngayon, 61 na ang mga Negosyo Center sa buong bansa at inaasahang papalo ito sa 100 bago matapos ang taon.

Upang lalo pang makaahon ang bayan sa kahirapan, bigyan ng dagdag na pagtutok ang sektor ng agrikultura, kabilang ang suporta sa mga magsasaka, lalo na sa aspeto ng pagpapalago ng produksyon at pag-uugnay sa mga tamang merkado.

Isa pang dapat tutukan ay ang pagpapaganda ng transport system ng bansa, gaya ng MRT, LRT at Philippine National Railways (PNR). 

Bilhin na ang mga gamit at bagon na pangmatagalan at huwag nang ipagpaliban pa ang pag-aayos ng mga nasisira para hindi maaantala ang ating mga pasahero.

Maliban dito, kailangang pagandahin o ‘di kaya’y dagdagan ang mga imprastrukturang pangtransportasyon tulad ng airport, pantalan at mga kalsada’t tulay.

Sa usaping pulitika naman, isulong na ang anti-dynasty upang maalis na ang paghawak ng kapangyarihan ng kakaun­ting pamilya at magkaroon ng bagong mukha sa pamumuno sa bansa.

Tiyakin din natin na maayos ang pagpapatupad ng senior high school ng K to 12 sa pamamagitan ng pagdaragdag ng kinakailangang classrooms at guro, patuloy na training sa mga paaralan, pagtiyak na ang bagong curriculum ay napapanahon at nararapat na pagpapaliwanag sa publiko sa bagong sistema ng ating edukasyon.

Hinihintay na lamang natin ang pirma ng Pangulo para sa Youth Entrepreneurship Act, kung saan ituturo na ang financial literacy at ang pagnenegosyo sa lahat ng lebel ng pag-aaral.

Nasa mahalagang bahagi na tayo ng laban. Mga Bida, magkaisa na tayo upang matiyak na tuluy-tuloy ang mga pagbabagong sinimulan ng ating pamahalaan. Let’s all go for the win!

 

First Published on Abante Online

 

 

When weather makes you tougher

After the burning summer heat, in comes the rain. It sets a totally different mood as we see less beach and travel photos and more sentimental #tbts on our social media feeds.

It’s the season when coffee tastes better, hugs are tighter, and home is much tougher to leave.

It’s the season for rain boots, umbrellas, sweaters, blankets, and lots and lots of vitamin supplements.

It is also the season to be wary of typhoons, storm surges, floods, and the destruction they bring with them.

Unfortunately, we are particularly vulnerable to these calamities. The Philippines is one of the most affected nations when it comes to the effects of climate change.

How can we forget Typhoon Yolanda in 2013, the deadliest typhoon in our history? It affected millions of people and took thousands of lives in Eastern Visayas.

The super typhoon earned us the top rank in the 2013 Climate Risk Index (CRI), which ranks countries affected by extreme weather events. In the Long Term Climate Risk Index (CRI), we are ranked the fifth most affected country in the world.

One silver lining is the fact that, even when the rain clears and a new season rolls in, rebuilding efforts and disaster preparedness initiatives are sustained.

We can proudly say that Filipinos have moved past being merely reactive.

Today, we course through the entire spectrum, from preparation and prevention to response and rehabilitation. 

We have established the National Disaster Risk Reduction and Management Council that has released the National Disaster Risk Reduction and Management Plan (NDRRMP) for 2011 to 2028, identifying the capacities we need to develop and the roadmap to follow in order to become tougher in the face of catastrophe.

The province of Albay even established the first Disaster Risk Reduction and Climate Change Academy for local government units and included DRR and CCA in their public education curriculum.

Even more inspiring is the outpouring of concern and gusto among young Filipinos within their own communities. During times of crisis, it is the youth that turn basketball courts, restaurants, and function rooms into warehouses with a seemingly endless supply of volunteers and donations.

These efforts are sustained throughout the year by youth groups with programs and initiatives in the field of DRR.

Foresight and programs

In Cauayan City, Isabela, the Red Cross Youth and Junior Rescue Team design and build Disaster Management Eco-rafts from recycled plastic bottles for communities that live by rivers and other areas that are prone to flooding.

After realizing that most of their members don’t know how to swim, the Hayag Youth Organization in Ormoc, Leyte came up with “Swim for Safety” or “Langoy Para sa Kaluwasan,” which provides swimming lessons to young Filipinos in vulnerable areas.

Thanks to their foresight and their program, all members were spared from the flooding brought by Yolanda.

Lastly, the Rescue Assistance Peacekeeping Intelligent Detail (RAPID) conducts training sessions for emergency response, first aid, bandaging, evacuation, and other skills.

Graduates of RAPID’s 56-hour training program were among the first responders when a ferry sank along the coast of Cebu. The trainees utilized cardiopulmonary resuscitation (CPR) to save an 8-month old baby – a skill they learned thanks to RAPID.

These are only three examples of the many youth groups that are making a tangible impact on improving disaster resilience among Filipino communities.

Currently, local government units are already working with the youth, usually as volunteers.

Now, with the Responsive, Empowered and Service-Centric Youth (RESCYouth) Act of 2015, young leaders will be formally included in the NDRRMC on a national level and on local levels – in the Regional, Provincial, City, Municipal, and Barangay Disaster Coordinating Councils.

Youth representatives will be included in the planning process, identifying strategic efforts, mobilizing communities, and making risk preparedness and disaster resiliency a part of Filipino culture.

Currently, the RESCYouth Act has passed on the third reading in the Senate and we are determined to course this through the legislative process quickly.

There is tremendous support for this legislation – from the Department of the Interior and Local Government (DILG) and the Local Government Units (LGUs) to the NDRRMC and the National Youth Commission – and rightfully so.

Including all sectors, particularly our bright, imaginative, and passionate young Filipinos in building a stronger Philippines can only elevate our capacities.

With all hands, hearts, and minds working to build a disaster resilient Philippines, preparedness will surely be better, response operations will be tighter, and the country we call home will be much, much tougher. 

NEGOSYO, NOW NA!: PWeDs!

Mga Kanegosyo, noong nakaraang linggo, tinalakay natin kung paano ginamit ng Hapee Toothpaste ang isang ma­tinding pagsubok tungo sa kanilang tagumpay at estado ngayon.

Gamit ang masusing pag-aaral ng produktong ibebenta, ang gagamiting raw materials at isasakatuparang marketing plan, kayang makipagsabayan ng isang negosyong Pinoy sa mga malalaking dayuhang kumpanya!

***

Ipagpapatuloy natin ang talakayan natin kasama si Cecilio Pedro, ang may-ari ng Hapee Toothpaste.

Isa pang susi sa kanilang tagumpay ay ang hangarin nilang makatulong sa kapwa, lalo na sa isang sektor na nahihirapang makakuha ng trabaho.

Mga Kanegosyo, tumatanggap sila ng mga empleyadong Persons with Disabilities (PWDs) sa kanilang factory at opisina.

Kahit noong gumagawa pa sila ng toothpaste tubes pa lamang noong 1980s, may empleyado na silang PWDs. Sa kasulukuyan, mayroon silang mga 100 empleyadong bingi, mula sa mga factory workers, mga nasa admin and finance, hanggang sa supervisory level.

Naghahanap nga sila ngayon ng isang bi­nging manager para lalong mapalago ang kanilang negosyo­ at adbokasiya.

Tunay na napakaganda ng kanilang hangarin dahil tumutulong sila na magkaroon ng pangkabuhayan ang isang sektor na nahihirapang mabigyan ng serbisyo ng mas nakararaming negosyo sa ating bansa.

Sa kanilang mga empleyadong PWDs, bini­bigyan nila ito ng training para makasama ang iba pang mga empleyado at makasali sa operasyon ng negosyo. Tinuturuan nila ito ng sign language, bumasa at sumulat nang mas madali silang makapag-adjust sa trabaho.

Nagbigay din ng dor­mitory sa mga empleyadong PWDs upang hindi na sila mahirapan sa pagbiyahe. Sa paraang ito, mas nagiging inspirado at produktibo sila sa trabaho.

***

Mga Kanegosyo, nakakamangha ang programang ito ng Hapee. Ngunit tinanong ko kung gaano kamahal para sa isang negosyo ang kumuha ng mga PWDs.

Ayon sa kanya, mas maraming mabubuting naibibigay ng mga empleyadong PWDs kaysa sa mga nagagastos ng negosyo para sa mga ito.
Sa kanyang obserbasyon, dahil walang distraksiyon ay nakatutok sa trabaho ang mga empleyado niyang PWDs.

Mas madalas nga, tinatalo pa ng PWDs ang ibang mga trabahador pagdating sa dami at kalidad ng output. Nahahamon tuloy ang iba pa nga na mas pagbutihan ang kanilang trabaho at makipagtagisan ng galing sa mga PWDs.

Sa kanilang annual evaluation, pito sa 10 empleyado na nangigibabaw pagdating sa performance ay pawang PWDs.

***

May programa rin ang kumpanya upang tulu­ngan ang mga manggagawa na mag-adjust sa mga kasama nilang PWD.

Regular ang pagbibi­gay nila ng seminar ukol sa sign language upang matuto ang mga emple­yado upang maintindihan ang mga PWDs ng kumpanya.

***

Mga Kanegosyo, matututunan natin sa programa ng Hapee Toothpaste na susi sa negosyo ang isang matibay at magandang sistema sa produksyon.

Sa pagkuha ng mga PWDs, naayos nila ang kanilang produksyon para mas makatulong pa ang mga empleyadong PWDs sa kalidad at bilis ng output.

Hindi balakid ang mga PWDs sa pagnenegosyo. Mahalaga na may kakayahan tayong mapatibay ang ating sistema, at bukas na isip at puso para magawan ng paraan ang pagpasok ng mga PWDs sa ating negosyo, at maging susi sila sa ating tagumpay!

 

First Published on Abante Online

 

 

Bida Ka!: Ulat sa mga Bida

Mga Bida, noong unang araw ng Hulyo ay nakadalawang taon na tayo sa Senado. Sa panahong ito, dumaan tayo sa maraming hamon at pagsubok habang ginagampa­nan ang tungkuling ibinigay ninyo sa akin bilang isang mambabatas.

Pumasok tayo sa Senado sa panahong batbat ito ng kontrobersiya, tulad ng pork barrel scam ni Janet Lim Napoles. Sa unang taon natin, bagsak ang Senado sa mata ng taumbayan dahil sa kontrobersiya sa PDAF at iba pang isyu ng katiwalian.

Sa kabila nito, hindi tayo nawalan ng pag-asa na muling babalik ang tiwala ng taumbayan sa aming mga mambabatas basta’t tuluy-tuloy lang ang ating pagtatrabaho para sa kapa­kanan ng mas nakararaming Pilipino.

Kaya itinuon natin ang pansin sa pagtupad sa mga pangako natin noong kampanya na trabaho, negosyo at edukasyon. Ipinursige natin ang pagpasa sa ilang mahahalagang batas na makatutulong upang ito’y maging katuparan.

Ngayong papasok na tayo sa ikatlong taon sa ating termino, nais nating ibahagi sa inyo, mga Bida, ang ating nagawa noong huling dalawang taon sa Senado.

Apat na batas kung saan tayo ang may-akda, co-author o ‘di kaya’y principal sponsor ang naisabatas sa loob ng dalawang taon.

***

Noong nakaraang taon, naisabatas ang Go Negosyo Act kung saan itinatakda ang paglalagay ng Negosyo Center sa lahat ng munisipalidad, siyudad at lalawigan sa buong Pilipinas.

Sa Go Negosyo Act, nabigyang katuparan ang ating pa­ngako na tututukan natin ang paglikha ng trabaho at pangkabuhayan, pagpapalago ng maliliit na negosyo at pagsasaayos ng mga sistemang magpapadali sa pagnenegosyo.

Inaprubahan din ng Pangulo ang Philippine Lemon Law, na nagbibigay proteksyon sa mga bumibili laban sa mga depektibong kotse.

***

Ngayong taon, nais nating ibalita na napirmahan na ng Pangulo ang Philippine Competition Act, ang batas na magbibigay ng pantay na pagkakataong lumago sa lahat ng negosyo sa bansa.

Parurusahan nito ang anumang anti-competitive agreements at pang-aabuso ng malalaking kumpanya, at buburahin ang mga kartel na kumokontrol sa supply at presyo ng bilihin sa merkado.

Lubos kong ipinagmamalaki ang nasabing batas dahil naipasa ito sa ating panahon bilang chairman ng Senate Committee on Trade, Commerce and Entrepreneurship matapos mabimbin ng 25 taon sa Kongreso.

Naaprubahan na rin ng Pangulo ang Foreign Ships Co-Loading Act, kung saan papayagan na ang mga dayuhang barko na may dalang imported cargo o ‘di kaya’y cargo na nakatakdang ipadala sa ibang bansa, na dumaong sa iba’t ibang pantalan sa Pilipinas.

Sa batas na ito, bababa ang gastos sa pagpapadala, mas magiging maayos ang sistema ng import at export ng bansa at bababa ang presyo ng mga bilihin. Makatutulong din ang batas para paluwagin ang malalaking pantalan sa bansa.

Maliban sa dalawang batas na ito, naghihintay na lang ng pirma ng Pangulo ang Youth Entrepreneurship Act, na magandang sandata upang labanan ang lumalaking bilang ng kabataang walang trabaho sa bansa, na nasa 1.32 milyong kabataan.

Nakalusot na rin sa ikatlong pagbasa ang Responsive, Empowered, Service-Centric Youth Act, na layong patibayin ang partisipasyon ng mga kabataan sa pagpaplano sa mga sakuna at trahedyang dumarating sa ating bansa.

Nakapaghain na rin tayo ng committee report sa Microfinance NGOs Act, na layong palakasin ang sektor na nagbibi­gay ng mga pautang at iba pang tulong sa mga negosyo para sa maliliit na negosyante.

***

Hindi lang paggawa ng batas ang ating tinutukan noong nakaraang taon kundi ang pag-iimbestiga sa ilang mahaha­lagang isyu, tulad ng mabagal at mahal na Internet sa bansa.

Sa isang taon nating pag-iimbestiga, nahikayat natin ang mga telcos na tanggapin ang IP peering ng Department of Science and Technology (DOST). Naglabas na rin ang Department of Justice (DOJ) ng panuntunan laban sa mapanlinlang na Internet print, TV at radio advertisements.

Anumang araw mula ngayon, ilalabas na rin ng National Telecommunications Commission (NTC) ang memorandum circular na magtatakda sa kalidad ng standards na susundin ng lahat ng telcos, maging broadband o DSL.

Inimbestigahan din natin ang pagsisikip sa pantalan ng Maynila sa pagsisimula ng taon. Matapos ang ilang pagdinig, nanumbalik na sa normal ang operasyon nila.

Panghuli, nakipagtulungan din tayo sa Department of Trade and Industry (DTI), mga lokal na pamahalaan, eskuwelahan, mga business clubs at iba pang pribadong grupo para itayo ang mga Negosyo Centers na tutulong sa maliliit na negosyante.

Ayon sa batas nating Go Negosyo Act, papada­liin ng mga Negosyo Centers ang pakikipagtran­saksyon sa pamahalaan ng mga negosyo, magbibigay ito ng kaukulang abiso, training at serbisyo para lalo pang mapalago ang ating mga pinapangarap na k­abuhayan.

Mayroon na tayong naitayong 61 Negosyo Centers sa buong bansa pagkatapos ng kalahating taon at magbubukas pa ng mahigit 50 sa pagtatapos ng taon.

Mga Bida, patuloy kaming nagpapasalamat sa walang-sawang suporta ninyo sa aming opisina. Sa kabila ng mga naabot natin sa ikalawang taon, hindi pa rin tayo titigil sa pagtatrabaho upang lalo pang mapaangat ang kalagayan ng ating mga kababayan at ng buong bansa!

 

First Published on Abante Online

 

 

NEGOSYO, NOW NA!: Problema sa Tax

Mga Kanegosyo, sa mga nakalipas na linggo, sinasagot natin ang mga katanungang ipinapadala sa atin ng ating mga kababayan ukol sa kanilang karanasan sa pagnenegosyo.
Ito pa ang isang sulat na mula sa isang negos­yanteng PWD:

Kanegosyong Bam,

Good day po. I’m a PWD with chronic illness (lupus with pulmonary hypertension). Tanong ko lang po kung ano pong klaseng annual tax exemption po iyong P25,000 na isinusulong ninyo? Ito po ba ay para sa income tax?

Sana isama ninyo na rin iyong municipal/local tax para sa pagkuha ng business permit. Ang laki po kasi ng binabayaran ko po — P4,417 tax bracket para sa P100,000 gross sales para sa computer shop dito sa Montalban, Rizal. Ngunit hindi naman po umaabot ng P100,000 ang 4 units na pinapa-rent ko po.

Halos hindi na nga po kumikita ang shop ko lalo na’t ‘di na ganoon ka-in demand ang mga Internet shop ngayon. Pinaalam ko na rin po ito sa OIC ng BPLO sa amin.

Iyong P4,417 at iba pang binabayaran pa po para sa business permit ay makakatulong po para maipambili po sana ng aking mga gamot, medical laboratories at medical check-up. Sana ma­bigyan n’yo po ng aksyon ito.

Maraming salamat at more power po!

 

Sa ating letter sender, marami pong salamat! Tama kayo na ang inihain nating panukala ay la­yong rebisahin ang Magna Carta for PWDs.

Nais nating bigyan ng taunang P25,000 tax exemption sa income tax ang mga PWDs at sa mga pamilyang may PWD dependents.
Layon nating mapa­gaan ang hamon na inyong hinaharap sa pang-araw-araw.

Kapag naisabatas na ito, bibigyan ang PWDs ng exemption sa value added tax, maliban pa sa income tax, para mailagay ang naipon sa panggastos sa wheelchairs, hearing aids, nurses at caregivers, learning disability tutors at marami pang iba.

Hinahangaan ko ang mga kababayan nating PWDs na kahit mas mahirap ang kanilang kinalalag­yan, patuloy pa rin silang lumalaban para sa kanilang mga pangarap at sa kanilang mga pamilya.

***

Subalit, mga Kanegos­yo, ibang usapin pagda­ting sa municipal at local taxes sa mga negosyo. Mayroong awtonomiya at kapangyarihan ang sanggunian ng lokal na pamahalaan sa ilalim ng Local Government Code at National Internal Revenue Code na magtakda kung magkano ang kanilang business tax, na depende sa klasipikasyon nila  kung sila’y 1st class municipality, 2nd, 3rd at iba pa.

Maaari nating pag-aralan at makipagtulungan sa mga LGUs kung sobra-sobra na ang buwis na sinisingil ng ating lokal na pamahalaan upang makahain tayo ng mga panukala na siyang magpapagaan sa ating mga negosyo.

***

Mga Kanegosyo, tuluy-tuloy tayo sa pagsagot sa inyong mga katanungan. Mag-e-mail lang sa negosyonowna@gmail.com, mag-iwan ng mensahe sa fb.com/BenignoBamAquino, o makinig tuwing Miyerkules, 11:00 a.m.-12:00 p.m. sa RMN Manila DZXL 558 sa ating programang “Status Update”.

Pangarap natin ang inyong tagumpay sa inyong pagnenegosyo!

 

First Published on Abante Online

 

Ingat sa Peke, Depektibo

Mga Bida, kamakailan lang, naalarma ang mga mamimili sa mga ulat na nakapasok na sa merkado ang pekeng bigas.

Nagsimula ang balitang ito matapos makabili ang isang pamil­ya sa Davao City ng bigas na naging tila styrofoam matapos lutuin.

Hindi pa humuhupa ang pa­ngambang ito nang pumutok ang isa pang balita na may nakabili ng pekeng bihon noodles sa isang palengke sa pareho ring siyudad.

Kasabay nito ang ulat na humi­git-kumulang 2,000 katao ang na­biktima ng umano’y nakalalasong durian candy sa CARAGA Region.

Sa mga pangyayaring ito, nangamba ang ating mga mamimili. Ligtas pa ba ang mga pagkaing binebenta sa merkado?

***

Agad namang kumilos ang mga kaukulang ahensiya ng pamahalaan upang alamin ang buong katotohanan sa mga ulat na ito.

Sa pangunguna ni Administrator Renan Dalisay, nagsagawa ang Food Development Center ng National Food Authority (NFA) ng mga inspeksyon sa iba’t ibang pamilihan sa bansa upang alamin kung nakapasok na ang sinasabing pekeng bigas.

Isinailalim na rin ng Food and Drug Administration (FDA) sa pagsusuri ang sample ng sinasabing pekeng bigas at bihon upang malaman kung may masamang epekto ito sa kalusugan ng mamimili.

Sa pagharap ni Administrator Dalisay sa Senado noong Lunes sa imbestigasyon sa sinasabing pekeng bigas, napag-alamang hindi naman malawakan ang isyu.

Kinumpirma niya na hindi peke ang bigas na nabili sa Davao City. Kontaminado lang daw ang bigas at hindi ligtas kainin. Ang mga larawan naman ng sinasabing plastic rice na inilabas sa mga balita ay eksperimento lang at hindi totoong kaso.

Kahit na isolated case lang ito, hindi pa rin nakakampante ang NFA. Patuloy pa rin ang ginagawang monitoring ni Administrator Dalisay at ng NFA sa mga tindahan sa iba’t ibang bahagi ng bansa upang walang makalusot na kontaminadong bigas sa merkado.

Pinapaigting na rin ng NFA ang pagpapatupad ng Food Safety Act of 2013 para matiyak na ligtas ang mga ibinebentang produkto sa merkado.

***

Sa paliwanag na ito, makakahinga tayo nang maluwag, mga Bida.

Gayunman, hindi pa rin tayo puwedeng mag-relax dahil marami pa ring mga mapanlinlang na pipiliting magpalusot ng mga peke at kontaminadong produkto para lang kumita.

Sa lahat ng panahon, kailangang maging mapagbantay tayo sa ating mga binibili, lalo pa’t buhay at kalusugan natin ang nakataya rito.

Sa bahagi ng mga negosyante, may tungkulin tayong tiyakin na ang mga produktong ating ibinebenta ay ligtas at puwedeng kainin, upang makaiwas sa anumang aberya.

Mahalagang ingatan ang kapakanan ng mga mamimili dahil sila ang bumubuhay sa mga negosyo natin.

***

Upang mapapanagot naman ang iilang tiwaling negosyante at maprotektahan ang ating mga mamimili, isinusulong natin ang mga pagbabago sa Consumer Act of the Philippines.

Sa inihain kong Senate Bill No. 2699, mabibigyan ng ngipin at gagawing akma sa kasalukuyang panahon ang nasabing batas upang masuportahan ang paglago ng merkado at paigtingin ang karapatan ng mga mamimili.

Mga Bida, kapag ito’y naaprubahan, may kapangyarihan na ang Department of Trade and Industry (DTI) na magpasara ng anumang negosyo na mahuhuling nasa pagkilos ng pagbebenta, pagpapakalat, paggawa, pag-display o pag-aangkat ng mapanganib na produkto.

Sa kasalukuyan, ang mga fines laban sa tiwaling negosyante o manufacturer ay mula sa P500 hanggang P300,000. Sa ating panukala, nais nating palakasin ang DTI at itaas ang mga fines mula P50,000 hanggang P10 million.

Sa kaso naman ng product recall, oobligahin din ang manufacturer ng depektibong produkto na magbigay ng notice sa lahat ng tao na pinagbigyan o nakabili nito.

Kapag naisabatas ang panukalang ito, may dagdag nang proteksiyon ang mga mamimili, at mailalayo pa ang merkado laban sa mapanganib at depektibong produkto!

 

First Published on Abante Online

 

 

Negosyo, Now Na!: Be Hapee

Mga Kanegosyo, anong naiisip ninyong produkto kapag narinig ninyo ang kantang, “Kumukuti-Kutitap?”

Ito ang Hapee Toothpaste na gawa ng Lamoiyan Corporation, na nagpabago sa merkado ng toothpaste sa bansa. Nagawa nitong makipagsabayan sa international brands dahil bukod sa abot-kaya na, world-class pa ang kalidad ng kanilang produkto.

Kamakailan, nagkaroon tayo ng pagkakataong makapanayam si Cecilio Pedro, ang may-ari ng Hapee Toothpaste, sa ating programang, “Status Update”, sa DZXL 558.

Sa ating talakayan, ikinuwento niya ang mga hirap at pagsubok na dinaanan ng kanyang kumpanya bago narating ang estado bilang top local toothpaste manufacturer.

Noong 1986, manufacturer siya ng aluminum tubes para sa dayuhang kumpanya na Colgate. Sa isang malawakang desis­yon, inabisuhan sila na tatapusin na ang kanilang kontrata dahil hindi na gagamit ang Colgate ng aluminum tubes, kundi plastic laminated tubes na.

Pinagsakluban siya ng langit at lupa nang malaman nila ang desisyong iyon. Milyun-milyong tubes na kada buwan ang inilalabas niya kaya sangkatutak ang kanyang stock. Bukod doon, mayroon siyang 200 emple­yado na mawawalan ng trabaho — 200 pamilyang maaapektuhan sa pagtapos na kanilang kontrata.

Napaiyak na lang siya. Ano ang kanyang gagawin sa tambak na tubes at sa mga empleyadong mawawalan ng pangkabuhayan?

***

Mga Kanegosyo, maaaring tumumba at tumupi ang mga negos­yante sa gitna ng krisis na ito. Subalit para kay Cecilio, ginamit niya ang pagsubok na ito upang makabalik sa kanilang paa at magtagumpay.

Gamit ang kung anong mayroon siya — tubes at tauhan — nagpasya siya na sila mismo ang gumawa ng toothpaste, gawang Pinoy na para sa Pinoy.

Ipinadala niya ang kanyang mga chemist sa Japan para pag-aralan ang paggawa ng toothpaste. Gumawa sila ng iba’t ibang flavor ng toothpaste para sa mga batang Pinoy at panlasang Pinoy.

Naisip nila na masayang karanasan ang pagsisipilyo. Kaya ipinangalan nilang “Happy” ang kanilang produkto. Upang mas lalong ma­ging Pinoy, ginawa nilang “Hapee” ito. Ginamit pa nila ang napaka-catchy na “Kumukuti-kutitap” na slogan.

Higit sa lahat, nailabas nila ang kanilang toothpaste sa unang bagsak ng merkado sa napakamurang halaga dahil gawa na ang kanilang aluminum tubes. 

*** 

Mga Kanegosyo, napakaraming mga aral ang matutunan sa kuwento nila.

Sa ating buhay pagnenegosyo, kailangang tibayan talaga ang loob sa gitna ng pagsubok. Kahit gaano kalaki ang kumpan­ya, may mga pangyaya­ring hindi maaasahang puwedeng magpasara sa negosyo.

Mahalaga rin na ma­ging malaya tayo sa kung anong kalakasan at kahinaan ng negosyo at gamitin ang kaalamang ito para sa lalong pagpapalago o panimula ng pangkabuhayan. Sa kaso nila, sumuong sila sa paggawa ng toothpaste dahil mayroon silang mga aluminum tubes, factory at tauhang gagawa nito.

Gaya rin nang nabanggit natin noon, kailangang napakataas ng kalidad ng ating mga produkto, lalo na kung nais nating makipagsabayan sa mas malalaking kumpanya. Nakagawa ng iba’t ibang flavor ng toothpaste ang Hapee na siyang ikina­giliw ng mamimili, lalo na ang mga bata.

Panghuli, hindi rin natin isasantabi ang marketing ng ating produkto. Sa napakamalikhaing pa­ngalan at slogan, nakuha ng Hapee Toothpaste ang kiliti ng ating mga mamimili.

Mga Kanegosyo, sana’y nabigyan kayo ng inspirasyon at aral ang kuwento nina Cecilio. Sa susunod na linggo, tatalakayin naman natin ang kanilang pag-empleyo ng mga PWDs at kung paano nakatutulong ito sa kanilang patuloy na tagumpay.

 

First Published on Abante Online

Scroll to top