Mga kanegosyo, binuksan ang Negosyo Center sa Cabiao, Nueva Ecija noong ika-21 ng Marso ng nakaraang taon.

Matatagpuan sa munisipyo ng Cabiao, ito ay isa sa 29 na Negosyo Centers na makikita sa Region III o Central Luzon.

Maituturing pang bago ang Negosyo Center sa Cabiao ngunit marami-rami na rin silang natulungang negosyante, lalo na sa aspeto ng pagpaparehistro ng negosyo.

Kabilang na rito si Emidio Collado, na noong pang 2007 sa negosyo ng paggawa ng furniture sa Cabiao su­balit hindi niya ito mapalago dahil sa patagong operasyon.

***

Dahil walang kaukulang papeles ang negosyo, li­mitado lang ang nakukuhang kliyente ni Mang Emidio. Hindi rin siya makasali sa mga trade fair at exhibit kung saan maaari siyang makapasok sa bagong merkado.

Suwerte naman at nakadalo si Mang Emidio sa Design Mission na isinagawa ng aming tanggapan sa Negosyo Center Cabiao noong May 12, 2016.

Sa kanyang pagdalo, nakakuha si Mang Emidio ng mga bagong ideya sa disenyo ng ginagawang kasangkapan.

Mula noon, naging aktibo na siyang kalahok sa iba pang seminar ng Negosyo Center Cabiao.

Noong June 21, 2016, nagpasya si Mang Emidio na pormal nang iparehistro ang negosyo sa tulong ng Negosyo Center.

Isang buwan ang nakalipas, lumabas na ang papeles ng negosyo ni Mang Emidio bilang BMBE o Barangay Micro-Business Enterprise. Pagkatapos, agad din siyang nakakuha ng tax identification number (TIN).

Pagkatapos maparehistro ang negosyo, agad naglagay si Mang Emidio ng display area sa harap ng kanyang bahay upang maipakita ang mga ginawa niyang kasangkapan.

***

Matapos naman ang serye ng konsultasyon sa Negosyo Center-Cabiao, noong Sept. 20, 2016 ay lumabas na ang flyer na ginawa ng isang business counselor para sa negosyo ni Mang Emidio.

Ang mga flyer na ito ay ipinamamahagi sa Negosyo Centers sa Cabanatuan City, Cabiao at Gapan City. Inilagay din ang flyer sa FB account ng Negosyo Center-Cabiao upang makita ng mas marami pang tao.

Ayon kay Mang Emidio, lubos ang kanyang pasasalamat sa tulong na ibinigay ng Negosyo Center-Cabiao sa kanyang negosyo.

Mula nang maparehistro niya ang negosyo at sa dagdag pang ayuda ng Negosyo Center-Cabiao, tumaas ang benta ni Mang Emidio at nadagdagan pa ang order para sa ginagawa niyang furniture.

***

Mga kanegosyo, huwag nang magdalawang-isip pang iparehistro ang negosyo dahil malaki ang maitutulong nito tungo sa pag-asenso.

Kung gagawing patago ang operasyon para makatakas sa mga obligasyon at bayarin sa gobyerno, magiging bonsai lang ang negosyo at wala nang pagkakataon pang lumago.

Bukas ang pintuan ng halos 500 Negosyo Center sa iba’t ibang bahagi ng bansa sa mga nais magparehistro ng negosyo.

***

Ang Republic Act No. 10644 o Go Negosyo Act ang kauna-unahang batas ko bilang senador noong 16th Congress. Layunin nito na maglagay ng Negosyo Center sa bawat munisipalidad, siyudad at lalawigan sa buong bansa.

Upang malaman ang pinakamalapit na Negosyo Center sa inyong lugar, magtungo sa https://www.bamaquino.com/gonegosyoact/negosyo-center-tracker/.

Mga kanegosyo, dahil sa pagtulong sa kanyang pamilya, hindi na nagkaroon ng oras si Aling Josefina Llorente para sa sarili.

Tubong Negros Oriental, nakapagtapos si Nanay Josefina ng 2nd year college. Pagkatapos, inilaan na niya ang oras sa pagtatrabaho para sa pa­ngangailangan ng pamilya, kabilang ang anim pang kapatid.

Maliban dito, isa rin siyang aktibong miyembro ng Simbahang Katoliko na nagtuturo ng katesismo sa mga kabataan. Dahil dito, hindi na siya nakapag-asawa.

***

Matapos ang ilang taong pagtatrabaho sa iba’t ibang employer, nagpasya siyang magtayo ng sari­ling negosyo sa edad na 55.

Una niyang sinubukan ang pagtitinda ng necklace accessories ngunit hindi ito nagtagal dahil ‘di pumatok sa mamimili.

Sunod niyang pinasok ang pagtitinda ng chorizo o longganisa ngunit dahil sa kakulangan sa puhunan, hindi na niya ito naipagpatuloy.

Nang dumating ang CARD sa Dumaguete noong 2009, nakita ni Aling Josefina na malaki ang naitulong nito sa kanyang pinsan upang magpatayo ng negosyo.

Kaya hindi nagdalawang-isip na sumali si Aling Josefina at nakakuha ng puhunan para sa naisip niyang negosyo  ang pagtitinda ng isda  dahil wala pang ganito sa kanyang bayan.

Nakakuha si Aling Josefina ng puhunang P4,000 mula sa CARD na kanyang ginamit upang bumili ng iba’t ibang uri ng isda, tulad ng galunggong, tuna at tilapia.

Makalipas ang walong taon, napalago na ni Aling Josefina ang kanyang negosyo. Ngayon, kumikita siya ng tatlumpung libong piso kada linggo dahil walang kakumpitensiya sa kanyang lugar.

Kinailangan na ring kumuha ni Aling Josefina ng dagdag na tauhan para makatulong sa pagtitinda sa dami ng bumibili sa kanya.

***

Kahit lumago na ang negosyo, patuloy pa ring umaasa si Aling Josefina sa CARD para sa iba niyang pangangailangan.

Sa walong taon niya bilang miyembro, labinlimang beses na siyang nakahiram sa CARD, kabilang na ang loan para sa pagpapaayos ng bahay ng kanyang pamilya.

Plano pa niyang kumuha ng dagdag na loan para sa pinaplanong tindahan ng pabango.

***

Sa tagal niya sa pagnenegosyo, natutuhan ni Aling Josefina na gamitin nang tama ang hawak na pera.

Aniya, mahalagang maglaan ng pera para sa iba’t ibang gastusin na may kinalaman sa pang-araw-araw na operasyon, tulad ng kuryente at pambayad sa mga tauhan.

Natutuhan din ni Aling Josefina na magtabi para sa kinabukasan ng kanyang pamilya, na hanggang ngayon ay kanyang nasusuportahan sa tulong ng CARD.

***

Itinuturing na pinakamalaking microfinance institution sa bansa, nagpapautang ang CARD-MRI ng puhunan sa mga nais magsimula ng negosyo nang walang kolateral at sa mababang interes.

Mayroon na silang iba’t ibang sangay sa Pilipinas, na makikita sa kanilang website na www.cardmri.com at www.cardbankph.com.

***

Ang Republic Act No. 10644 o Go Negosyo Act ang kauna-unahang batas ko bilang senador noong 16th Congress.

Layunin nito na maglagay ng Negosyo Center sa bawat munisipalidad, siyudad at lalawigan sa buong bansa.

Upang malaman ang pinakamalapit na Negosyo Center sa inyong lugar, magtungo sa https://www.bamaquino.com/gonegosyoact/negosyo-center-tracker/.

Mga kanegosyo, “ma­ikli ang buhay kaya gamitin natin ito sa mga bagay na kapaki-pakinabang”.

Ito ang isa sa mga “hugot lines” na ginagamit ni Aling Abdulia Libarra bilang panuntunan sa buhay.

Tubong San Vicente, Palawan, iniwan si Aling Abdulia ng kanyang ­asawa matapos ang labinlimang taong pagsasama at naiwan sa kanya ang kaisa-isa nilang anak na si Jay Lowell.

Upang matustusan ang pangangailangan nilang mag-ina, nagtrabaho si Aling Abdulia bilang ­tutor at landscaping artist sa isang resort sa Puerto Princesa.

Noong 1991, nagpasya si Aling Abdulia na iwan ang trabaho upang tutukan ang pag-aalaga at pag-aaral ng anak sa Port Barton, na kilala bilang tourist destination sa lalawigan.

Sa tulong ng itinayong sari-sari store sa Port Barton, natupad ang pangarap niyang mapagtapos ang anak sa kolehiyo.

***

Sa kabila nito, hindi pa rin nawala ang pangarap ni Aling Abdulia na mabigyan ng magandang buhay ang kanyang anak at mga apo.

Noong 2007, nang magbukas ang isang ­sangay ng Taytay sa Kauswagan Inc. (TSKI), isang microfinance organization (MFI), sa kanilang lugar, agad siyang sumali rito at nakakuha ng dagdag na kapital para sa kanyang sari-sari store.

Maliban sa regular na tinda, nagdagdag din si Aling Abdulia ng iba pang paninda, gaya ng ‘ukay-ukay’.

Noong 2009, nagpasya silang mag-ina na mamuhunan sa bangka upang magamit ng mga turista sa kanilang island hopping.

Itinayo nila ang ­“Manunggol Booking Office” at bumili ng isang bangka na pinangalanan nilang Uno, na palayaw ng kanyang apo.

Ilang beses ginamit ang kanilang bangka sa shooting ng “Survivor Philippines” ngunit ito’y nasira nang tumaob sa lakas ng alon.

Malaki ang pasalamat ni Aling Abdulia dahil nakakuha siya ng loan sa TSKI upang mapaayos ang bangka.

Sa tulong ng mas ­malaking pautang ng TSKI, nakabili si Aling Abdulia ng ikalawang bangka na tinawag nilang Dos, na palayaw ng ikalawa niyang apo.

Sa paglakas ng kani­lang negosyo, nakaipon si Aling Abdulia ng pambili ng maliit na lupa na tinaniman nila ng rubber tree, na ngayon ay kanila ring pinagkakakitaan.

***

Para kay Aling ­Abdulia, ang ginhawa na tinatamasa ng kanyang pamilya ay bunga ng kanyang paggising tuwing alas-kuwatro ng mada­ling-araw para magbukas ng tindahan at sakripisyo para patakbuhin ang kanilang booking office.

At kahit angat na sa buhay, malaking bahagi pa rin ng kanyang negosyo ang TSKI para makakuha ng dagdag na kapital.

***

Ang TSKI ay isang ­miyembro ng ­Microfinance Council of the ­Philippines Inc. (MCPI), na nag-o-operate sa Visayas at Mindanao.

Ang main office nito ay matatagpuan sa National Highway, Brgy. Mali-ao, Pavia, Iloilo. Ang kanilang mga telepono ay 033-3203-958 at 033-3295-547.

Para malaman ang kanilang mga sangay, bisitahin ang http://www.tski.com.ph.

***

Kung nangangaila­ngan kayo ng tulong at suporta sa pagtayo o pagtakbo ng inyong negosyo, bumisita lang sa Negosyo Center sa inyong lugar. Bunga ang mahigit 400 na Negosyo Center sa bansa ng kauna-unahang batas ko bilang senador – ang Republic Act No. 10644 o Go Negosyo Act.

Upang malaman ang pinakamalapit na Negosyo Center sa inyong lugar, magtungo sa https://www.bamaquino.com/gonegosyoact/negosyo-center-tracker/.

Ngayong Marso ay ipinagdiriwang natin ang National Women’s Month.

Kaya ngayong buwan, itatampok natin ang mga babae na nagtagumpay sa iba’t ibang larangan ng pagnenegosyo at nakatulong sa pangangailangan ng pamilya.

Mga kanegosyo, mahirap para kay Nanay Gina Agbayani na mawalan ng asawa na katuwang sa pagtataguyod ng panga­ngailangan ng pamilya, lalo pa’t tatlo ang kanilang pinag-aaral na anak.

Maayos ang takbo ng pamilya ni Nanay Gina ngunit biglang nagbago ang lahat nang pumanaw ang kanyang asawa sa karamdaman noong 1989.

Sinikap ni Nanay Gina na tustusan ang panga­ngailangan ng pamilya bilang teacher sa pre-school sa Calapan, Oriental Mindoro.

Subalit kahit anong gawing kayod ni Nanay Gina, hindi pa rin sapat ang kita ng isang pre-school teacher para matugunan ang pangangaila­ngan ng pamilya.

***

Noong 1999, naisipan ni Nanay Gina na ma­ging microentrepreneur at magtayo ng maliit na souvenir shop sa Calapan Pier sa Oriental Mindoro – ang 6MA Souvenir Shop.

Napansin kasi ni Nanay Gina na palaging nagha­hanap ang mga pasahero, lalo na ang mga dayuhan, ng souvenir na maaaring gawing remembrance o gawing pasalubong.

Sa puhunang walong libong piso mula sa isi­nanlang alahas at inutang na pera, nakabili siya ng mahigit 20 t-shirts at grocery items na agad niyang ibinenta. Sa kabutihang palad, tinangkilik ng maraming mamimili ang kanyang munting souvenir shop.

Dahil naubos ang una niyang produkto, naisipan niyang dagdagan ang paninda ngunit mangangailangan ito ng panibagong puhunan, na kanyang nakuha mula sa CARD nang walang kolateral.

Ginamit ni Nanay Gina ang dagdag na P5,000 puhunan para makabili ng bag, key chains, pen holders at pitaka na galing pa sa tribo ng Mangyan sa Mansalay.

Nagbenta rin si Nanay Gina ng pamaypay na siya mismo ang nagdisenyo at gumawa. Pumatok rin ito sa mga mamimili, na karamiha’y pasahero ng ferry boats, barko at fastcrafts.

Sa paglago ng kanyang negosyo, naisipan din ni Nanay Gina na magtayo ng isang kainan at dalawang burger stands.

Sa gitna ng tuluy-tuloy na tagumpay, isang matinding pagsubok ang kinaharap ni Nanay Gina nang makitang mayroon siyang breast cancer.

Subalit nalampasan din niya ito, sa tulong ng pananalig sa Diyos at matibay na pundasyon ng pamilya.

***

Sa kasalukuyan, anim na taon ng miyembro si Nanay Gina ng CARD at pumalo na ng mahigit P100,000 ang kanyang nahiram na ipinantustos niya sa pangangailangan ng lumalagong negosyo.

Sunod na plano ni Nanay Gina ay magtayo ng isa pang souvenir shop kalapit ng Blue Hotel sa Mindoro.

Balak ding ilipat ni Nanay Gina ang isa niyang tindahan sa loob ng pier sa iba pang lugar sa Mindoro na dinarayo ng mga turista.

***

Itinuturing na pinakamalaking microfinance institution sa bansa, nagpapautang ang CARD-MRI ng puhunan sa mga nais magsimula ng negosyo nang walang kolateral at sa mababang interes.

Mayroon na silang iba’t ibang sangay sa Pilipinas, na makikita sa kanilang website na www.cardmri.com at www.cardbankph.com.

Mga kanegosyo, sa kagustuhang mabigyan ng magandang buhay ang pamilya, napilitan si Nanay Corazon Clave na sila’y iwan upang magtungo sa Lebanon at Dubai para magtrabaho.

Masaklap ang kapalaran ni Nanay Corazon sa kanyang naging mga amo sa Lebanon. Maliban sa pananakit, madalas pa siyang ikinukulong ng mga amo at hindi pinapakain sa tamang oras.

Ngunit natiis itong lahat ni Nanay Corazon para sa kapakanan ng pamilya. Nang matapos ang kontrata sa Lebanon, muli siyang sumugal at nagtungo naman ng Dubai.

Makalipas ang tatlong taon sa ibang bansa, nagbalik si Nanay Corazon dala ang kaunting naipon mula sa pagtatrabaho sa ibang bansa at ginamit sa pagpapatayo ng bahay para sa pamilya.

Upang may maitustos sa pangangailangan ng pamil­ya, nagtrabaho si Nanay Corazon bilang kasambahay sa isang pamilya sa Los Banos, Laguna sa loob ng limang taon.

***

Noong 2006, may nagsangla kay Nanay Corazon ng pedicab. Habang tinitingnan ang pedicab, nagka-ideya si Nanay Corazon na ipabiyahe ito sa kapitbahay para kumita habang hinihintay na matubos ng may-ari.

Makalipas ang ilang araw, napansin ni Nanay Corazon na mas malaki ang kita sa pedicab kung marami siyang unit na bumibiyahe.

Doon niya naisipang mangutang sa CARD ng pitong libong piso upang tuluyan nang mabili ang isinanlang pedicab at magdagdag ng lima pang unit.

Mismong mga kabaranggay ang kinuha nilang driver na nagbabayad sa kanila ng boundary na singkuwenta pesos kada araw.

Mula sa kanilang araw-araw na kita, bumili pa sila ng dagdag na unit hanggang sa ito’y umabot sa 30 pedicab.

***

Maliban dito, sinimulan din ni Nanay Corazon na magtanim ng ornamental plants sa bakanteng lote ng kanyang bahay.

Gamit ang puhunang P500, nagtanim si Nanay ng halamang melalone, sensation, pakpak-lawin at silog na pumatok naman sa mga taga-Los Banos at iba’t ibang bahagi pa ng Laguna.

Sa ngayon, nasa P600,000 na ang taunang kita ng kanilang negosyong pedicab at ornamental plants.

Balak ni Nanay Corazon na gamitin ang naipon upang magtayo ng maliit na grocery at panaderya para sa mga anak.

Hindi naging katuparan ang tagumpay ni Nanay Corazon kung wala ang tulong na ibinigay ng CARD-MRI, ang pinakamalaking microfinance institution sa bansa.

Nagpapautang ang CARD-MRI ng puhunan sa mga nais magsimula ng negosyo nang walang kola­teral at sa mababang interes.

Mayroon na silang iba’t ibang sangay sa Pilipinas, na makikita sa kanilang website na www.cardmri.com at www.cardbankph.com.

Mga kanegosyo, matapos maisabatas ang Go Negosyo Act noong 2014, isa sa mga unang nagbukas na Negosyo Center ay matatagpuan sa Calapan City, Oriental Mindoro.

Dalawang taon mula nang ito’y magbukas noong Nobyembre 2014, halos dalawang libong kliyente at maliliit na negosyante ang natulungan nito.

Kabilang dito ang Samahan ng mga Manggagawa sa Balatasan o SAMASABALATASAN, na nakabase sa Brgy. Balatasan sa munisipalidad ng Bulalacao, Oriental Mindoro.

Bago nabuo ang samahan, pangunahing ikinabubuhay ng mga pamilya sa barangay ay pangingisda at pagsasaka.

Sa kuwento ni Marife dela Torre, isa sa mga unang miyembro ng samahan, nabuo ito sa pagsasama-sama ng 17 katao na nagpasyang pasukin ang pagnenegosyo ng seaweeds noong 2005.

Ayon kay Marife, wala silang kakumpitensiya pagda­ting sa paggawa ng seaweed noodles at pickled seaweed dahil walang ibang nagnenegosyo nito sa Oriental Mindoro.

***

Gaya ng ibang mga bagong negosyo, dumaan din sa pagsubok ang asosasyon.

Sa unang taon ng kanilang operasyon, nahirapan sila sa paggawa ng seaweed noodles at pickled seaweed dahil sa limitadong budget at kagamitan.

Sa una, lumapit sila sa iba’t ibang ahensiya ng pamahalaan gaya ng Department of Agrarian Reform (DAR), na nagrekomenda sa kanila sa ibang ahensiya tulad ng Department of Trade and Industry (DTI), Department of Labor and Employment (DOLE) at Department of S­cience and Technology (DOST).

Sa tulong ng Department of Trade and Industry-Oriental Mindoro, sumailalim ang mga miyembro ng asosasyon sa iba’t ibang training gaya ng product development at basic computer literacy training.

Sa pamamagitan ng DTI, nakasali rin ang asosasyon sa iba’t ibang trade fair.

***

Nang magbukas ang Negosyo Center sa Calapan, isa sa mga una nilang bisita ay ang mga miyembro ng samahan.

Malaki ang naitulong ng Negosyo Center sa pagpapaganda ng kanilang produkto at pagdisenyo ng mga packaging nito upang maging kaakit-akit sa mamimili.

Panay din ang balik ng mga miyembro ng samahan sa Negosyo Center upang humingi ng payo ukol sa iba’t ibang sistema ng pagnenegosyo, na walang atubiling ibinigay sa kanila ng business counselors.

Malaki rin ang naging pakinabang ng samahan sa Shared Service Facility program ng Negosyo Center sa paggawa ng kanilang mga produkto, maliban pa sa tulong na makasali sa trade fair at makakita ng bagong merkado.

Ayon kay Marife, malayo na ang narating ng samahan sa tulong ng DTI at ng Negosyo Center.

Sa kasalukuyan, lumaki na ang kanilang hanay mula 17 patungong 90 miyembro at nadagdagan na rin ang kanilang produkto ng seaweed instant cup noodles, crac­kers, seaweed shampoo bar at sabon.

Nakarating na rin ang kanilang mga produkto sa Iloilo at Occidental Mindoro. Kinukumpleto na lang nila ang requirements ng Food and Drugs Administration (FDA) para makapagbenta sa mga tindahan sa Metro Manila.

***

Ito ay ilan lang sa mga tulong na makukuha sa Negosyo Center, mula sa product development hanggang sa paghahanap ng bagong merkado.

Itinayo ang Negosyo Center para tumulong sa bawat hakbang ng proseso ng pagnenegosyo.

***

Upang malaman ang pinakamalapit na Negosyo Center sa inyong lugar, magtungo sa https://www.bamaquino.com/gonegosyoact/negosyo-center-tracker/.

Mga kanegosyo, isa sa mga patok na sistema ngayon sa pagnenegosyo ay ang tinatawag na e-commerce o electronic commerce.

Ito ay ang paggamit ng Internet upang maipakilala ang negosyo sa iba’t ibang bahagi ng Pilipinas at ng mundo sa pamamagitan ng website at social media.

Sa pamamagitan din ng Internet, nakakapagbenta ng produkto sa isang mamimili at nagbabayad sa pamamagitan ng makabagong teknolohiya na tinatawag na e-payments.

Sa pag-aaral, ang tinatawag na internet penetration sa Pilipinas ay lumago mula 37 percent noong 2013 patungong 43.5 percent o 44 milyong internet users noong 2016.

Ibig sabihin nito, napakaraming Pilipino ang maaaring maabot ng mga negosyante sa tulong ng Internet.

***

Sa ating mga Negosyo Center, isa sa mga ibinibigay na seminar ay patungkol sa e-commerce at kung paano ito magagamit ng micro, small at medium enterprises upang mapalago at mapalawak ang merkado ng produkto.

Kabilang dito ang Negosyo Center sa Cebu, na kamakailan lang ay nagbigay ng seminar ukol sa E-Commerce and Digital Marketing Mentoring Program sa labing-anim na MSMEs.

Nanguna si Janette Toral, isang e-commerce advocate at digital influencer, sa seminar na tumagal ng dalawang buwan mula Nob. 21 hanggang Enero 20.

Kabilang sa mga lumahok ay MSMEs na kabilang sa sektor ng turismo, home furnishing, food, trucking, energy at industrial sectors.

Sa sampung linggong seminar, tinuruan ang mga kalahok na magtayo ng sariling website, tumanggap ng online payments at lumikha ng sariling customer relationship management systems.

Tinuruan din sila ng product photography, search engine optimization at social media marketing.

***

Isa sa mga sumali sa nasabing seminar ay ang may-ari ng Chitang’s Torta, na kilala na sa bayan ng Argao noon pang dekada otsenta.

Nang yumao ang inang si Anecita ‘Chitang’ Camello noong 2007, si Irvin na ang nagpatakbo ng negosyo.

Kahit kilala na ang tindahan sa Argao at iba pang bahagi ng Cebu, nais ni Irvin na ito’y mapalago pa at mapasikat sa iba’t ibang bahagi ng bansa.

Kaya dumalo siya sa e-commerce seminar ng Negosyo Center kung saan natutuhan niya ang digital marketing.

Pagkatapos magtayo ng sariling website at gumawa ng sariling Facebook account, tumaas ang order para sa torta. Dumating pa ang punto na hindi na nila matugunan ang pumapasok na order.

Mula sa P140,000 noong December 2015, lumago ang kanilang benta sa P180,000 noong December 2016.

Nakatanggap pa sila ng online order para sa P30,000 halaga ng torta habang marami ring reservation para sa customers mula Canada at California.

Sa pamamagitan ng e-commerce seminar ng Negosyo Center, umaasa ang Department of Trade and Industry na marami pang MSMEs gaya ni Irvin ang makikinabang dito.

***

Sa ngayon, mahigit 400 na ang Negosyo Center sa iba’t ibang bahagi ng bansa.

Layunin ng Republic Act No. 10644 o ang Go Negosyo Act na maglagay ng Negosyo Center sa bawat munisipalidad, siyudad at lalawigan sa buong bansa.

Ang Go Negosyo Act ang kauna-unahang batas ko bilang senador noong 16th Congress.

Upang malaman ang pinakamalapit na Negosyo Center sa inyong lugar, magtungo sa https://www.bamaquino.com/gonegosyoact/negosyo-center-tracker/.

Mga kanegosyo, inilabas kamakailan ang listahan ng 20 finalists ng 14th Ten Accomplished Youth Organizations (TAYO) Awards.

Mula sa kategoryang Education and Technology, nakapasok ang Edukasyon.Ph, Industrial Engineering Council, One Calinog Organization Inc. at Project Kaluguran.

Sa Health, Nutrition and Well-Being Category, napili ang Food Rescue Asean, Modern Nanays of Mindanao Inc., Team Dugong Bughaw at UPLB Genetics Society.

Sa Environment, Disaster Risk Reduction, and Climate Change Adaptation naman, nakapasok ang HiGi Energy, Red Cross Youth – Ligao Community College Council, Teatro de Sta. Luisa at UP Circuit.

Mula sa Culture and the Arts, Peace and Human Development category, angat ang Guiguinto Scholars’ Association, Ingat Kapandayan Artist Center, Voice of Cameleon’s Children at Youth for a Liveable Cebu.

Tampok naman sa Livelihood and Entrepreneurship Category ang mga batang entrepreneurs gaya ng Enactus UP Los Baños, iCare-Commission on Youth, Diocese of Novaliches, UP industrial Engineering Club at Virtualahan

***

Malaki ang pasasalamat ng mga ina sa Southville 7 sa Calauan, Laguna sa Enactus UPLB, isang business student organization mula sa UP Los Baños at sa kanilang proyektong Amiga Philippines.

Layon ng Amiga Philippines na bigyan ng training ang mga ina ukol sa pagnenegosyo, marketing at recording.

Sa tulong ng mga training na ito, nabigyan ng sapat na kaalaman ang 26 ina para makapagsimula ng maliit na negosyo upang makadagdag sa panggastos sa kani-kanilang mga tahanan.

Sa ngayon, plano ng Enactus UPLB na dalhin ang kanilang programa sa marami pang lugar sa Laguna.

***

Malaki naman ang naitulong ng programang Youth Empowerment School-Novaliches (YESNova) ng iCare-Commission on Youth Diocese of Novaliches upang mabigyan ng kabuhayan at direksiyon sa buhay ang mga kabataan sa nasabing lugar.

Ang YESNova ay isang programa na nagbibigay ng livelihood training at job fair sa out of school youth sa Novaliches, kasabay ng paglalapit sa kanila sa Panginoon sa pamamagitan ng Diocese of Novaliches.

Nagsasagawa ang grupo ng training sa culinary, housekeeping, caregiving, massage, handicraft ma­king, make-up tutorial, nail care at food processing sa mga kabataan sa lugar na nais magkaroon ng sariling kabuhayan.

Sa ngayon, nasa 100 kabataan na ang napagtapos ng YESNova mula noong 2010.

***

Ang IEAid program naman ng UP Industrial Engineering Club ay nakatuon sa pagtulong sa social enterprises sa pamamagitan ng kaalaman sa paggamit ng industrial engineering tools.

Ngayong taon, isa sa mga natulungan ng IEAid ang Kalsada Coffee, isang social enterprise na nagbebenta ng kape mula sa mga lokal na magsasaka sa mga tindahan sa Manila at Estados Unidos.

Nakatulong ang programa para maiangat ang buhay ng 47 magsasakang nagtatanim ng kape sa Benguet.

***

Kilala bilang social enterprise mula Davao City, nagbibigay ang Go2Virtualahan ng online jobs sa single parents, out of-school youth, persons with disabilities, dating drug addicts at iba pa walang access sa trabaho.

Sa pamamagitan ng programa nitong Virtualahan, kinokonekta sila sa mga kliyente sa ibang bansa bilang virtual assistants.

Sa ngayon, nakapag-training na ang grupo ng 80 virtual assistants habang 65 porsiyento sa kanila ang nakakuha na ng trabaho.

***

Kahanga-hanga ang mga grupong ito dahil sa kabila ng kanilang edad, nagkaroon na sila ng matin­ding pagnanais na pagsilbihan ang kanilang komunidad at mga kapwa Pilipino.

Kailangan natin ang mga ganitong kuwento upang mabigyan tayo ng inspirasyon at lakas sa gitna ng kabi-kabilang kontrobersiya at isyu na nararanasan ng bansa.