Bam Aquino Column

NEGOSYO, NOW NA!: Tanong ng mga Kanegosyo

Mga Kanegosyo, maraming salamat sa tuloy tuloy na pagpapadala ng mga tanong at paghingi ng abiso tungkol sa pagnenegosyo sa ating e-mail at mga social media sites.

Layunin natin na tunay na matulungan ang mga kapwa Pilipino na makapagsimula ng sariling kabuhayan, mapalago ang maliit na negosyo at matulungan ang ating mga pamilya at komunidad.

Narito ang ilan sa mga tanong na ating natanggap.

***

Kanegosyong Bam,

Magandang araw po sa inyo, mahal na senador na nagtataguyod ng kabataan at iba pang sektor ng lipunan. Ako si Vincent Gonzales, isang OFW dito sa Gitnang Silangan bilang isang turnero.

Katatapos ko lang basahin ang kolum ninyo sa Abante Online at ako’y nagagalak na may paanyaya kayo para sa mga nais magsimula ng negosyo. Matagal na po akong nagbabasa ng kolum ninyo pero ngayon ko lang napagtuunan ng pansin iyong pinaka-ibaba kung saan nakalagay ang contact details ng inyong opisina.

Matagal na namin gustong magtayo ng bigasan sa lugar ng asawa ko sa Tarlac ngunit sapat lang ang sweldo ko sa pangangailangan ng aking mag-ina.  Tinutulungan ko rin po ang nanay at tatay ko dahil pareho na silang matanda na. 69 na po ang tatay ko at mahina na ang baga, at ang nanay ko naman ay 67 na at bulag na ang isang mata.

Laking pasasalamat ko nga po sa mabait kong asawa at nauunawaan niya ang pagtulong ko sa mga magulang ko.

Kaya nais ko po sanang lumapit sa inyo para makahiram ng puhunan para makapagsimula kami ng negosyong bigasan. Umaasa ako na madagdag kami sa listahan ng inyong mga natulungan.

Makakaasa po kayo na pagsusumikapan naming mapalago at maibalik ang katumbas na halaga ng inyong ipapahiram sa amin kasama na ang tubo kung mayroon man.

Maraming salamat po!

Lubos na gumagalang, Vincent.

 

***

Kanegosyong Vincent,

Salamat sa iyong sulat.  Tunay na kahanga-hanga ang inyong sakripisyo riyan sa Gitnang Silangan para sa inyong pamilya at sa ating bayan.

Itinatayo natin ang Negosyo Center sa buong bansa para matugunan ang inyong mga agam-agam sa pagnenegosyo.  Pakisabi sa inyong asawa na bisitahin ito sa 2nd Floor, Anita Building, Zamora St., San Roque, Tarlac City.

Inaasahan natin na handa ang mga business adviser ng DTI roon ang siyang magbibigay ng payo sa inyo sa pagsisimula ng negosyo at maturo kayo sa tamang microfinance institution o lokal na bangko sa Tarlac na puwedeng magpautang sa inyo.

Maliban dito, naka-ugnayan na rin natin si National Food Authority (NFA) administrator Renan Dalisay, na nagsabing pinag-aaralan na nila ang pag-alis ng one-year policy para maging regular rice retailer ng NFA ang isang tindahan.

Sa aming usapan, sinabi niyang maaaring mabigyan agad ng permit ang sinuman na magtinda ng NFA rice kung ang puwesto ay nasa malayo o mahirap na lugar, lalo na sa mga fishing area.

Mas malaki kasi ang matitipid kung doon na bibili sa kanilang mismong lugar ang mga kababayan nating kapus-palad kaysa gumastos pa sa pamasahe patungong palengke.

Good luck sa inyong pangarap na bigasan!

Kanegosyong Bam.

***

Kanegosyong Bam,

Magandang araw po sa inyo! Ako po ay isang seaman at gusto kong makapag-umpisa ng negosyong hollow block-making.  Mayroon po bang CARD-MRI branch sa Misamis Occidental?

Maraming salamat, Sunny.

***

Kanegosyong Sunny,

Magandang araw din sa iyo at sa iyong pamilya!

Ikinalulungkot naming sabihin na sa kasalukuyan, wala pang sangay ang CARD-MRI sa Misamis Occidental.  Sa Dipolog City ang pinakamalapit na sangay at matatagpuan ito sa Katipunan St., Brgy. Miputak, Dipolog City, Zamboanga del Norte.  Maaari silang matawagan sa (065) 908.2211.

Maraming salamt at good luck sa pangarap na negosyong paggawa ng hollow block!

Kanegosyong Bam

 

 

 

BIDA KA!: Bida ang Kabataan sa SK Reform

Mga Bida, noong mga nakaraang buwan, naimbitahan tayo sa Far Eastern University (FEU) upang magsalita ukol sa maiinit na isyu ukol sa kabataan sa kasalukuyan.

Tinalakay natin doon ang ilang mga paksa, gaya ng social enterprise, Ten Accomplished Youth Organization (TAYO) Awards at ang mga panu­kalang reporma sa Sangguniang Kabataan.

Sa huling paksa, napukaw ang ating atensiyon ng daan-daang estudyante dahil marami sa kanila ang nagtanong ukol dito sa ginawang open forum.

Naikuwento ng ilan sa mga nagtanong ang kanilang mapait na karanasan sa pagtakbo sa SK elections.

Ayon sa isang nagtanong, bilang SK chairman sa kanilang lugar, maganda ang kanyang mga naisip na programa para sa kanyang komunidad ngunit hindi siya pinapansin sa kanilang lugar.

Tinalo kasi niya ang anak ng kanilang barangay chairman na mas popular at mas malawak ang makinarya sa kanilang barangay.

Inireklamo naman ng isa ang kawalan ng de-kalidad na proyekto ng SK sa kanilang lugar. Madalas, puro paliga at beauty contest lang ang mga proyektong nakalinya para sa mga kabataan.

Ang isa naman, isinumbong na walang alam sa mga polisiya ukol sa kabataan ang mga naupong SK official sa kanilang barangay. 

***

Mga Bida, magandang balita ang hatid natin sa mga nagnanais ng pagbabago sa sistema ng SK sa bansa, na ating isinusulong bilang chairman ng Senate Committee on Youth.

Noong nakaraang Martes lang, ating pinamunuan ang Bicame­ral Conference ang Sangguniang Kabataan Reform Act.

Kabilang sa mga pagbabagong nakalagay sa nasabing panukala ay may kinalaman sa anti-dynasty.

Sa repormang ito, bawal nang tumakbo sa anumang SK position ang pamilya o kamag-anak ng sinumang public official — mula national, provincial, city/municipality at barangay levels pati na ng appointed — hanggang sa ikalawang antas ng pagi­ging magkamag-anak.

Malaki ang maitutulong nito sa ating pagsisikap na alisin ang SK mula sa tradisyunal na pulitika. Ang hakbang na ito ay magandang simula para sa mas malawak na anti-dynasty bill na umaasa tayong maipapasa sa kasalukuyang administrasyon.

Pinalawak din ng panukala ang edad ng SK patungong 18 hanggang 24 anyos upang magkaroon sila ng pananagutan sa kanilang mga pagkilos.

Dagdag pa rito, titiyakin ng panukala na may alam ang mga uupong SK officials sa kanilang paninilbihan dahil kailangan nilang sumailalim sa mandatory training programs upang magkaroon ng sapat na kaalaman na magagamit sa kanilang tungkulin.

Sa tulong ng mga training programs, matitiyak na may sapat na kaalaman at magiging magandang halimbawa ang ating SK officials sa mga kabataan.

Isinusulong din ng panukala ang pagtatatag ng Local Youth Development Council (LYDC), isang konseho na susuporta sa Sangguniang Kabataan at titiyak sa mas aktibong partisipasyon ng mga kabataan.

Ang LYDC ay bubuo ng mga kinatawan mula sa iba’t ibang youth organizations sa komunidad gaya ng student councils, simbahan at youth faith groups, youth-serving organizations at community-based youth groups.

Bukod pa rito, mabibigyan ng pagkakataon ang SK officials upang pamahalaan ang kanilang budget at mga programa. Sa ganitong paraan, maiiwasan ang pamumulitika upang mabigyang diin ang tunay na galing at talino ng kabataan. 

Mas malaki na ang kanilang responsibilidad, dahil sila na ang magiging may pananagutan sa kung ano at paano nila gagamitin ang kaban ng bayan. 

*** 

Mga Bida, inaasahan natin na raratipikahan ng Kongreso at Senado ang panukala. Pagkatapos noon, ipapadala ito sa Malacañang para malagdaan na ng Pangulo at maging pormal ng batas ito.

Mahigit na isang dekada na nating isinusulong ang mga reporma sa SK na nagsimula pa noong naging chairman tayo ng National Youth Commission. 

Kaya nakakataba ng puso ang pagpasang ito at buong galak kong ibinabahagi ang magandang balitang ito sa inyo.  Nawa’y lalo pa nating mapaigting at mapatibay ang pakikisangkot ng ating kabataan para sa ikauunlad ng ating mga komunidad at ng buong bansa!

 

First Published on Abante Online

 

Bida Ka!: Kagila-Gilalas Pilipinas!

Mga Bida, sa gitna ng kabi-kabilang balita ukol sa pulitika, sariwang hangin ang hatid sa atin ng ating Gilas Pilipinas team na kumakampanya sa FIBA Asia Championships sa China.

Nakataya sa nasabing torneo ang dalawang puwesto para sa 2016 Olympics sa Rio de Janeiro. Kaila­ngan nating pumangalawa sa event para maka-qualify sa Olympics sa unang pagkakataon mula 1972.

Kaya naman pagkatapos ng nakakadismayang 7th place finish ng Gilas sa 2014 Asian Games, maraming pagbabagong ginawa ang mga pinuno ng basketball sa ating bansa para makabuo ng isang mas matibay na team.

Pinalitan ng koponan si coach Rajko Toroman at kinuha ang isa pang beterano sa Asian basketball na si Tab Baldwin.

Isa sa mga naging hamon na hinarap ni Baldwin ay ang pagkuha ng mga de-kalidad na players na ipantatapat sa Asian powerhouse gaya ng Iran, South Korea at China.

Nagkaroon kasi ng problema dahil hindi nakasali sa koponan ang higanteng si June Mar Fajardo at playmaker na si LA Tenorio, na susi sa magandang kampanya ng Gilas sa mga nakaraang torneo.

***

Nang ilabas ang final line-up na kinabibilangan nina Calvin Abueva, Ranidel de Ocampo, Matthew Ganuelas, Dondon Hontiveros, JC Intal, Gabe Norwood, Marc Pingris, Terrence Romeo, Asi Taulava, Sonny Thoss, Jayson Castro at naturalized player Andray Blatche, marami ang nagduda sa kakayanan ng koponan.

Sabi ng iba, kulang sa karanasan ang mga bagong manlalaro. Masyado pang bata sina Abueva, Ganuelas at Romeo.

Nag-aalala rin ang iba kung paano makakasabay ang “manong brigade” na sina Taulava at Hontiveros, na 42 at 38-anyos na.

 ***

Kaya nang mabigo ang koponan sa Palestine sa unang sabak nito sa FIBA Asia Championship, maraming Pilipino ang nagduda. ‘Ika ng iba, “Sabi na nga ba at talunan ang ipinadala!”

Pero nakabangon sila kaagad nang tambakan ang Hong Kong sa score na 101-50. Pagkatapos, isinunod nila ang Kuwait, 110-64, para makakuha ng puwesto sa second round.

Sa kabila ng dalawang malaking panalo, hindi pa rin nawala ang pagdududa sa kakayahan ng Gilas, lalo pa’t makakaharap nila ang powerhouse team na Iran sa second round.

Marami ang nagsasabi na David and Goliath ang laban sa Iran, na gold medalist sa 2013 edition ng FIBA Asia Championships.  Mga Bida, ang Iran ang hindi natin matalu-talo sa mga nakaraang torneo.

Liyamado ang Iran lalo pa’t nasa panig nila ang 7-3 center at NBA player na si Hamed Haddadi. Sa bahagi natin, si Blatche lang ang tanging makakasabay kay Haddadi sa tangkad nitong 6-11.

Ngunit pinatunayan ng Gilas na walang malaking nakakapuwing.

Sa tulong ng sipag at pagiging agresibo nina Abueva at Pingris at sa scoring ni Castro, giniba nila ang itinuturing na pader ng basketball sa Asya, 87-73.

Tapos, tinambakan nila ang India sa score na 99-65! Nga­yong araw na ito, nakatakdang harapin ng Gilas ang Lebanon sa quarterfinals.

Sa mga panalong ito, ipinakita nila na sa tulong ng mala­king puso, sipag, tiyaga at determinasyon, kayang gawin ang anumang bagay, gaano man ito kahirap at kaimposible.

Sa harap ng pagdududa, hindi pa rin sila nawalan ng sigla. Lumakas pa ang determinasyon para patunayan na karapat-dapat silang magdala ng bandila ng Pilipinas sa FIBA Asia Championships.

Kaya mga Bida, magsilbi sanang aral sa atin ang Gilas. Sa gitna ng anumang pagsubok, pagdududa at batikos, panatilihin natin ang ating pokus at determinasyon para maabot ang ating pinapangarap.

 

First Published on Abante Online

 

NEGOSYO, NOW NA!: Tanong sa Pagnenegosyo

Mga Kanegosyo, natutuwa tayo sa pagdagsa ng mga katanungan sa ating e-mail at Facebook na nagpapahayag ng interes na magtayo ng sariling negosyo.

Patunay ito na nagbubunga ang ang ating pagsisikap na maipaabot sa ating mga kababayan, kahit nasa labas pa ng bansa, ang kahalagahan ng pagnenegosyo tungo sa tagumpay.

Kaya naman binibigyan natin ng panahon at pinagsisikapang sagutin ang mga katanungang ito sa abot ng ating makakaya.   Naririto ang ilan sa mga tanong na ating nakuha:

*** 

Kanegosyong Bam,

Nabasa ko po ang isang column ninyo regarding sa pagnenegosyo.  Halos walong taon na po ako rito sa Gitnang Silangan.  Nais ko po sanang mapalago o makapagsimula ng bagong negosyo.

Ako po ay taga-Plaridel, Bulacan at nais kong pasukin ang negosyong wholesale/retail ng palay at bigas. May maliit din kaming tindahan na nais kong palakihin. Nais ko po sanang makahiram ng puhunan para sa naiisip kung negosyo.

Maraming salamat po, Melvin.

 *** 

Kanegosyong Melvin,

Maraming salamat sa inyong sulat! Una, alamin muna natin kung gaano karaming palay ang naaani ninyo kada tanim, kung gaano kalaki ang inyong palayan at kung mayroon kayong binibentahang palay o bigas sa ngayon.

Tapos, maaari na kayong pumunta sa lokal na opisina ng Department of Agriculture sa Plaridel, para mapag-aralan nila kung handa ang inyong palayan na magbenta nang wholesale.  Sa paraang ito, masusukat ninyo ang kakayahang magbenta nang maramihan.

Tungkol naman sa inyong maliit na tindahan, marami po ba kayong produktong binebenta o iilan lang ang inyong tinitinda?  Saan ang lugar ng inyong tindahan? 

Para mas matulungan kayo, maaari kayong pumunta sa Bulacan Negosyo Center sa ground floor ng Hiyas ng Bulacan Convention Center sa Malolos, Bulacan, na tamang tama ay dinaluhan natin ang pagbubukas kamakailan.

Bisitahin ninyo ang Negosyo Center doon upang mabigyan kayo nang tamang payo at makahanap ng microfinance institution na puwede ninyong mautangan.

Kanegosyong Bam

***

Kanegosyong Bam,

Isa po akong OFW na nagtatrabaho sa Qatar ngunit sa Binondo, Manila nakatira ang pamilya. Nais ko po sanang humingi ng ideya kung ano ang puwede kong pasuking negosyo. Mayroon po ba kayong mga babasahin para po kapulutan ng ideya kung ano ang dapat isa isip pagmagsisimula ng maliit na negosyo?

Nagpapasalamat, Rod

***

Kanegosyong Rod,

Maraming salamat sa inyong e-mail. Malapit nang magbukas ang Negosyo Center sa Maynila at maaari kayong pumunta roon o sinuman sa inyong mga kamag-anak upang may makausap na business counselor na siyang magbibigay ng tama at akmang payo para sa naiisip na negosyo.

 Sa ating batas na Go Negosyo Act, minamandato natin ang pagtatayo ng Negosyo Center para matulungan ang mga gaya ninyo na gustong magtayo ng sariling negosyo nang makauwi na galing sa ibang bansa at makasama ang pamilya. Para rin ito sa mga may kabuhayang nais pang palakihin ang kanilang negosyo.

 Puntahan din ang mga website ng DTI (www.dti.gov.ph), Go Negosyo Movement (www.gonegosyo.net), ng kolum na ito (www.abante.com.ph) o ng inyong abang lingkod (www.bamaquino.com) para sa mga tips ng pagnenegosyo at kuwento ng tagumpay ng ibang mga negosyanteng Pilipino.

Maraming salamat at nais namin na ang inyong matagumpay na karanasan sa pagnenegosyo ang siyang itatampok namin sa susunod!

Kanegosyong Bam

Pangarap nating makamit ninyo ang tagumpay sa pagnenegosyo!

Bida Ka!: Pantay-pantay ang lahat sa halalan

Mga Bida, habang papalapit na ang deadline sa paghahain ng certificate of candidacy sa October 16, unti-unti nang nagkakaroon ng linaw kung sinu-sino ang maglalaban para sa pagka-pangulo sa 2016.

Noong nakaraang linggo, may nagdeklara na ng kandidatura bilang pangulo kaya ngayon ay three-way na ang bakbakan para sa Malacañang.

Nabuo na rin ang kauna-una­hang tambalan bilang presidente at bise presidente sa darating na eleksyon sa Mayo.

Sa mga susunod na araw, mala­laman na ng buong bansa ang magiging desisyon ng iba pang posibleng kandidato kung sila’y tatakbo o hindi.

Kaya naman habang tumitindi ang election fever, gawin nating mga botante ang ating bahagi. Pag-usapan natin ang patikim na plataporma ng ilang mga manok sa pagka-presidente, lalo na sa social media.

Himayin natin ang plataporma ng bawat kandidato upang malaman kung ito ba’y may katotohanan at kanilang matutupad, o kung ito’y pambobola lang para makuha ang ating mga boto.

***

Ngunit bago natin magampanan ang papel ng isang botante, mahalaga na tayo’y makapagparehistro at ma-update ang ating biometrics para sa 2016 elections.

Sa paalala ng Commission on Elections (Comelec), dapat may validation o biometric data (digital photo, signature at fingerprints) ang mga botante bago payagang makaboto sa 2016 elections.

Sa huling tala ng Comelec, nasa 3.1 milyong botante pa ang walang biometrics at maaaring ma-disenfranchise para sa darating na halalan.

Halos isa’t kahating buwan pa ang natitira bago ang October 31 deadline na itinakda ng Comelec para sa validation.

Sapat na itong panahon para makapunta ang mga botante na wala pang biometrics sa pinakamalapit na tanggapan ng Comelec at magpa-validate.

Sa kabila ng mahabang panahong ito, asahan na ang pagdagsa ng mga kababayan natin sa huling araw ng pagpapatala.

Hindi na ito bago dahil ilang beses na nating nasaksihan ang siksikan, balyahan at kaguluhan kapag sumasapit ang huling araw o deadline ng registration ng Comelec.

Ang masakit nito, kapag nabigong makapagparehistro ang mga botante sa huling araw ay sisisihin ang gobyerno o ‘di kaya ang Comelec dahil hindi sila nabigyan ng sapat na panahon.

Hindi ba nakakaloka ang ganitong katwiran, mga Bida?

Kaya hanggang maaari, agahan na natin ang pagpunta sa tanggapan ng Comelec upang magpa-validate para tayo’y makaboto sa darating na halalan.

Huwag nang hintayin pa ang deadline. Huwag nang maki­pagsapalaran sa siksikan at balyahan. Kung may pagkakataon na, magtungo na sa Comelec at magpakuha na ng biometrics.

***

Naalala ko tuloy ang sinabi ng isang malapit na kaibigan. Sabi niya, tuwing panahon ng halalan, patas-patas ang lahat ng Pilipino.

Maging haciendero man o magsasaka, may-ari ng kumpanya o ‘di kaya’y karaniwang empleyado, pare-pareho lang tayong may iisa ang boto.

Kaya huwag nating sayangin ang pagkakataong bumoto. Ito ang isang pagkakataon na ibinibigay ng Saligang Batas sa atin para magdesisyon ukol sa kinabukasan natin at ng ating pamilya.

 

The truth about Metro Manila traffic

The truth about traffic congestion in Metro Manila is that each of us, whether motorist, passenger, pedestrian, or traffic enforcer, are either contributing to the problem or taking part in the solution.

There are factors beyond our control like the 2.5 million vehicles registered in Metro Manila and our daytime road population reaching 14 million.

We must also expect the number of vehicles to increase in the next years together with the number of infrastructure projects in Metro Manila that are necessary to keep up with the country’s growth and development.

But when it comes to certain choke points and problem areas along our main thoroughfares, we can agree that heavy traffic can be avoided with discipline, obedience, and road courtesy.

It need not be as bad as it is – and we’re seeing evidence to support this.

Since the intervention of the government’s task force on traffic, there are good indications that we can improve the traffic situation.

In the hopes of mimicking the success of Manila’s port decongestion last year, we filed a Senate Resolution seeking to formulate strategies and solutions to address the worsening traffic conditions and called for public hearings, which serve as a venue for stakeholders to work together and implement solutions.

We are hoping that the hearings at the Senate can help smoothen the alliance among the various agencies and apply the necessary political pressure while involving the public in finding solutions to this issue.

The unified objective is to fortify effective traffic decongestion strategies by the time we host the Asia Pacific Economic Cooperation (APEC) and experience the rush of the Christmas season.

Though it may be premature to proclaim success, the results from the first weeks are encouraging.

The task force on traffic has already implemented initiatives and interventions to ease our traffic situation.

We witnessed the Highway Patrol Group (HPG) take the reins to strictly enforce existing traffic rules equally among motorists and public transport vehicles, even penalizing fellow policemen caught breaking the law.

The HPG will now supervise personnel from the Metropolitan Manila Development Authority (MMDA) as they pass on operational control.

When it comes to the buses along EDSA, government agencies are keeping a watchful eye on their traffic flow to make changes on locations of loading bays, if necessary.

Illegal vendors and illegally parked vehicles have also been removed with the help of the local government units so they do not impede the flow of traffic.

Seeing various agencies of government working together fluidly to pursue a common objective is heartening and we are interested to see the implementation of other planned interventions, such as the truck ban, staggered work hours, special Christmas lanes, and APEC VIP lanes.

The next issue to solve is the very real problem of conveniently moving people en masse and not just improving the movement of private cars.

To improve our road efficiency, we must attract more Filipinos to take mass transport like buses and trains. Carpooling is another intervention that can contribute to the decongestion of our roads and this can be incentivized with the creation of special lanes for high-occupancy vehicles.

As we work through the “-ber” months, we can expect the task force to implement these interventions across the metro and maintain strict enforcement of traffic rules.

But it will take the collective effort of the government, private sector, and general public to generate lasting, sustainable solutions.

The truth about Metro Manila’s traffic problem is that we need the participation of motorists, commuters, and public transport groups, along with our enforcement agencies to form a considerate, law-abiding culture that will benefit everyone in the long run.

Can we rebuild the trust between traffic enforcers, motorists, and the commuting public? Can each of us do our part by becoming responsible, courteous Filipinos, particularly during our daily commute?

Instead of being part of the problem, can we, instead, be part of the solution to Metro Manila’s traffic woes?

 

First Published on Manila Bulletin

 

 

NEGOSYO, NOW NA!: Pambansang Polvoron

Mga Kanegosyo, isa sa paulit-ulit na binabanggit natin ang kahalagahan ng innovation o pagkakaroon ng bagong ideya upang makahatak ng mas maraming mamimili at magtagumpay.

Kapag bago sa paningin o hindi pangkaraniwan ang isang produkto o serbisyo, gaano man kasimpleng o kaliit ang isang negosyo, agad itong papatok sa merkado at hahabulin ng mga mamimili.

Ganito ang nangyari kina Joel Yala, founder at may-ari ng Chocovron Global Corporation, ang unang gumawa ng Chocovron o kombinasyon ng tsokolate at polvoron.

Bago naging isa sa pinakamatagumpay na food processing company sa bansa, nagtrabaho siya bilang isang construction worker, tricycle driver at ordinaryong empleyado habang namamasukan ang kanyang misis na si Marissa bilang isang mananahi.

***

Sa aming kuwentuhan sa programang “Status Update” kamakailan, nabanggit ni Joel na ang nanay niya ay isang tindera ng donut noong sila’y bata pa. Binibigyan daw sila ng kanilang ina ng sampung porsiyento sa bawat maibebentang donut kaya na-engganyo siyang maglako nito sa kanilang lugar.

Noong siya’y nagtatrabaho, wala pa siyang ideya kung anong negosyo ang gusto niyang simulan ngunit determinado siyang magkaroon ng sariling ikabubuhay at iwan ang buhay-empleyado.

Isang araw nooong 2003, nakakuha ang mag-asawa ng ideya sa bagong negosyo habang namimili nang mapansin niya ang iba’t ibang produkto na nababalot ng tsokolate mula sa candy, biscuit at marshmallow.

Pag-uwi, nag-isip sila kung ano pang produkto ang puwedeng balutan ng tsokolate na papatok sa panlasang Pinoy. Doon nila naisipang balutan ng tsokolate ang polvoron. Isinilang na nga ang kauna-unahang chocolate-covered polvoron sa Pilipinas, na tinatawag nilang “Pambansang Polvoron”.

Sinimulan niyang ibinenta ang produkto sa kanyang mga katrabaho sa isang kumpanyang mayroong 6,000 empleyado.

Sa una, nagpa-free taste muna siya sa mga kaopisina. Nang magustuhan nila ito, naging bukambibig na sa buong kumpanya ang bagong produkto.

***

Sa puhunang P8,000 lamang, unti-unting napalaki nila ang kanilang negosyo.  Nagbunga naman ang paghihirap ng mag-asawa dahil sa ngayon, marami nang produktong ibinebenta ang Chocovron.  

Nanganak na ito na sa Nutrivon, na siyang polvoron para sa mga health conscious at ayaw masyado ng matamis na polvoron.  Sa Manila Polvoron naman, ang packaging naman ay tinatampok ang iba’t ibang tanawin sa Pilipinas, bilang tulong nila sa turismo ng bansa.  At ang Polvoron Stick ay nakalagay ang polvoron sa barquillos bago balutan ng tsokolate.

Sa Chocovron, mayroon na silang cookies and cream, pinipig, graham, ube, buko pandan, melon, strawberry at durian flavor. Sa coating naman, mayroon silang white chocolate, chocolate at two-in-one.

Sa ngayon, nakarating na ang mga produkto nila sa Estados Unidos, Netherlands, Qatar, Canada at Australia.

***

Mga Kanegosyo, ang payo ng mag-asawang Yala, lapitan ang Department of Trade and Industry (DTI) sapagkat napakalaki raw ng tulong ng DTI sa kanilang negosyo.  Ang DTI ang siyang tumulong na ipakilala ang produkto hindi lang sa Pilipinas, kundi sa iba’t ibang bansa.

Madalas daw silang inimbitahan sa mga exhibit sa iba’t ibang bahagi ng bansa at mundo para ikuwento ang pagtatagumpay ng pagsasama ng tsokolate at polvoron.

***

Mga Kanegosyo, isang magandang halimbawa ang Chocovron sa pagkakaroon ng bagong ideya mula sa kung anong mayroon sa merkado ngayon.  Sabayan pa ng determinasyon at disiplina na magkaroon ng mataas na kalidad ng produkto at packaging, tunay na siyang lalago ang negosyo.
Ang isa pang natutunan natin dito, hindi masama ang humingi ng tulong.  Bagkus, marami ang handang tumulong sa atin para maabot ang ating mga pangarap na pangkabuhayan.  Sa kaso nila, kung naging mayabang sila o nahiyang lapitan ang DTI, hindi mabubuksan ang mga pagkakataong ibenta ang produkto nila sa iba’t ibang bahagi ng bansa.

Kaya huwag tayong tumigil sa pag-iisip ng mga bago at kakaibang produkto na siyang magiging susi ng inyong tagumpay! Patuloy lang din ang paghingi ng tulong, pagtatanong at pag-aaral upang lalong makuha ang tamang hakbang para lumago at lumaki ang negosyo.

Bida Ka!: Solusyon sa trapiko

Mga Bida, noong Lunes, humarap na sa pagdinig ng Senado ukol sa matinding problema ng trapiko sa Metro Manila ang matataas na opisyal ng pamahalaan na nagtutulung-tulong para resolbahin ito.

Kabilang sa mga dumalo sa pagdinig sina Secretary to the Cabinet Rene Almendras, Transportation Secretary Jun Abaya at Metro Manila Development Authority (MMDA) chairman Francis Tolentino.

Sa kanilang pagdalo, naging masigla ang diskusyon sa ikalawang pagdinig at naging detalyado ang iprinisintang short-term at long-term na programa at proyekto para maresolba ang trapiko sa Kamaynilaan.

***

Sa mga unang araw, tinutukan ng task force ang pagbalik ng disiplina at sa mga lansangan, gaya ng paggamit ng yellow lane, pagsakay at pagbaba ng mga pasahero sa tamang lugar at pag-alis ng illegal vendor sa mga sidewalk at iba pang sagabal sa trapiko.

Ang mga hakbang na ito ay planong suportahan ng task force ng iba’t ibang pangmaikliang programa upang mabigyan ng agarang solusyon ang sitwasyon ng trapiko sa kahabaan ng EDSA.

Una sa mga programang pinag-aaralan ng task force ay ang staggered work hours upang hindi magsabay-sabay ang pag-uwi ng mga empleyado at paglalagay ng espesyal na linya sa EDSA para sa mga sasakyang may lulang tatlong katao pataas.

Plano rin ng task force na maglagay ng Mabuhay lanes na gagamitin sa biyahe ng 20 pinuno ng iba’t ibang bansa sa APEC Summit. Ito rin ay magsisilbing alternatibong ruta sa pamamasyal ng ating mga kababayan sa Kapaskuhan.

Sa mga susunod na linggo, isa-isang ipatutupad ng task force ang mga programang ito upang malaman kung ito’y epektibo o hindi.

***

Noong Martes naman, mga Bida, muling ipinatupad ng MMDA ang truck ban sa Kamaynilaan, kung saan bawal bumiyahe ang mga truck mula alas-sais hanggang alas-10:00 ng umaga at alas-singko hanggang alas-10:00 ng gabi, maliban sa ruta palabas sa hilagang bahagi ng bansa.

Paliwanag ni Chairman  Tolentino ay muli nilang ipinatupad ang regulasyon na nabuo noon pang 1978 dahil naresolba na ang problema sa port congestion.

Ang pagpapatupad sa truck ban ay bahagi rin ng paghahanda para sa seguridad ng mga delegado sa APEC Summit at mapaluwag ang EDSA na nadagdagan ng sasakyan dahil sa ginagawang Skyway 3 na bumabagtas sa ilang malalaking kalye sa Kamaynilaan.

***

Batay sa pag-aaral, ang pagdami ng tao at mga sasakyan sa Kamaynilaan ay larawan ng isang maunlad na ekonomiya. Ngunit kasabay ng paglagong ito, hindi dapat hayaan na mauwi ito sa trapiko at pagsisikip ng Metro Manila.

Kaya tinututukan na rin ng task force ang mas madaling pagbiyahe ng mga commuter sa pamamagitan ng pagpapabilis sa high-occupancy vehicles gaya ng bus at tren.

Kung ating titingnan, ang isang bus na dalawang kotse ang haba ay kayang magsakay hanggang animnapung katao. Wala pang sampu ang kayang isakay ng dalawang kotse na may katumbas na espasyo gaya ng isang bus.

Mababawasan ang mga kotse sa kalsada kung mayroon tayong maayos at mabilis na mass transport system. Kung mapapaganda ang serbisyo ng MRT sa susunod na mga buwan, mas marami ang mahihikayat na sumakay rito.

Sa gitna ng mga plano’t programang ito, kailangan ding gawin ng mga motorista at pasahero ang kanilang bahagi, gaya ng disiplina sa pagmamaneho at mahabang pasensiya ng lahat.

Tandaan, ang pagsunod sa batas ay obligasyon ng lahat at hindi ng iilan. Sabi nga ng HPG, isa sa mga dahilan ng trapiko ay ang katigasan ng ulo ng mga motorista.

***

Nagpapasalamat tayo sa HPG, MMDA, kay Secretary Almendras at iba pang mga ahensiya ng pamahalaan sa kanilang pagkakaisa at pagsisikap na mapaganda ang daloy ng trapiko sa EDSA.

Ngunit pinakamahalaga pa rin ang suporta ng taumbayan sa ikatatagumpay ng mga programang inilatag ng task force.

Ilang beses na nating napatunayan na kapag nagsama-sama at nagkaisa ang lahat, tiyak ang tagumpay ng isang bagay at mas mada­ling ayusin ang gusot at problema.

Kaya bigyan natin ng pagkakataon ang pamahalaan na ipatupad ang mga programang ito, dahil ito rin ay para sa ating kapakinabangan kapag nagtagumpay!

 

First Published on Abante Online

 

Bida Ka!: Dalawang Trapiko

Mga Bida, dalawang isyu ng pagsisikip ng trapiko ang naging tampok sa ating mga gawain noong Lunes.

Noong umaga, naimbitahan tayo sa pirmahan ng memorandum of agreement sa pagitan ng Department of Science and Technology (DOST) at PLDT upang mapaganda at mapabilis ang “trapiko” ng government websites.

Ang kasunduan sa pagitan ng PLDT at DOST ang isa sa mga bunga ng ginagawa nating pagdinig sa Senado ukol sa mabagal at mahal na Internet sa bansa.

Sa nasabing kasunduan, magkakaroon na ng koneksyon ang PLDT sa PHOpenIX.  Karamihan niyan sa ating data sa mga website ng ating pamahalaan ang hindi na lalabas ng bansa.  

Mas mabilis na ang pagbubukas at access ng publiko sa karamihan, kung hindi man, sa lahat ng government websites na kabilang sa PHOpenIX.

Ang isang isyu pa na matutugunan nito ay ang pagprotekta ng data ng ating pamahalaan kung saan hindi na rin ito lalabas pa ng bansa.

Ang ating mga personal ding impormasyon na inilalagay sa mga website ng pamahalaan ay mananatili na lamang dito.

Hindi pa ito ang buong-buong IP Peering na isa sa ating itinutulak.  Ngunit, isa na rin itong malaki at magandang simula tungo sa pag-uugnay at mas mabilis na pagbubukas at paggamit ng lahat ng mga website dito sa ating bansa.

 ***

Kinahapunan, bumiyahe tayo mula Quezon City papuntang Senado sa Pasay para imbestigahan ang problema ng trapiko sa Metro Manila at ang epekto nito sa ating ekonomiya.

Noong nakaraang buwan, naghain tayo ng resolusyon para silipin ang mga ginagawang hakbang ng pamahalaan upang maresolba ito.

Mahalagang matugunan natin ang problema ng trapiko dahil 2.4 bilyong piso ang nawawala sa ekonomiya ng bansa araw-araw dahil dito.

Kapag hindi ito naresolba, malulugi ang ekonomiya natin ng P6 bilyon kada araw pagsapit ng 2030.

Mga Bida, napakalaking pera ang nawawala sa atin araw-araw dahil sa walang hanggang biyahe. Magagamit natin ang perang ito para sa ating pamilya, mga komunidad at mga prog­rama ng ating bansa.

Layon nating mapag-usapan ang mga solusyon sa trapik ngunit hindi nakarating ang mga opisyal ng pamahalaan na may kinalaman dito.

Nagkataon na kasabay ang pagpapatupad ng kanilang eksperimento na gamitin ang Highway Patrol Group na siyang magtitimon sa trapiko.

Sa Lunes, Sept. 14, itutuloy natin ang imbestigasyon kung saan nangako silang makadadalo upang mag-ulat kung nakatulong nga ang kanilang eksperimento para maibsan ang trapiko sa EDSA.

Masaya pa rin tayo dahil nagsama-sama na ang iba’t ibang ahensiya ng pamahalaan at nagpaplano na sila para mapadali ang biyahe natin araw-araw.

Maganda ang pokus ng inter-agency campaign na ito dahil pinagtutuunan ng pansin ang kapakanan ng ating mga pasahero at hindi ng mga taong may pribadong sasakyan. 

Nabatid sa hearing na 70 porsiyento ng pampublikong sasakyan ay gumagamit lamang ng 20 porsiyento ng kalsada na siyang nakakadagdag ng pagsikip ng ating mga kalsada.

Bigyan natin ng pagkakataon ang mga nasabing eksperimento at baka makaambag ito sa pagbabawas ng oras at pagod natin sa biyahe araw-araw.  

Huwag natin kaagad husgahan, bagkus, makiisa tayong lahat sa mga programa na siyang layong magpapaganda sa buhay ng lahat.

Mula Pasay pauwi nang Quezon City, bumiyahe lang tayo ng isang oras na kay laking ginhawa kumpara sa dating isa’t kalahating oras na biyahe pauwi.  Maging ang ating anak na si Rory ay nagulat sa pagdating natin nang ganoon kaaga!

Patuloy ninyo kaming samahan sa pagbabantay para ang dalawang isyu ng trapiko, sa Metro Manila at sa Internet, ay magawan ng solusyon para sa ikagaganda ng buhay nating lahat!

 

First published on Abante 

Bida Ka!: Hamon sa Kalidad (Part 1)

Mga Bida, nitong mga nakaraang buwan, malaking pa­ngamba ang nilikha ng mga balita ukol sa ilang kaso ng food poisoning sa iba’t ibang bahagi ng bansa.

Nauna rito ang pagkaospital ng halos dalawang libong katao matapos kumain ng durian candy sa iba’t ibang lugar sa Mindanao, partikular sa CARAGA Region.

Siyam na estudyante ng Juan Sumulong High School ang naospital matapos kumain ng macapuno candy habang 438 mag-aaral ng Real Elementary School sa Calamba, Laguna ang sumakit ang tiyan at nagsuka matapos kumain ng ice candy at cake.

May mga balita rin ng food poisoning sa Surigao del Sur, Pangasinan, Iloilo City at North Cotabato.

Nag-aalala tayo sa dami ng kaso ng food poisoning sa bansa dahil sa posibleng epekto nito sa mga lokal na negosyo na nagtitinda ng pagkain. Maaaring isolated lang ang mga kasong ito ng food poisoning pero malaki ang tama nito sa buong industriya.

Ito rin ay maaaring mauwi sa takot sa pagbili sa mga street food vendors, na karamihan ay nagsisimula at nagsisikap na maliliit na negosyante. Naaapektuhan ang kanilang kita na umaasa lang sa pang-araw-araw na benta.

***

Mga Bida, ito ang malaking hamon na kinakaharap ng ating micro, small at medium enterprises (MSMEs). Hindi natin puwedeng asahan ang merkado na magbaba ng standard ng kalidad o diktahan ang kagustuhan ng mamimili.

Sa halip, kailangan tayong gumawa ng mga pagkilos upang maitaas ang kalidad ng ating mga produkto at masabayan ang gusto ng mamimili.

Ito ang hamon na dapat harapin at lampasan ng ating mga negosyante. Kailangan nilang magpatupad ng metikulosong pagbabantay sa production line upang makalikha ng de-kalidad at ligtas na produkto para mabawi ang tiwala ng publiko.

Batid natin na hindi ito madaling gawin. Kung minsan, nagiging hadlang pa ang paghahabol natin sa pagtaas ng kalidad, lalo na sa supply at kakayahan ng mga tauhang gawin ito.

Ngunit dapat isipin ng mga negosyante na maganda ang ibinubunga ng dedikasyon sa mataas na kalidad.

***

Tulad na lang ng Rags 2 Riches (R2R), isang social enterprise na gumagamit ng retaso at iba pang materyales para gumawa ng fashion at home accessories.

Sa unang taon nila, mga Bida, maraming produkto ng R2R ang hindi pumasa sa kalidad na itinakda nila. Sa kabiguang ito, nalungkot ang kanilang mga nagtatahing nanay, na madalas nagrereklamo sa masyadong mahigpit na quality control.

Ang kanilang ginawa ay dinala nila ang mga nanay sa isang shopping mall na nagbebenta ng luxury brands at mamahaling mga produkto.

Nakita ng mga nanay ang maaaring magawa nilang produkto – mataas ang kalidad, mahal at binibili ng mayayamang tao.

Mula noon, nagkaroon na sila ng panibagong dedikasyon para gumawa ng de-kalidad na produkto.  Ngayon, kilala na ang mga produkto ng R2R sa iba’t ibang bahagi ng mundo.

***

Gayundin, malaki ang hamon sa ating lokal na industriya ng pagkain para makatugon sa kalidad na hinihingi ng merkado.

Dapat sunggaban ng ating maliliit na negosyante ang pagkakataong ito upang mapaganda ang kanilang produkto at operasyon para na rin sa kapakanan ng mamimili at ikatatagumpay ng kanilang negosyo. Kakayanin natin ito!

Scroll to top