Bam Aquino Column

NEGOSYO, NOW NA!: Export Business

Mga Kanegosyo, naitampok na natin dati ang kuwento ng Oryspa, isang kumpanyang gumagawa ng beauty at personal care products na pagmamay-ari ni Sherill Quintana.

Ang kuwento ng tagumpay niya ang isa sa ginawa nating halimbawa para magbigay inspirasyon. 

Kakaiba ang mga produkto ng Oryspa dahil pangunahing sangkap nito ay darak, isang produktong agrikultural na mula sa bigas. Madalas, ang darak ay pinapakain lang sa baboy.

Ngunit natuklasan niya na ang darak ay mayaman sa Vitamin E at A. Mayroon din itong oryzanol, na anti-oxidant na, anti-aging pa. Kaya ito ang ginamit na sangkap ng Oryspa sa kanilang meditation balm, solid perfume, massage oil, chili oil at sabon, na pawang all-natural at paraben-free.

***  

Mga Kanegosyo, nang maging panauhin natin siya sa programang “Status Update,” nagkaroon kami ng mas malalim na talakayan ukol sa susi ng tagumpay ng kanyang negosyo.

Ayon kanya, nagsi­mula siya sa toll manufacturing, o paggawa ng produktong pang-export na walang sariling pangalan para sa mga dayuhang kumpanya. Ang mahirap dito, walang sariling pagkakakilanlan.

Masaya na sana sila sa ganoong sistema, ngunit nang lumipat ang dayuhang kumpanya ng supplier sa China dahil mas mura ang pasuweldo ng tao roon, nagdesisyon silang buuin ang pangalang Orypsa.

*** 

Ayon sa kanyang kuwento, napukaw ang interes niya noon sa exporting nang mapasama siya sa isang international exhibit ng Department of Trade and Industry (DTI) kung saan nakilala niya ang maraming international buyer.

Sa nasabing expo, siya mismo ang nagtanghal ng kanyang mga produkto sa mga dayuhang buyer.  Kung tatahi-tahimik lang siya ay wala raw siyang mabebenta sa ibang bansa.

Kaya mula noon, mga Kanegosyo, binago na niya ang kanyang pana­naw sa pagnenegosyo. Pinaganda niyang mabuti ang kanyang kalidad at packaging upang maakit ang mga dayuhang mamimili.

Maganda raw ang mag-export ng produktong Pilipino dahil malaki man ang gastos, malaki rin ang kita. Dahil angkin ang pangalan o brand ng produkto, lahat ng kita ay mapupunta sa negosyo kumpara sa kung mag-susupply lamang para sa ibang kumpanya.

*** 

Nagbigay siya ng ilang mga payo sa mga negosyanteng nais mag-export.

Una, kailangan ng maayos na sistema ng shipping o pagpapadala ng produkto sa iba’t ibang bansa. Maaaring humingi ng tulong sa PhilExport o di kaya’y kumuha ng serbisyo ng isang shipping company.

Mahalaga ang pagkakaroon ng maaasahang shipping company dahi sinusunod ng karamihan sa mga dayuhang kumpanya ang mga deadline. May karampatang multa kung hindi makasunod dito na malaking kabawasan din sa kikitain.

Pagdating naman sa pagpepresyo ng ating mga produkto, busisiing mabuti ang lahat ng gastos – sa shipping, sa mga buwis at kung anu-ano pang gastos para maayos ang tamang presyo ng produkto sa ibang bansa.

Higit sa lahat, huwag daw matakot na isabak ang ating mga produkto sa ibang bansa dahil kayang kaya na­ting makipagsabayan sa ibang negosyo sa buong mundo. Lakas ng loob ang kailangang idagdag para lalong mapagtagumpayan ang ating negosyo!

 

First Published on Abante Online

 

 

Negosyo, Now Na!: Kaagapay sa tagumpay

Mga Kanegosyo, sini­mulan natin ang kolum na ito kasama ng Abante upang hikayatin natin ang mga kapwa Pilipinong pumasok sa pagnenegosyo bilang isang paraan para makaahon sa kahirapan.

Sa mga taon natin bilang isang social entrepreneur, marami na tayong nakilalang mga pamilyang lumago ang buhay dahil sa kanilang pagtataya sa pagtatayo ng sariling pangkabuhayan.

Mula sa mga magsasaka sa Nueva Ecija, mga nanay na nagbukas ng bintanang sari-sari store at nagtatahi ng mamahaling bag na gawa sa retaso sa Payatas, hanggang sa mga nagtatanim ng cacao sa Davao, ilan sila sa ating bansa na gumanda ang buhay sa pagnenegosyo.

Isa sa mga umaaalay sa mga nais magsimula o ‘di kaya’y magpalaki ng kasalukuyang negosyo ay ang mga micro finance institutions (MFIs) tulad ng Center for Agriculture and Rural Development Mutually Reinforcing Institutions (CARD-MRI) ni Dr. Aris Alip, na naging panauhin natin sa programang “Status Update” kamakailan.

Sa ngayon, ang CARD-MRI ay itinutu­ring na pinakamalaking micro finance institution sa bansa na nagbibigay ng puhunan sa napakababang interes at walang kolateral.

Bukod pa roon, nagbibigay sila ng iba pang pautang tulad ng educational loan upang makatapos ang mga anak sa pag-aaral ng mga pamilyang nagnenegosyo.

Mayroon din silang ibinibigay na training sa mga nais magsimula ng sariling negosyo, para magabayan at mabigyan ng tamang payo sa mga gagawin, at hindi masayang ang inutang na puhunan.

Hindi nagtatapos ang kabilang gabay sa pagtatayo ng negosyo. Nagbibigay rin sila ng business counseling at tuluy-tuloy ang kanilang pag-aabiso sa kanilang mga miyembrong negosyante, mula sa marketing, financing, packaging at iba pa hanggang lumago sila.

***

Marami sa mga kli­yente ng CARD-MRI ay mga nanay sa kanayunan.

Ang kuwento ni Dr. Alip, nangungutang ng limandaang piso ang mga nanay nang nagsisimula silang magnegosyo. Sa kanilang sipag at dedikasyon, ngayon ay kaya na nilang mangutang ng libu-libo hanggang mil­yong piso, na siyang sen­yales ng kanilang pag­lago.

Ngayon, hindi na umaasa sa bigay ng mayor o ‘di kaya’y barangay chairman ang mga nanay dahil mayroon na silang panggastos para sa araw-araw nilang pangangailangan. Muling naibalik ang kanilang dignidad at tiwala sa sarili dahil sa pagnenegosyo.

Ang ilan pa nga raw sa kanila, nagbabayad na ng buwis dahil nakapagpatayo ng sariling kumpanya habang ang ilan ay nag-e-empleyo pa ng daan-daang manggagawa sa kanilang komunidad.

Kung dati, hindi sila pinapansin sa kanilang lugar, ngayon, isa na sila sa pinagkukunan ng ikinabubuhay ng kanilang mga kababayan.

***

Sinasagip din ng CARD-MRI ang maliliit na negosyante mula sa utang na may mataas na interes, na naihambing sa isang kumunoy na mahirap nang makawala kapag nalubog na.

Sa ngayon, mayroon na silang 1,780 sangay at tatlong milyong pamilya na ang kanilang naabot, katumbas ng labinlimang porsiyento ng populasyon ng bansa.

Sa halos 30 taon ng CARD-MRI, hindi pa rin nagbago ang kanilang pananaw at disiplina sa pagtulong. Hanggang ngayon, nakatutok pa rin sila sa kapakanan at paglago ng mga pamil­yang nangangailangan ng tulong. 

***

Mga Kanegosyo, mahalagang mayroon ta­yong tagapagpayo, mentor o guro sa larangan ng pagnenegosyo lalo na malaki ang itinataya natin dito.

Maaaring ito ay maging ang magulang natin, kaibigan o asawa na magiging sandalan sa oras na may pinagdadaanan tayong mga problema o isyu.

Ngunit mahalaga rin na ang ating tatakbuhan ay mahusay at may karanasan sa pagnenegosyo upang mabigyan tayo ng tamang payo sa ating mga hinaharap.

Isa na rito ay mga organisasyong mapagkakatiwalaan at naglalayong tumulong sa atin tulad ng mga grupong micro finance. 

Mahalagang pag-aralang mabuti ang mga lalapitan natin at hihingan ng tulong upang ‘di tayo maloko at ituturo sa atin ang landas ng tagumpay!

 

First Published on Abante Online

 

 

Negosyo, Now Na!: Pautang at Training

Mga Kanegosyo, nagpapasalamat tayo sa walang sawa ninyong pakikipag-ugnayan sa aming opisina, mula sa ating programang “Status Update” tuwing Miyerkules sa DZXL 558, sa ating mga kolum dito sa Abante, hanggang sa ating mga social media platform na Twitter, Facebook at e-mail.

Sa dami ng tinatanggap nating mga tanong, nakaugalian na nating maglaan ng espasyo para sagutin ang mga ito para rin sa inyong kalinawan at kapakanan, lalo na kung tungkol ito sa pagne­negosyo.

***

Higit pa sa karaniwan ang naging dagsa ng mga tanong nang maging pa­nauhin natin sa programa sa radyo si Dr. Aris Alip, founder at managing director ng CARD-Mutual­ly Reinforcing Institutions (CARD-MRI), ang pinakamalaking microfinance institution sa bansa.

Nagpapautang ng puhunan sa mga nais magsimula ng negosyo nang walang kolateral at mababang interes ang CARD-MRI, kaya marahil ay nakuha natin ang atensiyon ng maraming nakikinig, pati na rin ng mga sumusubaybay sa ating programa sa pamamagitan ng live streaming sa Internet.

Isa sa mga natanggap nating tanong ay galing sa isang overseas Filipino worker na si Julia Fragata na nasa sa Hong Kong.Ang kabuuang mensahe niya ay, “CARD-1 graduated Batch 12, financial literacy program ng CARD OFW Hong Kong.”

Tumugon si Dr. Alip: “Mayroon kaming regular seminar on financial literacy para inyong mga nanay na nasa Hong Kong.  

Karamihan sa kanila ay nag-dedeposit sa amin.  Pag nagdeposit sila sa amin at lumaki nang lumaki ang kanilang depo­sit, pagbalik nila rito sa Pilipinas, dinodoble namin iyon para makapagtayo sila ng bahay o negosyo.

Nanghihinayang ako sa mga nanay, lalo na iyong mga nasa Hong Kong at Singapore.  Kasi sila’y mga propesyunal, at brain drain iyon sa atin. Gusto kong ibalik sila rito sa Pilipinas. Marami na kaming napabalik. Marami na ritong bumalik bilang mga guro o midwife. Tinutulungan natin silang makapagpatayo ng negosyo.”

Mga Kanegosyo, mayroon na rin programa ang CARD-MRI sa iba pang bansa tulad ng Singapore, Indonesia, Cambodia, Laos, Myanmar, at Vietnam.  Nais din nilang magtayo sa Japan sa tamang panahon.

Kung mayroon ka­yong kamag-anak sa mga bansang nabanggit, sabihin ninyo na hanapin nila ang kanilang mga programa para matulu­ngan silang palaguin ang kanilang kinikita sa ibang bansa.

***

Mula naman ito sa isa nating tagapakinig: “Nagpapautang po ba kayo ng pang-tuition o pang-negosyo lang?”

Muling tumugon si Dr. Alip: “Noong una, nais naming buuin ang pautang sa negosyo kasi gusto talaga naming lumago ang kita ng aming mga kliyente. Tapos isinunod namin ang pang-tuition.

Bumuo na rin kami ng zero-dropout program kasama si Mr. Sycip (Mga Kanegosyo, si Washington Sycip ang isa sa pinakamahusay na negosyante sa Pilipinas. Ngayon ay tumutulong na rin siya sa pampublikong edukasyon ng bansa.)

May nagtext naman: “Wala po kaming colla­teral mag-asawa. Naka­tira po kami sa Marikina. Mayroon po ba kayong branch sa Marikina?”

Mayroon daw silang opisina sa Marikina, ayon kay Dr. Alip. Tugon pa niya, “Ayaw ko ng collateral. Kung minsan, pag collateral, ipa-file mo pa iyan, aayusin mo pa ang mga papeles. Basta ang negosyo ninyo, maayos, maganda, puwede namin kayong pautangin.”

Patuloy nating sinusuportahan ang mga micro financing institution (MFI) sapagkat napakaganda ng kanilang mga serbisyo para sa ating maliliit at nagsisimulang mga negosyante. Lapitan na ang pinakamalapit sa inyong MFI nang masi­mulan na ang daan tungo sa ating tagumpay!

 

First Published on Abante Online

 

 

BIDA KA!: Go for the win!

Mga Bida, noong Lunes ay napakinggan at napanood natin ang ikaanim at huling State of the Nation Address (SONA) ni Pangulong Noynoy Aquino.

Tulad ng mga nauna niyang SONA, umani ng sari-saring reaksiyon mula sa publiko ang talumpati ng Pangulo. Iba’t ibang opinyon din ang lumutang sa mga pahayagan, radyo, telebisyon at maging sa social media ukol sa mga tagumpay at kakulangan ng pamahalaang ito.

Hindi natin inaalis sa mga kritiko na magsalita dahil may kalayaan at karapatan tayo sa pamamahayag ngunit nais kong bigyang pansin ang mga positibong naabot ng pamahalaang ito sa nakalipas na limang taon.

***

Hindi matatawaran ang matagumpay na kampanya ng administrasyon laban sa katiwalian sa pamahalaan. Ngayon, dahan-dahan nating ibinabalik ang kultura ng pagiging matino at mahusay ng mga opisyal at empleyado ng gobyerno.

Sa tulong ng kampanyang “tuwid na daan”, hindi lang nabawasan ang katiwalian sa gobyerno kundi pabalik na ang buong tiwala ng mga namumuhunan sa bansa.

Ngayon, buhay na buhay ang ekonomiya ng bansa. Kung dati’y napag-iiwanan tayo sa ASEAN, ngayon pumapangalawa na tayo sa Asya, sa likod ng China.

Marami ring naipatupad na reporma ang pamahalaan pagdating sa budget, edukasyon, social services at imprastruktura.

***

Mga Bida, sampung buwan na lang ang natitira sa admi­nistrasyong ito. Kumbaga sa karera, ito’y nasa homestretch na. Kumbaga sa basketball, nasa last two minutes na ang pamahalaang Aquino.

Kadalasan, sa basketball, ang koponan na mas may magandang diskarte at plano sa dulong bahagi ng laro ang nagwawagi.

Kaya umaasa tayo na sa huling bahagi ng administrasyong ito ay may maihahabol pang mga programa at proyekto para sa taumbayan, lalo na sa aspeto ng kahirapan, transportasyon at pulitika.

***

Mga Bida, alam natin na marami tayong naiisip na mga programang puwede pang mahabol bago ang 2016.

Sa ating tingin, may ilang mga bagay na maaari pang tutukan ng pamahalaan sa nalalabi nitong panahon sa Malacañang.

Una rito ay ang suporta para sa maliliit na negosyo sa pamamagitan ng lalo pang pagpapalakas sa mga Negosyo Center. Sa ngayon, 61 na ang mga Negosyo Center sa buong bansa at inaasahang papalo ito sa 100 bago matapos ang taon.

Upang lalo pang makaahon ang bayan sa kahirapan, bigyan ng dagdag na pagtutok ang sektor ng agrikultura, kabilang ang suporta sa mga magsasaka, lalo na sa aspeto ng pagpapalago ng produksyon at pag-uugnay sa mga tamang merkado.

Isa pang dapat tutukan ay ang pagpapaganda ng transport system ng bansa, gaya ng MRT, LRT at Philippine National Railways (PNR). 

Bilhin na ang mga gamit at bagon na pangmatagalan at huwag nang ipagpaliban pa ang pag-aayos ng mga nasisira para hindi maaantala ang ating mga pasahero.

Maliban dito, kailangang pagandahin o ‘di kaya’y dagdagan ang mga imprastrukturang pangtransportasyon tulad ng airport, pantalan at mga kalsada’t tulay.

Sa usaping pulitika naman, isulong na ang anti-dynasty upang maalis na ang paghawak ng kapangyarihan ng kakaun­ting pamilya at magkaroon ng bagong mukha sa pamumuno sa bansa.

Tiyakin din natin na maayos ang pagpapatupad ng senior high school ng K to 12 sa pamamagitan ng pagdaragdag ng kinakailangang classrooms at guro, patuloy na training sa mga paaralan, pagtiyak na ang bagong curriculum ay napapanahon at nararapat na pagpapaliwanag sa publiko sa bagong sistema ng ating edukasyon.

Hinihintay na lamang natin ang pirma ng Pangulo para sa Youth Entrepreneurship Act, kung saan ituturo na ang financial literacy at ang pagnenegosyo sa lahat ng lebel ng pag-aaral.

Nasa mahalagang bahagi na tayo ng laban. Mga Bida, magkaisa na tayo upang matiyak na tuluy-tuloy ang mga pagbabagong sinimulan ng ating pamahalaan. Let’s all go for the win!

 

First Published on Abante Online

 

 

NEGOSYO, NOW NA!: Problema sa Tax

Mga Kanegosyo, sa mga nakalipas na linggo, sinasagot natin ang mga katanungang ipinapadala sa atin ng ating mga kababayan ukol sa kanilang karanasan sa pagnenegosyo.
Ito pa ang isang sulat na mula sa isang negos­yanteng PWD:

Kanegosyong Bam,

Good day po. I’m a PWD with chronic illness (lupus with pulmonary hypertension). Tanong ko lang po kung ano pong klaseng annual tax exemption po iyong P25,000 na isinusulong ninyo? Ito po ba ay para sa income tax?

Sana isama ninyo na rin iyong municipal/local tax para sa pagkuha ng business permit. Ang laki po kasi ng binabayaran ko po — P4,417 tax bracket para sa P100,000 gross sales para sa computer shop dito sa Montalban, Rizal. Ngunit hindi naman po umaabot ng P100,000 ang 4 units na pinapa-rent ko po.

Halos hindi na nga po kumikita ang shop ko lalo na’t ‘di na ganoon ka-in demand ang mga Internet shop ngayon. Pinaalam ko na rin po ito sa OIC ng BPLO sa amin.

Iyong P4,417 at iba pang binabayaran pa po para sa business permit ay makakatulong po para maipambili po sana ng aking mga gamot, medical laboratories at medical check-up. Sana ma­bigyan n’yo po ng aksyon ito.

Maraming salamat at more power po!

 

Sa ating letter sender, marami pong salamat! Tama kayo na ang inihain nating panukala ay la­yong rebisahin ang Magna Carta for PWDs.

Nais nating bigyan ng taunang P25,000 tax exemption sa income tax ang mga PWDs at sa mga pamilyang may PWD dependents.
Layon nating mapa­gaan ang hamon na inyong hinaharap sa pang-araw-araw.

Kapag naisabatas na ito, bibigyan ang PWDs ng exemption sa value added tax, maliban pa sa income tax, para mailagay ang naipon sa panggastos sa wheelchairs, hearing aids, nurses at caregivers, learning disability tutors at marami pang iba.

Hinahangaan ko ang mga kababayan nating PWDs na kahit mas mahirap ang kanilang kinalalag­yan, patuloy pa rin silang lumalaban para sa kanilang mga pangarap at sa kanilang mga pamilya.

***

Subalit, mga Kanegos­yo, ibang usapin pagda­ting sa municipal at local taxes sa mga negosyo. Mayroong awtonomiya at kapangyarihan ang sanggunian ng lokal na pamahalaan sa ilalim ng Local Government Code at National Internal Revenue Code na magtakda kung magkano ang kanilang business tax, na depende sa klasipikasyon nila  kung sila’y 1st class municipality, 2nd, 3rd at iba pa.

Maaari nating pag-aralan at makipagtulungan sa mga LGUs kung sobra-sobra na ang buwis na sinisingil ng ating lokal na pamahalaan upang makahain tayo ng mga panukala na siyang magpapagaan sa ating mga negosyo.

***

Mga Kanegosyo, tuluy-tuloy tayo sa pagsagot sa inyong mga katanungan. Mag-e-mail lang sa negosyonowna@gmail.com, mag-iwan ng mensahe sa fb.com/BenignoBamAquino, o makinig tuwing Miyerkules, 11:00 a.m.-12:00 p.m. sa RMN Manila DZXL 558 sa ating programang “Status Update”.

Pangarap natin ang inyong tagumpay sa inyong pagnenegosyo!

 

First Published on Abante Online

 

Ingat sa Peke, Depektibo

Mga Bida, kamakailan lang, naalarma ang mga mamimili sa mga ulat na nakapasok na sa merkado ang pekeng bigas.

Nagsimula ang balitang ito matapos makabili ang isang pamil­ya sa Davao City ng bigas na naging tila styrofoam matapos lutuin.

Hindi pa humuhupa ang pa­ngambang ito nang pumutok ang isa pang balita na may nakabili ng pekeng bihon noodles sa isang palengke sa pareho ring siyudad.

Kasabay nito ang ulat na humi­git-kumulang 2,000 katao ang na­biktima ng umano’y nakalalasong durian candy sa CARAGA Region.

Sa mga pangyayaring ito, nangamba ang ating mga mamimili. Ligtas pa ba ang mga pagkaing binebenta sa merkado?

***

Agad namang kumilos ang mga kaukulang ahensiya ng pamahalaan upang alamin ang buong katotohanan sa mga ulat na ito.

Sa pangunguna ni Administrator Renan Dalisay, nagsagawa ang Food Development Center ng National Food Authority (NFA) ng mga inspeksyon sa iba’t ibang pamilihan sa bansa upang alamin kung nakapasok na ang sinasabing pekeng bigas.

Isinailalim na rin ng Food and Drug Administration (FDA) sa pagsusuri ang sample ng sinasabing pekeng bigas at bihon upang malaman kung may masamang epekto ito sa kalusugan ng mamimili.

Sa pagharap ni Administrator Dalisay sa Senado noong Lunes sa imbestigasyon sa sinasabing pekeng bigas, napag-alamang hindi naman malawakan ang isyu.

Kinumpirma niya na hindi peke ang bigas na nabili sa Davao City. Kontaminado lang daw ang bigas at hindi ligtas kainin. Ang mga larawan naman ng sinasabing plastic rice na inilabas sa mga balita ay eksperimento lang at hindi totoong kaso.

Kahit na isolated case lang ito, hindi pa rin nakakampante ang NFA. Patuloy pa rin ang ginagawang monitoring ni Administrator Dalisay at ng NFA sa mga tindahan sa iba’t ibang bahagi ng bansa upang walang makalusot na kontaminadong bigas sa merkado.

Pinapaigting na rin ng NFA ang pagpapatupad ng Food Safety Act of 2013 para matiyak na ligtas ang mga ibinebentang produkto sa merkado.

***

Sa paliwanag na ito, makakahinga tayo nang maluwag, mga Bida.

Gayunman, hindi pa rin tayo puwedeng mag-relax dahil marami pa ring mga mapanlinlang na pipiliting magpalusot ng mga peke at kontaminadong produkto para lang kumita.

Sa lahat ng panahon, kailangang maging mapagbantay tayo sa ating mga binibili, lalo pa’t buhay at kalusugan natin ang nakataya rito.

Sa bahagi ng mga negosyante, may tungkulin tayong tiyakin na ang mga produktong ating ibinebenta ay ligtas at puwedeng kainin, upang makaiwas sa anumang aberya.

Mahalagang ingatan ang kapakanan ng mga mamimili dahil sila ang bumubuhay sa mga negosyo natin.

***

Upang mapapanagot naman ang iilang tiwaling negosyante at maprotektahan ang ating mga mamimili, isinusulong natin ang mga pagbabago sa Consumer Act of the Philippines.

Sa inihain kong Senate Bill No. 2699, mabibigyan ng ngipin at gagawing akma sa kasalukuyang panahon ang nasabing batas upang masuportahan ang paglago ng merkado at paigtingin ang karapatan ng mga mamimili.

Mga Bida, kapag ito’y naaprubahan, may kapangyarihan na ang Department of Trade and Industry (DTI) na magpasara ng anumang negosyo na mahuhuling nasa pagkilos ng pagbebenta, pagpapakalat, paggawa, pag-display o pag-aangkat ng mapanganib na produkto.

Sa kasalukuyan, ang mga fines laban sa tiwaling negosyante o manufacturer ay mula sa P500 hanggang P300,000. Sa ating panukala, nais nating palakasin ang DTI at itaas ang mga fines mula P50,000 hanggang P10 million.

Sa kaso naman ng product recall, oobligahin din ang manufacturer ng depektibong produkto na magbigay ng notice sa lahat ng tao na pinagbigyan o nakabili nito.

Kapag naisabatas ang panukalang ito, may dagdag nang proteksiyon ang mga mamimili, at mailalayo pa ang merkado laban sa mapanganib at depektibong produkto!

 

First Published on Abante Online

 

 

What is newsworthy?

A few months ago, a tito of mine asked me about what we have been working on in the Senate.

I told him about the Negosyo Centers being put up around the country and we discussed the challenges and implications of the Philippine Competition Act – 30 years in the making and now, finally, ratified and waiting for the President’s signature.

My uncle was surprised to hear of the reforms we were busy working on.  He asked, “Why haven’t I heard of about any of these on the news?”

I teased that he should be more tech-savvy and make a Facebook account so he could like my page and get updates on his virtual newsfeed.

Indeed, the Internet is a great equalizer that allows us to pick and choose what to see, read, and share. We can find any sort of information online, from conspiracy theories to the cutest cat videos. The only question is: what are you interested in?

But, truth be told, while it has been a struggle getting our policies and advocacies out in mainstream media, an even bigger challenge is getting the public interested in the policy discussion.

Since the corruption scandal erupted last year, our headlines seem to be hijacked by Napoles and the PDAF scandals, Makati City Parking Building II investigations, the Mamasapano tragedy and the BBL, and, more recently, survey results and the 2016 elections.

Even on the Internet,where we curate our own personal newspaper, people seem disinterested in anything but the scandals,complaints, fights, and government slip-ups.

While these issues are worthy of attention, we need to fuel our desire to move the discussion further into the much-needed reforms and systemic changes.

Take the news on the potential candidates for the 2016 elections as an example.

No one is asking questions about their vision, goals, and dreams for the country and how they hope to achieve them.

The country is growing leaps and bounds economically while making significant strides in curbing corruption within the government. How will they distribute this wealth throughout the sectors and continue the battle against corruption?

There have been landmark bills passed into law under the current administration, from the K-to-12 basic education program and the RH Act to the opening up of our ports to foreign ships and the Philippine Competition Act. How do they ensure these are implemented well?

Where do they stand in the Mindanao peace process and the Anti-Discrimination Act filed in Congress? How do they hope to unite the country, instill tolerance among our people, and bolster human rights in the Philippines?

We have yet to ask these questions.  But will the answers even be considered newsworthy?

Media outlets, including online and social media, will give the readers what they clamor for. It is our likes, shares, comments, re-tweets, and hash tags that will determine the headlines. Our collective chatter will define what is newsworthy.

The Filipino people have peacefully rallied for their rights against an intimidating dictator and have cried for a change in system, reinstating democracy.We have pushed for justice against the most powerful in our country including sitting Philippine presidents and even a Supreme Court chief justice. We have even called for a change in entrenched systems, successfully abolishing the PDAF.

Is it then too far to hope for our countrymen to seek for concrete, detailed platforms, and sophisticated policies among our leaders?

We have the power to influence the narrative of the 2016 elections.

We can ask our presidentiables questions about their stance on controversial issues. We can demand a concrete platform detailing the policies and programs they wish to put in place to create a better future for the country. We can even hold them to their word and police their administration once they are elected into office.

With our voices and with our votes, we can endeavor to shape the future of our country.We can steer our country in the direction of unyielding public service, inclusive progress, and prosperity for all.That would, truly, be newsworthy.

 


First published on Manila Bulletin

 

 

NEGOSYO, NOW NA!: Sulat ng mga OFWs

Mga Kanegosyo, may natanggap tayong mga sulat mula sa kababayan nating mga overseas Filipinos na masugid na nagbabasa ng ating kolum.

Hayaan niyong bigyang daan natin ang kanilang mga liham ngayong linggo. Narito ang kanilang mga sulat:

***

Kanegosyong Bam,
 
Gusto ko po sanang humingi ng payo sa inyo tungkol sa pagnenegosyo. Nandito po ako sa abroad ngayon at ang asawa ko po ang naiwan diyan sa Pilipinas.

Ano po ba ang magandang pasuking negosyo? Sana po matulungan ninyo ako at ang asawa ko para po hindi na ako magpaalila habambuhay dito sa ibang bansa.

Kung sakali pong mabibigyan ninyo ako ng payo, uumpisahan ko na pong pag-ipunan ang magiging kapital.
Maraming salamat po.

Gigi

***

Kanegosyong Bam,
 
Kasalukuyan akong nagtatrabaho po rito sa Qatar. Nabasa ko po yong post ninyo sa Abante. Gusto ko na po bumalik ng Pilipinas at mag for good kasi dito sa ibang bansa, hindi po ako umaasenso at kulang pa po iyong sahod ko para sa pamilya ko.

Kaya gusto ko na po mag for good diyan at mag start nang kahit maliit na negosyo man lang basta’t may pagkakitaan.

Taga-Agusan del Norte po ako. Baka mayroon po kayong maitutulong sa akin Ang hirap po sa abroad. Malayo ka sa pamilya mo tapos iyong kinikita mo ay kulang pa para sa kanila. Kaya naisip ko po magnegosyo.

–Jiovannie

***

Mga Kanegosyo Gigi at Jiovannie, maraming salamat sa inyong mga sulat.

Alam ninyo, madalas na iyan ang itinatanong sa aming opisina, “Ano ba ang magandang negosyo?”

Pero sa totoo lang, hindi maganda kung basta na lang kaming magmumungkahi ng uri ng negosyo nang hindi inaalam kung ano ang inyong kalagayan at kondisyon.

Una sa lahat, gaya ng una nating kolum dito, kailangan muna nating alamin ang inyong lokasyon.

Ikalawa, dapat din naming malaman kung ano ang kakayahan ninyo. Gaano kalaki ang inyong puhunan at kung sasakto ba ito sa iniisip na negosyo?

Ikatlo, lalo na para sa ating mga kababayan sa abroad, sino ang magpapatakbo ng negosyo rito sa Pilipinas? May karanasan ba siya o kakayahan na patakbuhin ang pinaplano ninyong negosyo?

Ikaapat, ano ang raw materials sa inyong lugar na murang mapagkukunan at ikalima, may merkado ka bang mapagbebentahan ng iniisip na produkto o serbisyo?

Hindi madali ang pagbibigay ng payo sa pagnenegosyo. Hindi ko puwedeng sabihin na magbenta kayo ng lechong manok o magtayo ng sari-sari store sa inyong bahay.

Hindi ganoon kadali magpayo dahil napakaraming kailangang isiping mga kundisyon kung magtatayo ng negosyo.

Ito ang dahilan kung bakit natin itinatag ang Negosyo Center. Sa ating naipasang batas na Go Negosyo Act, magtatalaga ang bawat munisipalidad, lungsod at probinsya ng Negosyo Center para sagutin ang mga ganitong uri ng mga katanungan ng ating mga kababayan.

Sa Negosyo Center, may mga taong puwedeng magbigay ng tamang payo sa pagnenegosyo tulad ng tamang lokasyon, produkto, kung saan makakakuha ng pautang at iba pang katanungan sa pagnenegosyo.

Isa iyang mahalagang aspeto sa pagiging matagumpay na negosyante – ang may makausap kang eksperto na gagabay at makakapagbigay ng tamang payo.

Mahalaga na makakuha ng akmang payo sa inyong pangangailangan at hindi “generic advice” lang nang mahuli ang tamang diskarte sa inyong gagawing negosyo.

***

Para sa mga tanong, tips o sariling pagbabahagi tungkol sa pagnenegosyo, mag-email sa negosyonowna@gmail.com o mag-iwan ng mensahe sa fb.com/BenignoBamAquino.

 

First published on Abante Online

 

 

NEGOSYO, NOW NA!: Bukas na isip

Mga Kanegosyo, sa pagdating ng Hunyo, patapos na tayo sa unang kalahati ng taon. Kumusta na ang ating pinapatakbong negosyo? Sana’y nakatutulong kami sa pagpapalago ng inyong pangkabuhayan sa mga kuwento at tips na tinatalakay natin sa kolum na ito.

Ngayong linggo, pag-usapan natin ang kahalagahan ng isang bukas na isip sa mga pagbabagong nangyayari sa ating mundo sa kasalukuyan.

Mga Kanegosyo, kung sarado ang ating isipan sa mga bago at sariwang ideya, sistema at mga bagay-bagay, tiyak na mapag-iiwanan tayo sa mabilis na takbo ng buhay.

Sa pagnenegosyo, kapag sarado ang ating isip sa mga suhestiyon, bagong ideya o ‘di kaya’y modernong sistema, tiyak na kakain tayo ng alikabok sa mga kakumpitensya sa merkado.

Hindi lang basta nagmamasid sa merkado tayong mga negosyante; naghahanap din tayo ng makabagong ideya upang mapaganda ang negosyo sa pamamagitan ng pagbabasa at pananaliksik.

Maituturing na bukas ang isip ng isang negosyante kung handa tayong tumanggap ng panukala, komento at mga tanong sa produkto at serbisyo natin.

Magandang kumuha ng mga bagong ideya sa kapalirigan, sa ating mga tauhan, pamilya, mga kaibigan, ang ating mga suki at maging ang mga kakumpitensya.

Makakakuha rin ng mga bagong ideya mula sa mga aklat, magazine, video, newsletter, seminar at sa Internet.

***

Kapag galing sa isang bigong pag-ibig, ang iba sa atin ay bumibiyahe sa malalayong lugar upang doon magpalipas ng sama ng loob, makapag-isip-isip at makapagpahinga.

Ganito ang pinagdaanan ni Cathy Brillantes-Turvill. Galing siya sa bigong pag-ibig at naghanap ng paglilibangan para malayo ang isip sa pait na nararamdaman.

Upang makalimot, naging madalas ang pagpunta niya sa isang kumbento sa Tagaytay upang doon magdasal at magmuni-muni.

Sa madalas niyang pagbalik-balik sa Tagaytay, napansin niya na walang spa sa nasabing lugar na makatutulong sa kanyang makapagpahinga.

Nagkataong nakilala ni Cathy ang isang British chemist na si Dr. Mike Turvill, na supplier ng essential oils sa mga spa sa five-star hotel sa Metro Manila.

Nabanggit niya ang ideya kay Mike, na siya namang kumumbinsi sa kanya na ituloy ang pangarap na negosyo, na ngayo’y kilala bilang Nurture Spa.

Sinimulan niya ang bagong negosyo, na mayroon lang dalawang kuwarto. Nang tumagal, lumaki ang spa, na ngayo’y mayroon ng anim na gazebo, siyam na indoor massage rooms, apat na native huts, pitong airconditioned rooms at isang seminar room.

Kahit matagumpay na, bukas pa rin ang isip niya sa mga pagbabago sa industriya. Parati siyang nagsasaliksik at sumasali sa mga conference upang matutunan ang makabagong technique sa pagmamasahe at pagpapatakbo ng spa, bukod sa pakikinig sa mga komento ng kanyang mga customer.

Hindi lang naging naging bukas ang isip niya sa pagnenegosyo. Naging bukas din ang kanyang puso kay Mike, na siyang naging asawa niya.

Kaya mga Kanegosyo, kapag bukas tayo sa mga bagay-bagay, tunay na walang limit ang daan tungo sa tagumpay!

 

 

First Published on Abante Online

 

 

 

Beyond good intentions

Government policies, rules, and regulations are meant to develop a more productive society and improve the lives of citizens.

And yet, there seems to be a collective groan when these new policies are rolled out to the public.

Just recently, taxpayers from all over the country voiced out their resistance to the electronic filing system of the Bureau or Internal Revenue (BIR).

On its face, this shift in policy is commendable and noteworthy. Finally, we were switching to an online and paperless system, which should make filing and paying taxes a lot more convenient.

Gone are the days where taxpayers had to travel to their Revenue District Office (RDO), wait for hours, and waste paper photocopying various documents… ideally.

Unfortunately, this was not the case in the days leading up to the April 15 deadline.

There were times when the online system would not be operational, some businesses could not successfully register, and there was a lingering sense of confusion plaguing taxpayers and BIR employees alike.

While some RDOs made an extra effort to accommodate taxpayers, extending hours and setting up waiting areas, there were still complaints regarding the lack of helpful information for taxpayers.

We have received reports that BIR employees were unable to explain who was covered in the e-filing system and what penalties are applied to those unable to file in time.

Some RDOs even claimed they did not receive the Revenue Memorandum Circular (RMC) with regards to extending the deadline for electronic filing.

How can a well-intentioned, even innovative policy shift create so much dissatisfaction in our taxpayers?

I am reminded of a quote from the late Sec. Jesse Robredo: “Hindi sapat na tayo ay matino lamang. Hindi rin sapat na tayo ay mahusay lamang. Hindi lahat ng matino ay mahusay, at lalong hindi naman lahat ng mahusay ay matino. Ang dapat ay matino at mahusay upang karapat-dapat tayong pagkatiwalaan ng pera ng bayan.”

Good intentions and upright principles are vital in government, but so is capability, competency or the ability to implement properly. One without the other is good, but not good enough.

Can you imagine if this new policy was done hand-in-hand with proper implementation? Our taxpaying public would laud the BIR, and all government for that matter, for an innovation that they themselves have been clamoring for decades.

Instead, we had a missed opportunity, which left a number of our taxpayers confused and even questioning the systemic change.

This BIR example is just one of many cases where intentions were under appreciated because of implementation issues.

Oftentimes, we even hear talk about our laws being great on paper, but hardly implemented well.

Simply put, we need to go beyond good intentions. Now is the time to develop our capacity for efficient and effective planning and implementation, especially when we introduce systemic changes.

While the Philippines needs pure hearts and smart minds, we are also in need of capable hands to bring paper to practice and deliver palpable service to the millions of our countrymen.

 

 


First published on Manila Bulletin

 

 

 

 

Scroll to top