Mga bida, magsisinungaling ako kung sasabihin kong hindi ako nabigla at naapektuhan sa ginawang paglibing kay dating Pangulo Ferdinand Marcos sa Libingan ng mga Bayani (LNMB) noong Biyernes.

Parang nadaganan ng ilang sako ng semento ang aking dibdib nang mabalitaan kong patagong inilibing ang diktador sa lugar na inilaan para lang sa mga bayani at mga sundalong tapat na nanilbihan at nagbuwis ng buhay para sa bayan.

Sa Pilipinas lang po may ganitong nangyari — na ang isang diktador na nasa likod ng pagkamatay, pagkawala at pagnanakaw ng bilyun-bilyong piso sa bayan ay itinuring pang bayani.

Sa Germany, nagpasa sila ng batas para ibaon na sa limot ang alaala ng madugo at malupit na panunungkulan ni Adolf Hitler. Ang kanyang libingan ay parking lot na lang sa Berlin.

Hindi naman pinayagang mailibing sa kanilang bansa ang diktador ng Uganda na si Idi Amin at Slobodan Milosevic ng Serbia.

Ganito kung ituring ng ibang bansa ang mga taong nang-api sa kanila.

Pero sa atin, hindi pa nga malinaw kung paano itinuturo ang Martial Law sa mga paaralan.

Ang matindi pa nito, binigyan ng parangal at itinabi pa sa mga totoong bayani ang mga labi ng dating Pangulo na siyang nasa likod ng pinakamadilim na bahagi ng kasaysayan ng bansa.

***

Nakadagdag pa sa sakit ang panakaw na paglilibing sa da­ting diktador. Nagulat ang buong bansa nang marinig sa mga balita na dadalhin na ang mga labi ni Marcos sa Libingan ng mga Bayani.

Marami ang nagsabi na hanggang sa huli, niloko pa rin ni Marcos ang taumbayan sa patago at panakaw na paglilibing sa kanya.

Dobleng sakit ang inabot ng mga biktima ng Martial Law sa nangyaring ito. Sa pangyayaring ito, muling nabuksan ang mga sugat at mistulang nilagyan pa ng asin.

Sa pagpayag ng pamahalaan na ilibing si Marcos sa Libingan ng mga Bayani, parang niyurakan na ang alaala ng mga namatay, nawala at mga pinahirapan noong panahon ng Martial Law.

Sila ang mga lumaban sa diktadurya upang matamasa natin ang kalayaan at demokrasya na ating nararanasan ngayon. Ngunit lahat ng kanilang sakripisyo ay nauwi lang sa wala sa nangyaring ito.

Sa halip na itakwil ang katiwalian at itigil ang tinatawag na cronyism, inilibing pa natin ang mismong simbolo nito sa Libingan ng mga Bayani.

***

Parati kong naririnig na ang Martial Law daw ay laban ng pamilyang Aquino at Marcos pero ito’y malayo sa katotohanan.

Sa isang rally sa People Power Monument pagkatapos ng libing ni Marcos, karamihan sa mga dumalo, hindi ko kakilala at lalong hindi namin kamag-anak o kaya’y kaibigan.

Ang totoo, marami pa nga sa mga dumalo ay mga kritiko rin ni dating Pangulong Aquino.

Kaya maling-mali na sabihin na ito’y tungkol lang sa dalawang pamilya.

Ang laban na ito ay tungkol sa ating bayan, tungkol po sa ating kasaysayan at tungkol po sa ating hinaharap.

***

Sa pangyayaring ito, dapat na tayong magising at maging mapagbantay dahil hindi na normal ang nangyayaring ito sa ating panahon.

Kaya sa atin pong nagmamahal sa demokrasya, kailangan lagi tayong gising at mapagmatyag sa anumang nagaganap sa ating bansa.

Mga bida, milyun-milyon sa mga kababayan natin ang nagtatrabaho sa iba’t ibang bahagi sa mundo.

Mula Estados Unidos, Gitnang Silangan, Europa at mga kapitbahay natin sa Asya, maraming mga Pilipino ang nagtatrabaho para mabigyan ng magandang kinabukasan ang kanilang mga mahal sa buhay na nasa Pilipinas.

Sa huling bilang, nasa 10 milyon na ang overseas Filipino workers (OFWs) sa iba’t ibang bahagi ng mundo.

Sa bilang na ito, apat na milyong Pilipino ang nasa Estados Unidos, na karamihan ay may mga kamag-anak sa Pilipinas na umaasa sa tulong na kanilang ibinibigay.

Ang ating mga OFW ay itinuturing na haligi ng ating ekonomiya dahil sa dolyar na kanilang ipinapadala sa mga mahal sa buhay sa Pilipinas.

Maliban pa rito, marami ring dayuhang kumpanya ang namumuhunan at nagnenegosyo sa Pilipinas.

Ang mga kumpanyang ito ay nag-e-empleyo ng daan-daang libong Pilipino, kabilang na ang business process outsourcing o call centers, factory, planta at iba pang manufacturing companies.

Mahalagang mapanatili natin ang magandang relasyon sa mga bansang ito upang hindi malagay sa alanganin ang kapakanan ng ating mga kababayan, maging sa abroad o dito sa Pilipinas.

Kung magiging maasim ang relasyon natin sa isa sa mga bansang pinagkukunan ng ikabubuhay ng marami nating kababayan, madadagdagan ang mga Pilipinong walang hanapbuhay at masasadlak sa kahirapan.

***

Ito ang ating isinasa-alang-alang kaya nais nating malinawan kung ano ba ang direksiyong tatahakin ng foreign policy ng pamahalaan, lalo pa’t pabagu-bago ang posisyon nito sa iba’t ibang isyu ukol sa relasyon natin sa Estados Unidos, na matagal na nating kaalyado.

Noong Set. 19, 2016, isinumite natin ang Senate Resolution No. 158, na humihiling sa pamahalaan na linawin ang posisyon ng bansa sa iba’t ibang polisiya at isyu ukol sa relasyon sa Estados Unidos.

Sa nasabing resolusyon, hiniling natin na magbigay ang pamahalaan ng agarang klaripikasyon upang maplantsa na ang hindi pagkakaunawaan na baka maglagay sa alanganin sa ating mga kababayan dito at sa Estados Unidos.

Wala tayong tutol sa isinusulong na independent foreign policy ng pamahalaan ngunit dapat nating tiyaking itataguyod nito ang interes ng sambayanang Pilipino.

Mahalagang mailahad ang nilalaman at direksiyon ng ‘independent foreign policy’ na nais ipatupad ng gobyerno at kung ano ang epekto nito sa mga kasunduan na ating pinasok.

Nais pa nating malaman kung ano ang epekto nito sa pamumuhay at kapakanan ng mga Pilipinong nahihirapan dito at sa ibang bansa.

***

Hindi isyu rito ang pagiging maka-Kano o maka-China kundi ang pagiging maka-Pilipino.

Importanteng matiyak natin na ang direksiyong nais tahakin ng pamahalaan ay makabubuti sa kapakanan ng mga Pilipino, at hindi ng ano pa mang bansa.

Mga bida, tayo po ay naanyayahan noong Lunes sa paglulunsad ng Angat Buhay: Partnership Against Poverty program ng Office of the Vice President.

Sa nasabing pagtitipon, 50 local government units (LGUs) at mahigit 400 lokal at dayuhang development partners ang dumalo.

Layunin ng programang ito na patibayin ang ugnayan at pagtutulungan sa pagitan ng LGUs, non-government organizations (NGOs), civil service organizations (CSOs), lokal at internasyonal na aid agencies, iba’t ibang organisasyon at pribadong sektor.

Sa pahayag ni Vice President Leni Robredo, ito ang kanyang munting kontribusyon sa pagpapaunlad ng bansa at sa laban kontra kahirapan.

Sa pagtatapos ng nasabing event, nakakuha ng halos 600 pledges para sa iba’t ibang proyekto ng mga dumalong LGU, kabilang na ang proyekto kontra kahirapan at iba pang panga­ngailangan ng komunidad.

Tunay ngang mahalaga ang pagkakaisa ng lahat ng sektor upang tuluyan nang matuldukan ang kahirapan sa lipunan.

Ang nasabing pagtitipon ay isang magandang halimbawa na kung magtutulungan ang lahat, kaya nating mapagtagumpayan ang matagal nating pakikibaka kontra kahirapan.

***

Noong 16th Congress, ang aking tanggapan ay tumutok sa pagpapalago ng ating micro, small and medium enterpri­ses (MSMEs) upang maiahon ang ating mga kababayan mula sa kahirapan.

Isinulong natin ang pagpasa ng ilang batas upang matupad ang adbokasiya nating ito, kabilang na ang kauna-una­han kong batas bilang senador – ang Go Negosyo Act – na naipasa noong 2014.

Layunin ng batas na ito na tulungan ang ating MSMEs at mga kababayan natin na nais magsimula ng sariling negosyo na umasenso.

Sa Negosyo Center, maaaring lumapit ang mga negosyante para makakuha ng puhunan nang walang collateral mula sa iba’t ibang financing institutions.

Sa huling bilang, nasa 280 na ang Negosyo Centers sa buong bansa, na pinatatakbo ng Department of Trade and Industry (DTI) kasama ang pribadong sektor na naglalaan ng oras upang tulungan ang ating mga kababayan na nais magnegosyo.

Target ng DTI na uma­bot sa 300 ang Negosyo Centers sa Pilipinas bago matapos ang taon upang maabot pa ang mas marami nating kababayan na nangangarap magkaroon ng sariling negosyo.

***

Ngayon namang 17th Congress, tayo’y itinalaga bilang chairman ng Committee on Education, na isa pang mahalagang aspeto upang makaahon ang ating mga kababayan sa kahirapan.

Kabilang sa ating mga isinusulong ay ang pagpapalakas ng Alternative Learning System (ALS) na isa ring prayoridad na programa ng Department of Education (DepEd) at ng pamahalaang Duterte.

Sa pamamagitan nito, mabibigyan ng pagkakataon ang mga out-of-school youth at mga kababayan nating nais magtapos ng Grade 6 ngunit walang pagkakataon dahil sa edad at kahirapan na makapag-aral.

Isa pang mahalagang panukala na nais nating maipasa ay ang Senate Bill No. 170 na layong maglagay ng Trabaho Centers sa bawat Senior High School (SHS) sa buong bansa.

Ito’y bahagi ng ating pagnanais na mabigyan ng trabaho ang SHS graduates na nais nang maghanapbuhay para makatulong sa pamilya.

Tututok ang Trabaho Center sa tatlong mala­king bagay na kailangan ng mga naghahanap ng trabaho – career counseling services, employment facilitation at industry matching.

Mahalagang matiyak na ang mga graduates ng SHS ay may sapat na kaalaman at kakayahan na akma sa mga bakanteng trabaho sa merkado.

Maganda ring alam ng SHS graduates ang mga bakanteng trabaho na maaari nilang paghandaan sa lugar kung saan sila nakatira.

Sa ganitong paraan, matutugunan ang jobs mismatch, na isa sa sinisisi sa mataas na antas ng youth unemployment.

Sa tulong ng negosyo, trabaho at edukasyon, ako’y naniniwala na ma­laki ang tsansa ng mahihirap nating kababayan na umasenso sa buhay.

Mga bida, marami sa atin ay pamilyar na sa kasabihang “ang hindi lumingon sa pinanggalingan, hindi makararating sa paroroonan”.

Madalas, ikinakabit ang kasabi­hang ito sa utang na loob sa ­kapwa ngunit ito’y maiuugnay rin sa ­kasaysayan.

Mahalaga na alam natin ang nilalaman ng ating kasaysayan, maging mabuti man ito o masama, upang matuto tayo sa karanasan ng nakaraan.

Kung ito ma’y masama, ang aral ng nakaraan ay magsisilbing paalala sa atin na huwag nang hayaang ito’y mangyari muli.

Sa ibang bansa sa Europa, gaya ng Germany, itinuturo ang holocaust na madilim na bahagi ng kanilang kasay­sayan sa mamamayan upang magsilbing gabay sa kasalukuyan at ­susunod na henerasyon.

May panukala pa silang inilatag upang tiyaking tama at batay sa katotohanan ang mga itinuturo ukol sa malawakang pagpatay sa mga Hudyo.

Dito sa atin, nakasaad sa Section 27 ng Martial Law Victim Reparation Act of 2013 na dapat magtulungan ang CHED at DepEd sa pagpapakalat ng impormasyon ukol sa Martial Law upang hindi na ito muling mangyari.

***

Ito ang isa sa pangunahing dahilan kaya tayo naghain ng resolusyon upang alamin kung paano itinuturo ang Martial Law sa ating mga paaralan.

Ginawa natin ang hakbang matapos tayong tumanggap ng balita na hindi tama at kulang ang impormasyong nakalagay sa mga aklat sa mga eskuwelahan.

Hindi nakalagay rito ang libu-libo katao na namatay, pinahirapan o bigla na lang nawala o ang sampung bilyong dolyar na ninakaw sa kaban ng bayan.

Maliban pa rito, may tangka rin sa Internet na baguhin ang kasaysayan at palitawin na ang Martial Law ay isa sa pinakamagandang panahon sa ating bansa.

Ang masakit nito, marami sa ating mga kabataan ang ­naniniwala sa mga maling kuwento sa Internet dahil na rin sa kawalan ng sapat na kaalaman sa nangyari noong panahon ng Martial Law.

***

Sa pagdinig noong Martes, natutuwa tayo sa ibinalita ni Department of Education (DepEd) Secretary Leonor ­Briones, na isa ring biktima ng Martial Law, na kasalukuyan nang ­inilalatag ng ahensiya ang bagong curriculum na bahagi ng K to 12 program.

Sa nasabing pagbabago, ilalatag na ang mas kumpetong larawan ng ating kasaysayan, kung saan makikita ng ating mga kabataan ang lahat ng aspeto ng mga nangyari sa naka­lipas, lalo nang katiwalian at pag-abuso na nangyari noong Martial Law.

Ang mga pagbabagong ito ay bunga ng pagtutulungan ng mga personalidad mula sa iba’t ibang larangan, mula sa kasaysayan gaya ng National Historical Commission of the ­Philippines at Commission on Human Rights.

May panawagan din ang DepEd na sa mga susunod na pagbuo ng bagong curriculum at mga aklat na ukol sa kasay­sayan, magtulung-tulong ang iba’t ibang historian, mga abogado at iba pang may alam sa batas upang mabuo ang mas akmang nangyari sa nakalipas.

Ayon sa DepEd, ginagawa nila ang lahat upang mapa­dali ang paglabas ng mga bagong libro na nag­lalaman ng mga bagong detalye ukol sa ating kasaysayan, hindi lang ng Martial Law, kun’di ng iba pang pag-abuso na nangyari sa mga nakalipas na ­panahon.

Kapag kumpleto na ang paglalabas ng DepEd ng mga aklat na naglalaman ng bagong impormasyon ukol sa kasaysayan, magkakaroon ang mga kabataan ng matibay na pundasyon ng kaalaman.

Sa tulong nito, mas madali nilang masusuri at masasala ang nakikita nila sa Internet kung ito ba’y may katotohanan o pawang kasinungalingan lang.

Sabi nga, sa anumang larangan, lamang ang may alam.