Transcript of “Umagang Kay Ganda” interview

 

Q: Senator, paano po ba ang proseso ng deliberation at paano tayo nakaabot sa ganitong klaseng desisyon in terms of making a law para magbigay ng ganung subsidy sa mga estudyante?

 

Sen. Bam: Dalawang bagay. Unang-una, iyong budget for 2017 iyan iyong katatapos pa lang at may nakalaan na P8.3 billion budget for next year sa ating SUCs para sa libreng tuition ng mga estudyante. That’s for next year.

 Iyan ipinaglaban natin ng ating chairperson ng finance, si Senator Legarda, si Senator Lacson. Ang iba sa amin sumuporta po diyan.

 In fairness, pumayag naman ang Kongreso na ilagay iyan sa ating budget. For next year, okay na po iyan.

Ang gusto po natin, in succeeding years, maging institutional na po ito, na libre talaga ang tuition fee sa ating mga eskuwelahan.

Kaya tinutulak po namin iyong Free Tuition Fee in SUCs Act that we’re hoping to pass by March of next year para by June, nakalaan na rin ang mga detalye kung paano ito i-implement and for the succeeding years na rin.

 

Q: Senator, para lang di magkaroon ng kalituhan. Kunwari ang magulang bitbitin ang anak niya next year, i-enroll sa SUC, pag sinabing libre ang matrikula, wala na talagang babayaran?

 

Sen. Bam: Hindi po kasi ang binabayaran ng ating mga estudyante, mayroong tuition fee, mayroon miscellaneous expense. Kung ang kurso mo may laboratory, may laboratory expense pa ito. Kung engineering ka, mas malaki ang ibabayad mo.

Itong tuition fee is about 30 to 40 percent of the cost ng ating mga estudyante. Kahit paano, malaking tulong pa rin ito pero hindi po totally free.

 Ito po ay isang bagay na tinatrabaho pa natin. Hopefully, in the succeeding years, mas maging mura talaga at maging ganap na libre na ang ating tuition fee.

 For now, ang pinag-uusapan po ay tuition fee na 30 to 40 percent.

 

Q: Magkano ang inilaan ng gobyerno sa bawat estudyante sa taong 2017?

 

Sen. Bam: Roughly its about P8,000. Iyong average kasi natin is somewhere there. May mga ibang SUCs, nasa P6,000 a year. In fact, last week galing tayong Cagayan at Isabela, doon P3,000 per sem lang ang kanilang tuition fee.

 Noong nakaraang buwan naman, galing tayong Negros Occidental, P8,000 iyong kanilang tuition fee per sem. So magkakaiba.

 

Q: Lahat po ba ng estudyante iyan? Kasi halimbawa sa eskuwelahan ni Atom Araullo, ang mga estudyante diyan puro de kotse. Mas marami pa ang kotse ng estudyante kaysa sa teacher.

 

Sen. Bam: Actually, iba talaga rin ang sitwasyon ng UP. Kasi UP, being the premier university, kasama ang UP dito. Kasama siya sa state university and college. Although admittedly, mas malaki porsiyento talaga ng nasa UP ngayon ang masasabing may kaya.

But karamihan, the other 113 SUCs natin, iyong karamihan po diyan, mga kabataang nangangailangan.

Ang inilaan po namin na free tuition fee at iyong binabalak po natin sa batas ay walang diskriminasyon, walang pinipiling bracketing, walang pinipiling kurso.

 Lahat talaga ng pumapasok sa government state university at college, iyon po dapat libre na ang tuition. Iyon ang intention ng ating batas.

 

Q: Halimbawa sa UP, ang per unit sa UP ngayon is P1,500. Pinakamahal sa lahat ng mga SUC pagdating sa tuition. Kaya ko tinatanong na pati ang mapepera… siguro naman, kung nanonood sa atin ang mga kabarkada ko diyan sa Forbes Park na nag-aaral sa UP, baka puwedeng i-waive niyo na kung walang specific na makikinabang dito.

 

Sen. Bam: Alam mo Anthony (Taberna), the truth is kasi iyong UP system, isang school system iyan compared to nakapakaraming SUCs, Cagayan State, Isabela State, Tarlac State, Central Luzon State.

 Kahit kasama ang UP dito, masasabi nating sila talaga ang medyo outlier o medyo kakaiba talaga ang sitwasyon. But iyong karamihan, majority kung hindi man close to 70 to 80 percent, mga kabataang nangangailangan.

 Mahirap kasing gawing standard iyong UP Diliman ang standard mo for SUCs. Iba talaga siya.

 Hopefully by March next year, pasado na ang batas, maging yearly itong budget item na ito and talagang malibre natin itong part.

 Ang sabi lang namin, baka naman ilibre mo iyong tuition fee, iyong miscellaneous dumoble. Kailangan talagang bantayan na hindi tataas ang ibang fees habang nililibre mo ang tuition.

 

Q: Napag-usapan nga namin ni Tunying kahapon. Katulad sa amin sa Bulacan State University, pag nalibre po senator next year, kung saka-sakali ang mga susunod na taon, hindi naman ni-release ang budget, mahihinto sa pag-aaral, dropout.

 

Sen. Bam: Kaya namin gustong isabatas ito. Kasi ang budget mo, is good for one year. Definitely, malaking bagay po itong ginawa ng mga kasamahan natin sa Senate na ipasok ito for next year but gusto natin itong makita na regular and yearly.

Sana po ay maging yearly na with the passage of our bill.

 

Q: Bakit ang pahayag ng ibang senador ay P12,000 ang laan sa ibang estudyante ng SUCs, bakit ang nabanggit niyo ay P8,000. Ano ba talaga?

 

Sen. Bam: Magkakaiba kasi iyong per SUC. In some SUCs, P12,000 ang kanilang per year. Iyong iba nga P6,000 lang. More or less, ma-a-average out iyan. But ang balak talaga niyan, wala ka nang ilalabas para sa tuition fee.

 

Q: Sino ba talaga ang dapat naming pasalamatan natin dito? Pasensiya na, sa ganda ng istorya, nag-aagawan po ang sinu-sino. Sa inyo na po manggaling.

 

Sen. Bam: Panahon ng pagbibigayan. Dapat lahat ng kasama, masabi natin na mabigyan ng tamang praise. To be fair, ito po’y naging Senate initiative, wala po ito sa original budget.

 Naitulak po ito ni Sen. Legarda at Sen. Lacson. Ang iba nating mga kasama po natin na may ganitong adbokasiya, si Sen. Gatchalian, Recto, Angara, Escudero, marami ho.

 In fairness, noong hinarap natin ito sa Kongreso, pumayag din.

Matagal na itong pinaglalaban ni Cong. Sarah ng Kabataan Partylist, si Cong. Hofer.

 Kapag pinirmahan ni President Duterte ito, mayroon ding siyempreng praise para sa kanya dahil naituloy ito.  Si CHED is also behind this.

Huwag na nating pulitikahin ang edukasyon. Ang edukasyon napaka-importanteng bagay, kailangan tayong magtulungan.

 

Q: For the record, ito po kasing P8.3 billion na ito, originally sa ARMM po ito. Tapos ginawa ng ibang congressman, nilagay sa national DPWH. Noong nakita ni Sen. Lacson, pork barrel. Nabisto po ni Sen. Lacson kaya ang P8.3 billion from DPWH napunta po sa SUCs.

 

Sen. Bam: Tama iyan. Just for the record. And hopefully by next year, nagkakasundo naman ulit tayo dito, gawin na nating yearly. Ituloy natin ang batas na iyon.